Συχνά υπάρχει σύγχυση μεταξύ των όρων “θεραπεία” και “ύφεση”, αλλά είναι σημαντικό να καταλάβετε ότι δεν σημαίνουν το ίδιο πράγμα.
Θεραπεία σημαίνει ότι δεν έχουν απομείνει ίχνη καρκίνου μετά τη θεραπεία και δεν θα επανέλθουν ποτέ, ενώ ύφεση σημαίνει ότι τα σημεία και τα συμπτώματα του καρκίνου έχουν εξαφανιστεί μερικώς ή πλήρως.
Οι ογκολόγοι δεν χρησιμοποιούν συνήθως τη λέξη “θεραπεία“, επειδή τα καρκινικά κύτταρα μπορεί να παραμείνουν στο σώμα για πολλά χρόνια, ακόμη και αν οι εξετάσεις δεν μπορούν να τα ανιχνεύσουν μετά τη θεραπεία, και μπορεί να προκαλέσουν την επιστροφή του καρκίνου αργότερα.
Ως εκ τούτου, προτιμούν γενικά να χρησιμοποιούν τον όρο “ύφεση” για να περιγράψουν μια κατάσταση όπου δεν υπάρχουν σημάδια καρκίνου στον οργανισμό του ασθενούς.
Ορισμός της ύφεσης
Ως ύφεση του καρκίνου νοείται η μείωση ή η εξαφάνιση των συμπτωμάτων του καρκίνου μετά από διάφορα είδη θεραπειών, όπως η χειρουργική επέμβαση ή η χημειοθεραπεία.
Ο ορισμός μπορεί να διαφέρει ελαφρώς ανάλογα με τον τύπο του εν λόγω καρκίνου.
Σε περιπτώσεις συμπαγών όγκων (όπως ο καρκίνος του πνεύμονα ή του μαστού), ύφεση σημαίνει ότι ο όγκος έχει συρρικνωθεί σημαντικά ή έχει εξαφανιστεί εντελώς.
Σε περιπτώσεις καρκίνου του αίματος, όπως η λευχαιμία, ύφεση σημαίνει σημαντική μείωση ή απουσία ενδείξεων καρκινικών κυττάρων.
Υπάρχουν δύο τύποι καρκινικής ύφεσης:
- Μερική ύφεση: Ο καρκίνος εξακολουθεί να είναι ανιχνεύσιμος, αλλά υπήρξε μείωση του μεγέθους του όγκου κατά τουλάχιστον 50% ( σε περιπτώσεις καρκίνου συμπαγών όγκων). Σε περιπτώσεις καρκίνου του αίματος, αυτό σημαίνει ότι λιγότερα καρκινικά κύτταρα κυκλοφορούν στο σώμα. Σε αυτό το στάδιο, οι γιατροί συχνά λένε ότι η ασθένεια ελέγχεται
- Πλήρης ύφεση: Οι εξετάσεις, οι τομογραφίες και οι αναλύσεις δεν είναι σε θέση να ανιχνεύσουν ίχνη καρκίνου στο σώμα. Οι γιατροί το περιγράφουν επίσης ως μηδενική ένδειξη της νόσου (no evidence of disease NED). Ωστόσο, ορισμένα καρκινικά κύτταρα μπορεί να εξακολουθούν να υπάρχουν αλλά να μην ανιχνεύονται από τις εξετάσεις
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι μέτρησης του μεγέθους ενός όγκου και του αριθμού των καρκινικών κυττάρων για να διαπιστωθεί αν υπάρχει ύφεση ή όχι.
Σε συμπαγείς όγκους, οι γιατροί μπορεί να ζητήσουν αξονικές τομογραφίες, φυσικές εξετάσεις και ακτινογραφίες, ανάλογα με τον τύπο του καρκίνου.
Για τη μέτρηση των καρκινικών κυττάρων, οι γιατροί χρησιμοποιούν συχνά ακτινογραφίες, μαγνητική τομογραφία, τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PET) και εξετάσεις αίματος και ούρων.
Εάν δεν επιτευχθεί ύφεση, η κατάσταση μπορεί να ταξινομηθεί ως σταθερή νόσος ή προοδευτική νόσος.
Οι καρκίνοι που δεν μεταβάλλονται είναι δυνατόν να ονομαστούν σταθερή νόσος.
Όταν ο καρκίνος αναπτύσσεται, εξαπλώνεται ή χειροτερεύει, ονομάζεται προοδευτική νόσος. Όταν ο καρκίνος βγαίνει από την ύφεση, τότε λέμε ότι έχει προχωρήσει. Στην περίπτωση των χρόνιων καρκίνων, υποτροπή και εξέλιξη μπορεί να σημαίνουν σχεδόν το ίδιο πράγμα.
Ορισμένοι γιατροί θα χρησιμοποιήσουν εύλογα τη λέξη “θεραπεία” εάν η πλήρης ύφεση διατηρηθεί για πέντε ή περισσότερα χρόνια.
Αυτό συμβαίνει επειδή οι περισσότερες υποτροπές του καρκίνου συμβαίνουν μέσα σε πέντε χρόνια. Ακόμη και έτσι, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι ο καρκίνος δεν θα επιστρέψει.
Ποσοστά ύφεσης
Το ποσοστό ύφεσης μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τον τύπο, το στάδιο και τον βαθμό του καρκίνου, καθώς και την ηλικία του ασθενούς και άλλους παράγοντες.
Ο καρκίνος σε πρώιμο στάδιο (στάδιο I-II) είναι συχνά εξαιρετικά θεραπεύσιμος και έχει μεγαλύτερες πιθανότητες ύφεσης.
Ο καρκίνος προχωρημένου σταδίου (στάδιο III-IV) τείνει να είναι πιο ανθεκτικός στη θεραπεία.
Οι καρκίνοι τελικού σταδίου θεωρούνται ανίατοι και, ως εκ τούτου, οι γιατροί δεν στοχεύουν σε πλήρη ύφεση, αλλά μάλλον σε μείωση του μεγέθους του όγκου που ακολουθείται από μια διαρκή περίοδο επιβίωσης χωρίς εξέλιξη.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι γιατροί συχνά προτείνουν παρηγορητικές θεραπείες με στόχο την ανακούφιση από τα συμπτώματα και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του πάσχοντος.
Το ποσοστό ύφεσης μπορεί να είναι διαφορετικό ανάλογα με τον τύπο της θεραπείας.
Για παράδειγμα, η χειρουργική επέμβαση που χρησιμοποιείται συνήθως για θεραπευτικούς σκοπούς μπορεί να αποφεύγεται στα προχωρημένα στάδια (όπως στον καρκίνο του πνεύμονα σταδίου IIIb και IV), όταν οι κίνδυνοι που διατρέχει ο ασθενής λόγω της επέμβασης υπερτερούν των οφελών.
Ορισμένοι καρκίνοι έχουν υψηλότερα ποσοστά πλήρους ύφεσης από άλλους.
Για παράδειγμα, τα άτομα με λευχαιμία τείνουν να έχουν υψηλά ποσοστά πλήρους ύφεσης – έως και 90% σε ορισμένες περιπτώσεις.
Τα άτομα με καρκίνο του παγκρέατος μπορεί να έχουν ποσοστά πλήρους ύφεσης πιο κοντά στο 10%.
Για το λόγο αυτό ο καρκίνος του παγκρέατος θεωρείται από τους πλέον επικίνδυνους.
Διατήρηση της ύφεσης
Μετά την αρχική θεραπεία, οι γιατροί μπορούν να προτείνουν στους ασθενείς να συμμετέχουν σε θεραπεία συντήρησης, ακόμη και αν έχουν πλήρη ύφεση.
Ο στόχος της θεραπείας συντήρησης δεν είναι η θεραπεία του καρκίνου αλλά η πρόληψη ή η καθυστέρηση της επανεμφάνισης της νόσου στο μέλλον.
Αρκετοί τύποι καρκίνου, όπως ο καρκίνος των ωοθηκών και του παχέος εντέρου, ανταποκρίνονται καλά σε αυτή τη θεραπεία.
Τα τελευταία χρόνια έχουν κυκλοφορήσει νέα φάρμακα με λιγότερες παρενέργειες, γεγονός που σημαίνει ότι οι θεραπείες αυτές μπορούν να χρησιμοποιηθούν για παρατεταμένες περιόδους.
Εκτός από τη φαρμακευτική αγωγή, η θεραπεία συντήρησης μπορεί να περιλαμβάνει χημειοθεραπεία, ορμονική ή στοχευμένη θεραπεία. Η θεραπεία μπορεί να διαρκέσει εβδομάδες ή χρόνια, ανάλογα με τον τύπο του καρκίνου και το πώς ανταποκρίνεται ο οργανισμός σε αυτήν.
Όσοι υποβάλλονται σε θεραπεία συντήρησης θα πρέπει πάντα να ενημερώνουν τους γιατρούς τους σχετικά με τον βαθμό και την ένταση των παρενεργειών που βιώνουν.
Με αυτόν τον τρόπο, οι γιατροί τους μπορούν να τους βοηθήσουν να προσαρμόσουν ή να αλλάξουν τη θεραπεία τους, εάν αυτό κριθεί απαραίτητο.
Κίνδυνος υποτροπής
Ακόμη και σε περιπτώσεις πλήρους ύφεσης, δεν υπάρχει εγγύηση ότι ο καρκίνος δεν θα επανέλθει.
Η επανεμφάνιση μπορεί να συμβεί στο ίδιο σημείο από όπου ξεκίνησε ή σε άλλο μέρος του σώματος.
Αν και δεν είναι δυνατόν να προβλεφθεί μια υποτροπή, υπάρχουν ορισμένες ερμηνείες για τους λόγους για τους οποίους συμβαίνει:
- Μη ανιχνεύσιμα καρκινικά κύτταρα: Ορισμένα καρκινικά κύτταρα μπορούν να κρύβονται για μήνες ή χρόνια. Είναι μη ανιχνεύσιμα με τις εξετάσεις που είναι διαθέσιμες αυτή τη στιγμή, και αυτός είναι ένας από τους λόγους που οι γιατροί δεν συνηθίζουν να λένε ότι ένας ασθενής έχει θεραπευτεί ακόμα και όταν έχει πλήρη ύφεση.
- Ανθεκτικά καρκινικά κύτταρα: Τα καρκινικά βλαστικά κύτταρα είναι ένα υποσύνολο των καρκινικών κυττάρων. Είναι ισχυρότερα και πιο ανθεκτικά στις θεραπείες. Ορισμένοι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι διαιρούνται πιο αργά από τα άλλα καρκινικά κύτταρα
- Δεύτερος πρωτοπαθής καρκίνος: Σε αυτή την περίπτωση, η υποτροπή είναι ένας νέος καρκίνος και δεν σχετίζεται με τον αρχικό καρκίνο για τον οποίο γινόταν θεραπεία. Μπορεί να εμφανιστεί στην ίδια περιοχή με τον προηγούμενο καρκίνο ή σε μια νέα περιοχή ή όργανο. Οι κίνδυνοι ενός δεύτερου πρωτοπαθούς καρκίνου έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, ιδίως μεταξύ των ατόμων που εμφάνισαν τη νόσο κατά την παιδική τους ηλικία
Κατά γενικό κανόνα, όσο περισσότερο καιρό βρίσκεστε σε πλήρη ύφεση, τόσο λιγότερο πιθανό είναι να επιστρέψει ο καρκίνος.
Ακόμα κι έτσι, ένα μικρό ποσοστό ατόμων χωρίς σημάδια καρκίνου μπορεί ξαφνικά να εμφανίσει καθυστερημένη υποτροπή (που ορίζεται ως η υποτροπή μετά από πέντε χρόνια πλήρους ύφεσης).
Αυτό συμβαίνει συχνότερα με ορισμένους καρκίνους από ό,τι με άλλους, όπως ο καρκίνος του μαστού.
Έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι το 10% των ατόμων με διάχυτο λέμφωμα μεγάλων Β-κυττάρων θα παρουσιάσουν υποτροπή μετά από 10 χρόνια.
Οι γυναίκες με καρκίνο του μαστού θετικό στους οιστρογονικούς υποδοχείς είναι επίσης πιο πιθανό να παρουσιάσουν όψιμη υποτροπή παρά πρώιμη.
Παρόλο που η ύφεση δεν αποτελεί ταυτόσημη έννοια της θεραπείας, αντιπροσωπεύει ένα θετικό σημείο καμπής στη θεραπεία.
Σημαίνει ότι ο οργανισμός ανταποκρίνεται καλά σε αυτήν και είναι ένας λόγος για να είστε θετικοί και να το γιορτάζετε.
Ωστόσο, δεν σημαίνει ότι η ασθένεια έχει τελειώσει. Είναι απαραίτητο να επισκέπτεστε τον ογκολόγο για την παρακολούθηση του καρκίνου και να ακολουθείτε θεραπεία συντήρησης για όσο διάστημα σας συστήσει ο γιατρός.
Ο τρόπος ζωής έχει σημαντικό αντίκτυπο στην υποτροπή του καρκίνου.
Αυτό σημαίνει ότι η τακτική άσκηση, η υγιεινή διατροφή, η διακοπή του καπνίσματος και η αποφυγή του αλκοόλ και άλλων ουσιών είναι ζωτικής σημασίας για την ύφεση και την πρόληψη της επανεμφάνισης του καρκίνου.
Να επισκέπτεστε τακτικά τον ογκολόγο σας για να ελέγχετε τον καρκίνο σε περίπτωση που αυτός επιστρέψει. Η έγκαιρη διάγνωση μεταφράζεται σχεδόν πάντα σε καλύτερα αποτελέσματα.
