Οι άνθρωποι μπορεί να κατηγορούν τις ορμόνες για κάθε είδους ιατρικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν.
Αλλά πώς μπορείτε πραγματικά να καταλάβετε αν τα επίπεδα των ορμονών σας είναι εκτός ελέγχου; Υπάρχουν 50 διαφορετικοί τύποι ορμονών που επηρεάζουν τα συστήματα του σώματός σας.
Παρακάτω αναλύουμε τις επτά ορμόνες που πρέπει να γνωρίζετε, πώς να καταλάβετε αν έχετε ορμονική ανισορροπία και τι πρέπει να κάνετε γι’ αυτό.
Τι είναι οι ορμόνες;
Οι ορμόνες είναι χημικές ουσίες που παράγει το σώμα σας σε συγκεκριμένα όργανα που αποκαλούνται αδένες.
Μολονότι υπάρχουν αδένες σε όλο το σώμα σας, ο αδένας της υπόφυσης σε μέγεθος μπιζελιού στη βάση του εγκεφάλου σας είναι ο ενορχηστροτής αδένας.
Η υπόφυση είναι υπεύθυνη για την παραγωγή ορμονών που υποδεικνύουν στους άλλους αδένες ποιες ορμόνες πρέπει να παράγουν.
Για παράδειγμα, η υπόφυση παράγει:
- Αδρενοκορτικοτρόπο ορμόνη (ACTH), η οποία διεγείρει τα επινεφρίδιά σας ώστε να παράγουν την ορμόνη κορτιζόλη.
- Την ορμόνη διέγερσης των ωοθυλακίων (FSH) και την ωχρινοτρόπο ορμόνη (LH), οι οποίες διεγείρουν τις γονάδες σας (ωοθήκες και όρχεις) να παράγουν τις σεξουαλικές ορμόνες οιστρογόνα και τεστοστερόνη.
- Αυξητική ορμόνη, η οποία διεγείρει το συκώτι σας να παράγει την ορμόνη αυξητικός παράγοντας ινσουλίνης 1 (IGF-1).
- Θυρεοειδοτρόπο ορμόνη (TSH), η οποία διεγείρει τον θυρεοειδή σας να παράγει τις θυρεοειδικές ορμόνες, T4 και T3.
Επτά τύποι ορμονών, τι κάνουν – και πώς να καταλάβετε αν έχετε ορμονική ανισορροπία
Όταν έχετε ορμονική ανισορροπία, ο αδένας που παράγει τις ορμόνες σας παράγει υπερβολικά πολλή ή όχι αρκετή από τη συγκεκριμένη ορμόνη.
1. Κορτιζόλη
Τι κάνει η κορτιζόλη;
Η κορτιζόλη είναι η ορμόνη του στρες. Τα επίπεδα κορτιζόλης αυξάνονται ως απάντηση στο στρες, και δεν μιλάμε μόνο για το ιατρικό και φυσιολογικό στρες.
Το ψυχολογικό στρες μπορεί επίσης να αυξήσει την κορτιζόλη.
Η κορτιζόλη είναι μια ορμόνη για όλες τις δουλειές:
- Βοηθά στη διατήρηση της αρτηριακής πίεσης, στους κύκλους ύπνου-αφύπνισης και στη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα.
- Σας βοηθά να έχετε καλά επίπεδα ενέργειας.
- Ρυθμίζει τον τρόπο με τον οποίο το σώμα σας χρησιμοποιεί τα λίπη, τις πρωτεΐνες και τους υδατάνθρακες.
Ο καλός ύπνος είναι σημαντικός για τη ρύθμιση της κορτιζόλης.
Η κορτιζόλη είναι η ορμόνη που μας ενεργοποιεί, και υπάρχει ένα κιρκάδιο μοτίβο στην απελευθέρωση της κορτιζόλης:
- Πρωί: Η κορτιζόλη κορυφώνεται το πρωί γύρω στις 5 π.μ., περίπου την ώρα που ξυπνάτε.
- Νωρίς το απόγευμα: Μέχρι το απόγευμα, τα επίπεδα κορτιζόλης πέφτουν.
- Αργά το απόγευμα: Τα επίπεδα κορτιζόλης αρχίζουν να αυξάνονται ξανά και υπάρχει μια μικρή κορύφωση γύρω στις 4 μ.μ.
- Νύχτα: Τα επίπεδα κορτιζόλης φτάνουν στο κατώτατο σημείο γύρω στα μεσάνυχτα.
- Σημάδια διαταραχής της ισορροπίας της κορτιζόλης
Τα σημάδια ανεπάρκειας κορτιζόλης περιλαμβάνουν:
- Ζάλη
- Υπερμελάγχρωση (σκούρες κηλίδες στο δέρμα σας).
- Χαμηλή αρτηριακή πίεση.
- Ναυτία και εμετό.
- Λαχτάρα για κάτι αλμυρό.
- Απώλεια βάρους.
Τα σημάδια της υπερβολικής συγκέντρωσης κορτιζόλης περιλαμβάνουν:
- Αδυναμία στους εγγύς μύες σας – τους μύες που βρίσκονται πιο κοντά στο κέντρο του σώματός σας. Οι άνθρωποι μπορεί να δυσκολεύονται να σηκώσουν τα χέρια τους για να βουρτσίσουν τα μαλλιά τους, να σηκωθούν από μια καρέκλα ή να ανέβουν σκαλοπάτια.
- Ανάπτυξη εμφανών ουλών στο δέρμα που παραμένουν κόκκινες ή μωβ και δεν επουλώνονται.
- Μυϊκή εξασθένιση στα χέρια ή τα πόδια σας.
- Ψυχολογικά συμπτώματα, όπως κατάθλιψη και άγχος.
- Αύξηση βάρους, ειδικά γύρω από την κοιλιά σας.
2. Οιστρογόνα
Τι κάνουν τα οιστρογόνα;
Τα οιστρογόνα είναι γνωστά ως ορμόνες του φύλου. Επηρεάζουν τη σεξουαλική ανάπτυξη και λειτουργία. Είναι επίσης σημαντικά για την υγεία των οστών.
Όταν οι γυναίκες περνούν την εφηβεία, τα οιστρογόνα τις βοηθούν να αναπτύξουν δευτερογενή σεξουαλικά χαρακτηριστικά (χαρακτηριστικά φύλου που δεν σχετίζονται άμεσα με την αναπαραγωγή), όπως:
- Το στήθος.
- Αυξημένο σωματικό λίπος.
- Εμμηνορροϊκούς κύκλους.
- Ανάπτυξη της μήτρας.
Σημάδια ανισορροπίας οιστρογόνων
Εάν δεν έχετε αρκετά οιστρογόνα, μπορεί να εισέλθετε στην εμμηνόπαυση. Τα σημάδια της εμμηνόπαυσης είναι μεταξύ άλλων:
- Κόπωση.
- Εξάψεις.
- Αυξημένη εφίδρωση.
- Κολπική ξηρότητα.
- Αύξηση βάρους.
3. Τεστοστερόνη
Τι κάνει η τεστοστερόνη;
Η τεστοστερόνη είναι μια ακόμη ορμόνη του φύλου. Όπως και τα οιστρογόνα, βοηθά επίσης στη διατήρηση της υγείας των οστών.
Όταν οι άνδρες περνούν την εφηβεία, η τεστοστερόνη τους βοηθά να αναπτύξουν τα δευτερεύοντα σεξουαλικά χαρακτηριστικά, όπως:
- Τρίχες στο σώμα και στο πρόσωπο.
- Πιο μπάσα φωνή.
- Μυϊκή μάζα και δύναμη.
Ενδείξεις διαταραχής της ισορροπίας της τεστοστερόνης
Η υπερσεξουαλικότητα είναι ένα σύμπτωμα της υπερβολικής ποσότητας τεστοστερόνης, αλλά είναι σπάνια.
Αυτό που είναι πιο συνηθισμένο, είναι τα επίπεδα τεστοστερόνης να μειώνονται καθώς οι άνδρες μεγαλώνουν. Τα σημάδια της χαμηλής τεστοστερόνης είναι τα εξής:
- Στυτική δυσλειτουργία.
- Κόπωση.
- Απώλεια της μυϊκής μάζας.
- Χαμηλή λίμπιντο.
- Περισσότερο λίπος στην κοιλιά.
4. Θυρεοειδικές ορμόνες
Τι κάνουν οι θυρεοειδικές ορμόνες;
Οι θυρεοειδικές ορμόνες ελέγχουν τον μεταβολισμό του σώματός σας. Βοηθούν στη μετατροπή της τροφής που τρώμε σε ενέργεια.
Σημάδια διαταραχής της ισορροπίας των θυρεοειδικών ορμονών
Τα συνήθη συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού ή υπολειτουργίας του θυρεοειδούς περιλαμβάνουν:
- Δυσανεξία στο κρύο.
- Δυσκοιλιότητα.
- Ξηρό δέρμα.
- Υπερβολική αύξηση βάρους.
- Κόπωση.
- Απώλεια μαλλιών, ακόμα και στο εξωτερικό τρίτο των φρυδιών σας.
Τα συνήθη συμπτώματα του υπερθυρεοειδισμού ή του υπερλειτουργικού θυρεοειδούς είναι τα εξής:
- Αυξημένη εφίδρωση.
- Τρεμούλα ή τρέμουλο.
- Ευκοίλια
- Αίσθημα παλμών της καρδιάς.
- Απώλεια βάρους.
5. Αυξητική ορμόνη
Τι κάνει η αυξητική ορμόνη;
Η αυξητική ορμόνη επηρεάζει το ύψος σας. Είναι πιο σημαντική κατά τη διάρκεια της εφηβείας, αν και η υπερβολική ποσότητα ή η πολύ μικρή ποσότητά της στους ενήλικες μπορεί επίσης να προκαλέσει προβλήματα.
Οι αιτίες ανεπάρκειας της αυξητικής ορμόνης περιλαμβάνουν:
- Όγκους της υπόφυσης.
- Ακτινοθεραπεία για τη θεραπεία του καρκίνου στην παιδική ηλικία.
- Ατυχήματα που προκαλούν τραυματισμούς (όπως τα τροχαία ατυχήματα).
- Ενδείξεις ανισορροπίας της αυξητικής ορμόνης
Τα σημάδια της ανεπάρκειας αυξητικής ορμόνης συμπεριλαμβάνουν:
- Κόπωση.
- Αύξηση του κοιλιακού λίπους.
- Ζαλάδα.
- Αδυναμία.
Η υπερβολική ποσότητα αυξητικής ορμόνης στους ενήλικες μπορεί να οδηγήσει σε μια κατάσταση που ονομάζεται ακρομεγαλία, η οποία μπορεί να προκαλέσει:
- Αυξημένο μέγεθος της γνάθου.
- Αύξηση των διαστημάτων μεταξύ των δοντιών σας.
- Πόνο στις αρθρώσεις.
- Νέα εμφάνιση διαβήτη ή υψηλής αρτηριακής πίεσης.
- Οίδημα των μαλακών ιστών.
6. Ινσουλίνη
Τι κάνει η ινσουλίνη;
Αυτή η σημαντική ορμόνη παράγεται από το πάγκρεάς σας και ρυθμίζει το σάκχαρο στο αίμα (γλυκόζη).
Επιτρέπει επίσης στα κύτταρα των μυών, του λίπους και του ήπατός μας να προσλάβουν τη γλυκόζη που έχει απορροφηθεί στο αίμα.
Η γλυκόζη δίνει στη συνέχεια ενέργεια σε αυτά τα κύτταρα. Η ινσουλίνη επηρεάζει επίσης άλλες μεταβολικές διεργασίες, όπως το πώς το σώμα χρησιμοποιεί το λίπος και τις πρωτεΐνες.
Συμπτώματα ανισορροπίας της ινσουλίνης
Ένα πάγκρεας που δεν ανταποκρίνεται στην ποσόστωση ινσουλίνης προκαλεί διαβήτη τύπου 1.
Αυτή η κατάσταση εμφανίζεται συχνότερα πριν από την ενηλικίωση, αλλά μπορεί να αναπτυχθεί ανά πάσα στιγμή.
Τα συμπτώματα του διαβήτη τύπου 1 περιλαμβάνουν:
- Υψηλό σάκχαρο στο αίμα.
- Αυξημένη δίψα.
- Υπερβολική ποσότητα γλυκόζης στα ούρα σας (γλυκοζουρία).
- Απώλεια βάρους.
Στον διαβήτη τύπου 2, το πάγκρεάς σας παράγει αρκετή ινσουλίνη, αλλά το σώμα σας δεν ανταποκρίνεται σε αυτήν όπως θα έπρεπε (αντίσταση στην ινσουλίνη). Τα σημάδια του διαβήτη τύπου 2 είναι ενδεικτικά:
- Ακραία δίψα ή πείνα, ακόμη και μετά το φαγητό.
- Γλυκοζουρία.
- Υψηλό σάκχαρο στο αίμα.
- Αυξημένη ούρηση.
- Απώλεια βάρους.
7. Μελατονίνη
Τι κάνει η μελατονίνη;
Η μελατονίνη είναι σημαντική κατά τη διάρκεια του ύπνου και βοηθά το εσωτερικό ρολόι του σώματός σας.
Η έκθεση στο φως της ημέρας επηρεάζει το πόσο μελατονίνη απελευθερώνει το σώμα σας.
Σημάδια ανισορροπίας της μελατονίνης Το σώμα σας παράγει λιγότερη μελατονίνη καθώς μεγαλώνετε.
Εάν έχετε διαταραχές του ύπνου, θα μπορούσε να είναι σημάδι ότι το σώμα σας δεν παράγει αρκετή μελατονίνη.
