Τι είναι η τροφική δηλητηρίαση;
Η τροφική δηλητηρίαση, ή αλλιώς τροφογενής ασθένεια, προκαλείται όταν τρώτε μολυσμένα τρόφιμα. Μολυσμένο σημαίνει ότι το φαγητό έχει μολυνθεί από έναν τοξικό οργανισμό, όπως ένα βακτήριο, ένας μύκητας, ένα παράσιτο ή ένας ιός. Μερικές φορές τα τοξικά υποπροϊόντα αυτών των οργανισμών προκαλούν τροφική δηλητηρίαση.
Όταν τρώτε κάτι τοξικό, το σώμα σας αντιδρά με σκοπό να αποβάλει τις τοξίνες. Μπορεί να αποβάλλετε τις τοξίνες μέσω εμετού, διάρροιας, πυρετού ή όλων αυτών. Τα δυσάρεστα συμπτώματα της τροφικής δηλητηρίασης είναι ο τρόπος με τον οποίο το σώμα σας προσπαθεί να αποκαταστήσει την υγεία του. Συνήθως αυτό επιτυγχάνεται μέσα σε μία ή δύο ημέρες.
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ της τροφικής δηλητηρίασης και της γαστρεντερίτιδας;
Η τροφική δηλητηρίαση και η γαστρεντερίτιδα είναι και οι δύο γαστρεντερικές λοιμώξεις. Και οι δύο προκαλούν φλεγμονή του στομάχου και του λεπτού εντέρου σας. Η φλεγμονή είναι σημάδι ότι το ανοσοποιητικό σας σύστημα έχει ενεργοποιηθεί για την απομάκρυνση της λοίμωξης.
Πλήθος από τις ίδιες ιογενείς, βακτηριακές και άλλες λοιμώξεις μπορούν να προκαλέσουν τροφική δηλητηρίαση ή γαστρεντερίτιδα, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται τα ίδια συμπτώματα. Η κύρια διαφορά είναι ότι η τροφογενής νόσος προέρχεται από τα τρόφιμα, ενώ τη γαστρεντερίτιδα μπορείτε να την κολλήσετε με διάφορους άλλους τρόπους.
Πώς μπορείτε να καταλάβετε αν πρόκειται για τροφική δηλητηρίαση ή για κάτι άλλο;
Είναι ενδεχομένως δύσκολο να καταλάβετε από πού προήλθε μια λοίμωξη, ειδικά αν χρειάστηκαν μερικές ημέρες για να εκδηλωθούν συμπτώματα. Ίσως μπορέσετε να την εντοπίσετε σε κάτι που φάγατε, αν ήταν κάτι που συνήθως συνδέεται με τροφική δηλητηρίαση, ή αν ήσασταν παρέα με κάποιον άλλο που επίσης νόσησε.
Πόσο συχνή είναι η τροφική δηλητηρίαση;
Είναι πολύ συχνή. Σύμφωνα με τα στοιχεία του CDC, περίπου 48 εκατομμύρια άνθρωποι ετησίως παθαίνουν κάποιου είδους τροφική δηλητηρίαση στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι περισσότερες περιπτώσεις δεν είναι σοβαρές. Ωστόσο, περίπου 3.000 άνθρωποι ετησίως πεθαίνουν από επιπλοκές που σχετίζονται με τροφογενείς ασθένειες.
Ποιος μπορεί να πάθει τροφική δηλητηρίαση;
Οποιοσδήποτε μπορεί να πάθει τροφική δηλητηρίαση αν φάει μολυσμένα τρόφιμα. Αλλά ορισμένοι άνθρωποι έχουν περισσότερες πιθανότητες να αρρωστήσουν από τη μόλυνση σε σχέση με άλλους. Αυτό έχει να κάνει με την ποσότητα της τοξικότητας που μπορεί κανονικά να αντέξει ο οργανισμός σας χωρίς να αρρωστήσει.
Το ανοσοποιητικό μας σύστημα αποκρούει συνεχώς τις λοιμώξεις χωρίς να το γνωρίζουμε. Ακόμη και αν εφαρμόζουμε υγιεινές πρακτικές χειρισμού των τροφίμων, υπάρχει συνήθως μια μικρή ποσότητα επιμόλυνσης στα τρόφιμά μας. Αυτό το μικρό ποσοστό μετατρέπεται σε “δηλητηριώδες” όταν το ανοσοποιητικό μας σύστημα φτάσει στα όριά του.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο από τροφικές ασθένειες;
Ίσως να έχετε περισσότερες πιθανότητες να αρρωστήσετε από τροφική δηλητηρίαση ή να έχετε πιο σοβαρή αντίδραση στην τροφική δηλητηρίαση, εάν το ανοσοποιητικό σας σύστημα δεν είναι τόσο ισχυρό όσο ο μέσος όρος. Παροδικές καταστάσεις μπορούν να επηρεάσουν το ανοσοποιητικό σας σύστημα, καθώς και πιο μακροπρόθεσμες καταστάσεις, όπως:
- Ηλικία. Τα παιδιά κάτω των 5 ετών έχουν ανώριμο ανοσοποιητικό σύστημα. Τα ώριμα ανοσοποιητικά συστήματα αρχίζουν να εξασθενούν μετά την ηλικία των 65 ετών.
- Η εγκυμοσύνη. Η εγκυμοσύνη είναι απαιτητική για τον οργανισμό, με αποτέλεσμα να έχετε λιγότερους πόρους από ό,τι συνήθως για να καταπολεμήσετε τις λοιμώξεις.
- Χρόνιες ασθένειες. Πολλές χρόνιες παθήσεις μπορούν να επηρεάσουν την ανοσία σας, συμπεριλαμβανομένων των λοιμώξεων, του καρκίνου, των ασθενειών ανοσοανεπάρκειας και των αυτοάνοσων ασθενειών.
- Φάρμακα. Τα κορτικοστεροειδή και τα ανοσοκατασταλτικά μπορούν να καταστείλουν το ανοσοποιητικό σας σύστημα και να σας κάνουν πιο επιρρεπείς σε ασθένειες.
Πώς παθαίνετε τροφική δηλητηρίαση;
Παθαίνετε τροφική δηλητηρίαση τρώγοντας ή πίνοντας μολυσμένα τρόφιμα, νερό ή άλλα ροφήματα. Τα τρόφιμα μπορεί να μολυνθούν σε οποιοδήποτε στάδιο της παραγωγής, από τη συγκομιδή έως την αποθήκευση, το μαγείρεμα ή την προετοιμασία. Η μόλυνση παρουσιάζεται όταν τα τρόφιμα είναι:
- Δεν είναι φρέσκα.
- Δεν είναι καλά πλυμένα.
- Δεν τυγχάνουν υγιεινής μεταχείρισης.
- Δεν μαγειρεύονται σε ασφαλή εσωτερική θερμοκρασία.
- Δεν διατηρούνται στις κατάλληλες θερμοκρασίες.
- Δεν καταψύχονται αμέσως.
Οι τροφικές δηλητηριάσεις συμβαίνουν παντού, αλλά είναι ιδιαίτερα εύκολο να τις πάθετε όταν ταξιδεύετε στο εξωτερικό, όπου μπορεί να συναντήσετε μολυσματικούς παθογόνους μικροοργανισμούς που δεν θα συναντούσατε στην πατρίδα σας. Όταν προσβάλλεστε με αυτόν τον τρόπο, μερικές φορές πρόκειται για διάρροια των ταξιδιωτών.
Ποιοι τύποι μολυσματικών παραγόντων προκαλούν τροφική δηλητηρίαση;
Τα τρόφιμα και το νερό μπορεί να μολυνθούν από:
- Βακτήρια.
- Ιούς.
- Παράσιτα.
- Μύκητες.
- Τοξίνες.
- Χημικές ουσίες.
Υπάρχουν περισσότεροι από 250 ειδικοί τύποι τροφικών δηλητηριάσεων. Ορισμένες από τις πιο συχνές αιτίες είναι οι εξής:
Σαλμονέλα: Τα ωμά αυγά και τα άψητα πουλερικά είναι συνήθεις πηγές δηλητηρίασης από σαλμονέλα. Μπορεί επίσης να προκληθεί από μοσχάρι, χοιρινό κρέας, λαχανικά και επεξεργασμένα τρόφιμα που περιέχουν αυτά τα στοιχεία. Η σαλμονέλα είναι η πιο κοινή βακτηριακή αιτία τροφικής δηλητηρίασης στις ΗΠΑ και ευθύνεται για τον υψηλότερο αριθμό νοσηλειών και θανάτων από τροφική δηλητηρίαση.
E. coli: Το βακτήριο E. coli βρίσκεται συνήθως στο μισοψημένο κρέας και στα ωμά λαχανικά και παράγει μια τοξίνη που ερεθίζει το λεπτό σας έντερο. Η τοξίνη Shiga είναι αυτή που προκαλεί την τροφογενή ασθένεια.
Λιστέρια: Τα βακτήρια στα μαλακά τυριά, τα αλλαντικά, τα χοτ ντογκ και τα ωμά λάχανα μπορούν να προκαλέσουν μια μόλυνση που ονομάζεται λιστερίωση, η οποία είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για τις έγκυες γυναίκες.
Νοροϊός: Μπορείτε να κολλήσετε νοροϊό τρώγοντας οστρακοειδή που δεν έχουν μαγειρευτεί καλά, φυλλώδη λαχανικά, φρέσκα φρούτα ή καταναλώνοντας τρόφιμα που έχει ετοιμάσει ένα άρρωστο άτομο. Πρόκειται για τον ιό που συνδέεται συχνότερα με τη γαστρεντερίτιδα του στομάχου.
Ηπατίτιδα Α: Η ιογενής ηπατίτιδα Α μπορεί να μεταδοθεί μέσω οστρακοειδών, φρέσκων προϊόντων ή νερού και πάγου που έχουν μολυνθεί από περιττώματα. Δεν πρόκειται για χρόνια λοίμωξη όπως άλλοι ιοί ηπατίτιδας, αλλά μπορεί να επηρεάσει το συκώτι σας.
Staphylococcus aureus (σταφυλόκοκκος): Η μόλυνση από σταφυλόκοκκο εκδηλώνεται όταν οι άνθρωποι μεταφέρουν τα βακτήρια του σταφυλόκοκκου από τα χέρια τους στο φαγητό. Τα τρόφιμα που συχνά εμπλέκονται είναι τα κρέατα, τα πουλερικά, το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, οι σαλάτες, τα αρτοσκευάσματα με γέμιση κρέμας και οι γέμιση των σάντουιτς. Τα βακτήρια μπορούν να επηρεάσουν πολλά μέρη του σώματός σας.
Καμπυλοβακτηρίδιο: Αυτή η συνηθισμένη βακτηριακή λοίμωξη που προκαλεί σοβαρές γαστρεντερικές διαταραχές μπορεί να διαρκέσει για εβδομάδες. Συνήθως, οι ένοχοι είναι τα μισοψημένα πουλερικά, το κρέας ή τα αυγά, τα κακώς επεξεργασμένα κρέατα, τα μολυσμένα λαχανικά και το ωμό (μη επεξεργασμένο) γάλα ή οι πηγές νερού. Μεταδίδεται επίσης με διασταυρούμενη μόλυνση. Η πάθηση είναι γενικά αυτοπεριοριζόμενη, προκαλεί αιματηρή διάρροια και σπάνια είναι θανατηφόρα.
Σιγκέλλα (σιγκέλλωση): Το βακτήριο της σιγκέλλας εντοπίζεται συνήθως σε ωμά λαχανικά, οστρακοειδή και σαλάτες με βάση την κρέμα γάλακτος ή τη μαγιονέζα (τόνος, πατάτα, μακαρόνια, κοτόπουλο). Μπορεί να προκαλέσει διάρροια με αίμα ή βλέννα, γι’ αυτό και η λοίμωξη ονομάζεται μερικές φορές βακτηριακή δυσεντερία.
Είναι η τροφική δηλητηρίαση μεταδοτική;
Η λοίμωξη μπορεί να μεταδοθεί από εσάς σε άλλο άτομο, εάν αυτό έρθει σε επαφή με τα μικρόβιά σας. Τα μικρόβια μπορούν να εξαπλωθούν μέσω μικροσκοπικών σωματιδίων εμετού ή περιττωμάτων που παραμένουν σε επιφάνειες ή στα δάχτυλα και στη συνέχεια μεταφέρονται στο φαγητό ή στο στόμα ενός άλλου ατόμου.
Ποια είναι τα 6 σημάδια της τροφικής δηλητηρίασης;
Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα της τροφικής δηλητηρίασης είναι τα εξής:
- Διάρροια.
- Ναυτία και εμετός.
- Πόνος στο στομάχι και κράμπες.
- Πυρετός.
- Πονοκέφαλος.
- Αδυναμία.
Πόσο διαρκεί η τροφική δηλητηρίαση;
Τις περισσότερες φορές, η τροφική δηλητηρίαση περνά μέσα σε 12 έως 48 ώρες. Τόσο χρόνο χρειάζεται ένας υγιής οργανισμός για να αποβάλει τη μόλυνση.
Μπορεί να διαρκέσει περισσότερο αν έχετε εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα ή αν έχετε κάποιο παράσιτο που πρέπει να αντιμετωπιστεί με αντιπαρασιτικά φάρμακα.
Πώς αντιμετωπίζεται η τροφική δηλητηρίαση;
Στις περισσότερες περιπτώσεις, μπορείτε να αντιμετωπίσετε την τροφική δηλητηρίαση στο σπίτι, απλά παραμένοντας ενυδατωμένοι. Χάνετε πολλά υγρά μέσω της διάρροιας, του εμετού και του πυρετού. Η διατήρηση της ενυδάτωσης είναι το πιο σημαντικό πράγμα που μπορείτε να κάνετε για να υποστηρίξετε τον οργανισμό σας ενώ αυτός κάνει τη δουλειά του.
Τα συμπληρώματα ενυδάτωσης με ηλεκτρολύτες, μπορούν να σας βοηθήσουν όταν είστε άρρωστοι. Αυτά τα σκευάσματα βοηθούν τα υγρά να παραμένουν στο σώμα σας για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Εάν εσείς ή το παιδί σας δυσκολεύεστε να συγκρατήσετε τα υγρά ή εμφανίζετε σημάδια αφυδάτωσης, ίσως χρειαστεί να πάτε στο νοσοκομείο για ενδοφλέβια χορήγηση υγρών.
Πρέπει να πάρω φάρμακα για την τροφική δηλητηρίαση;
Ορισμένοι τύποι λοιμώξεων μπορεί να απαιτήσουν αντιβιοτικά. Ο γιατρός σας θα προσπαθήσει να προσδιορίσει αν έχετε έναν από αυτούς τους τύπους. Τις περισσότερες φορές, τα αντιβιοτικά δεν είναι απαραίτητα και συχνά δεν βοηθούν. Ορισμένοι τύποι λοιμώξεων μπορεί ακόμη και να επιδεινωθούν με τα αντιβιοτικά λόγω της εξόντωσης μέρους της φυσιολογικής χλωρίδας του εντέρου σας.
Οι γιατροί συνήθως δεν συνταγογραφούν αντιδιαρροϊκά φάρμακα σε περίπτωση τροφικής δηλητηρίασης, επειδή μπορεί να παρατείνουν την ασθένεια. Ωστόσο, μπορεί να είστε σε θέση να ανακουφιστείτε από ορισμένα από τα συμπτώματά σας με το υποσαλικυλικό βισμούθιο που χορηγείται χωρίς συνταγή.
Πώς μπορεί να αποφευχθεί η τροφική δηλητηρίαση;
Οι ασφαλείς μέθοδοι χειρισμού των τροφίμων είναι ο σημαντικότερος τρόπος για την πρόληψη της τροφογενούς ασθένειας. Όσοι συλλέγουν, χειρίζονται και προετοιμάζουν τα τρόφιμα πρέπει να επαγρυπνούν σε κάθε στάδιο της διαδικασίας για να αποτρέψουν τη μόλυνση. Για παράδειγμα:
- Καθαρισμός: Πλύνετε καλά τα ακατέργαστα προϊόντα σε καθαρό, υγιεινό νερό. Πλύνετε τα χέρια και τα σκεύη σας πριν τα χρησιμοποιήσετε για την προετοιμασία των τροφίμων. Πλύνετε και απολυμάνετε όλες τις επιφάνειες που θα αγγίξει το φαγητό σας, συμπεριλαμβανομένων των σανίδων κοπής, των πάγκων και των πιάτων.
- Διαχωρισμός: Αποφύγετε τη διασταυρούμενη μόλυνση διαχωρίζοντας τα ωμά κρέατα και αυγά από τα φρέσκα λαχανικά ή άλλα τρόφιμα. Τα προϊόντα κρέατος μπορεί να φέρουν μικρόβια που θα καταστραφούν όταν μαγειρευτούν στις κατάλληλες θερμοκρασίες. Εάν αυτά τα μικρόβια μεταφερθούν σε κάτι που δεν θα μαγειρευτεί, μπορεί να επιβιώσουν και να μολύνουν αυτό το τρόφιμο.
- Μαγείρεμα: Φροντίστε να μαγειρεύετε τα κρέατα και τα θαλασσινά σχολαστικά στις κατάλληλες θερμοκρασίες για να σκοτώσετε τα μικρόβια. Ολόκληρα κομμάτια κρέατος μπορεί να είναι ροζ στο εσωτερικό τους, αν είναι καλά ψημένα εξωτερικά. Ο κιμάς πρέπει να μαγειρευτεί καλά και να μην έχει παραμείνει ροζ χρώμα. Τα ψάρια πρέπει να είναι αδιαφανή και όχι ημιδιαφανή και να κόβονται εύκολα με ένα πιρούνι.
- Ψύξη: Ψύξτε ή καταψύξτε τα παρασκευασμένα τρόφιμα εντός δύο ωρών από το μαγείρεμα για να μην αναπαραχθούν βακτήρια. Εάν τα τρόφιμα περιέχουν σάλτσες, μαγιονέζα ή κρέμες, τότε βεβαιωθείτε ότι έχουν διατηρηθεί στις κατάλληλες θερμοκρασίες ενώ ακόμα τα σερβίρετε. Ελέγξτε τα τρόφιμα που έχετε καταψύξει για ανάπτυξη μικροοργανισμών, όπως η μούχλα. Πετάξτε τα γαλακτοκομικά προϊόντα εάν έχουν περάσει την ημερομηνία λήξης τους ή έχουν μια “άσχημη” μυρωδιά.
- Κοινότητα: Δώστε προσοχή στις δημόσιες ανακοινώσεις για ανακλήσεις τροφίμων. Εάν έχετε πάθει τροφική δηλητηρίαση, αναφέρετέ το.
