Κάθε βράδυ, τα παιδιά σε όλο τον κόσμο ανησυχούν ότι ένα τέρας κρύβεται κάτω από το κρεβάτι τους ή στη ντουλάπα του δωματίου τους.
Είναι ένας συνηθισμένος φόβος που οι περισσότεροι ενήλικες μπορούν να κατανοήσουν – ο φόβος των τεράτων δεν είναι καινούργιος.
Στην πραγματικότητα, αυτός ο φόβος προϋπήρχε των βιντεοπαιχνιδιών και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και παραμένει σε όλες τις γενιές.
Αν τα παιδιά σας είναι πεπεισμένα ότι μόλις σβήσουν τα φώτα, κάποιο τριχωτό τέρας θα βγει κάτω από το κρεβάτι και θα τα ” αρπάξει “, δεν είστε μόνο εσείς.
Αλλά, μπορεί να είναι δύσκολο να ξέρετε πώς να κατευνάσετε τις φοβίες των παιδιών, πείθοντάς τα ότι μπορούν να κοιμηθούν στο κρεβάτι τους μόνα τους χωρίς να δεχτούν επίθεση από ένα τέρας που ζει κάτω από το κρεβάτι.
Ο φόβος των τεράτων
Ο φόβος του σκοταδιού, ειδικά του να μείνει κανείς μόνος του στο σκοτάδι, είναι ένας από τους μεγαλύτερους φόβους που βιώνουν τα παιδιά.
Μια μελέτη του 2015 που δημοσιεύθηκε στο International Journal of Psychophysiology υποδηλώνει ότι ο φόβος δεν είναι απαραίτητα ο φόβος του σκοταδιού, αλλά είναι περισσότερο αυτός της νύχτας.
Ορισμένοι ερευνητές υποψιάζονται ότι αυτό είναι θέμα εξέλιξης. Τη νύχτα οι άνθρωποι μπορεί να είναι πιο ευάλωτοι σε αρπακτικά ζώα.
Και τα παιδιά μπορεί να έχουν μάθει να κλαίνε ως έναν τρόπο για να τραβήξουν την προσοχή των ενηλίκων και να παραμείνουν ασφαλέστερα από τους νυχτερινούς κινδύνους. Έτσι, είναι πιθανό ο φόβος του παιδιού σας για τη νύχτα και το σκοτάδι να είναι έμφυτος.
Το άγχος που βιώνουν τα παιδιά κατά την ώρα του ύπνου είναι πιθανό να τροφοδοτεί τη φαντασία τους – και γι’ αυτό μπορεί να είναι πεπεισμένα ότι τη στιγμή που τα αφήνετε μόνα τους, ένα τέρας κρύβεται κάτω από το κρεβάτι.
Είναι επίσης προφανές ότι η λαϊκή κουλτούρα παίζει επίσης ρόλο στην καλλιέργεια της φαντασίας των παιδιών σχετικά με τα τέρατα.
Υπάρχουν πάντα βιβλία, ταινίες και κινούμενα σχέδια σχετικά με παράξενα πλάσματα.
Όσο ενοχλητικό κι αν είναι να πρέπει να επιστρέψετε τα παιδιά σας στο κρεβάτι καμιά δεκαριά φορές επειδή επιμένουν ότι υπάρχει ένα τέρας κάτω από το κρεβάτι, μπορεί να είναι χρήσιμο να αποκτήσετε μια καλύτερη αντίληψη των φόβων που αντιστοιχούν στην ηλικία τους, ώστε να μπορείτε να επιλέξετε σωστά πώς να παρέμβετε.
Φόβοι που αρμόζουν σε κάθε ηλικία
Οι παιδικοί φόβοι συχνά δεν είναι λογικοί. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι αυτοί οι φόβοι δεν είναι πραγματικοί. Δείτε τι πρέπει να περιμένετε από το παιδί σας σε όλες τις ηλικίες:
- Νήπια
Τα παιδιά μεταξύ 2 και 3 ετών μπορεί να φοβούνται οτιδήποτε δεν καταλαβαίνουν. Κάθε φορά που βλέπουν κάτι που δεν φαίνεται σωστό -όπως η γιαγιά που φοράει επίδεσμο ή ένα πιάτο με μια ρωγμή- μπορεί να αρχίσουν να κλαίνε.
- Προνήπια
Μεταξύ των ηλικιών 3 και 5 ετών, τα παιδιά συνηθίζουν να φοβούνται φανταστικούς κινδύνους, όπως ο φόβος ότι ένα τέρας ζει κάτω από το κρεβάτι τους. Δυσκολεύονται να διαχωρίσουν την πραγματικότητα από τη φαντασία και έχουν ζωηρή φαντασία που τροφοδοτεί το φόβο τους.
- Παιδιά σχολικής ηλικίας
Οι φόβοι συχνά γίνονται περισσότερο βασισμένοι στην πραγματικότητα κατά τη διάρκεια των σχολικών χρόνων. Ένα παιδί μπορεί να φοβάται τις καταιγίδες, τα σκυλιά που γαβγίζουν ή τις φωτιές. Μπορεί επίσης να ανησυχούν για την υγεία των γονιών τους και τη δική τους ασφάλεια.
Πώς να βοηθήσετε το παιδί σας
Είναι σημαντικό να δείχνετε ενσυναίσθηση – ακόμη και όταν νιώθετε εκνευρισμένοι επειδή το παιδί σας κλαίει επανειλημμένα ή σηκώνεται από το κρεβάτι καμιά δεκαριά φορές κάθε βράδυ. Ακολουθούν ορισμένες στρατηγικές που μπορούν να σας βοηθήσουν να απαλύνετε τους φόβους για τα τέρατα που καραδοκούν κάτω από το κρεβάτι (ή στη ντουλάπα).
- Επιβεβαιώστε τα συναισθήματα του παιδιού σας
Αντί να πείτε: “Μη φοβάσαι”, πείτε: “Ξέρω ότι νιώθεις πολύ φοβισμένη αυτή τη στιγμή”. Αυτή η δήλωση στέλνει ένα μήνυμα που λέει ότι είναι ΟΚ να νιώθει φόβο.
Μην κατηγορείτε τα παιδιά ότι είναι υπερβολικά δραματικά ή ότι προσπαθούν να τραβήξουν την προσοχή. Αντ’ αυτού, αναγνωρίστε ότι φοβούνται και δουλέψτε σε υγιείς τρόπους αντιμετώπισης αυτών των φόβων.
- Χρησιμοποιείστε παιχνίδια για να κάνετε μία αναπαράσταση
Ενθαρρύνετε το παιδί σας να χρησιμοποιήσει ένα κουκλόσπιτο, λούτρινα ζωάκια ή άλλα παιχνίδια για να σας δείξει πώς κάποιος μπορεί να αντιμετωπίσει το φόβο των τεράτων κάτω από το κρεβάτι με υγιή τρόπο.
Τα παιδιά μπορεί να περιγράψουν ένα γενναίο αγόρι που διώχνει τα τέρατα ή ένα κορίτσι που μαθαίνει πώς να τραγουδάει για να κοιμηθεί ώστε να μη φοβάται. Το θεατρικό παιχνίδι μπορεί να βοηθήσει το παιδί σας να αναπτύξει τις δικές του δημιουργικές λύσεις.
- Ενθαρρύνετε τα εικαστικά έργα και τις ζωγραφιές
Ενθαρρύνοντας τα παιδιά να ζωγραφίσουν εικόνες με τέρατα ή να ζωγραφίσουν μια εικόνα για το πώς νιώθουν όταν προσπαθούν να κοιμηθούν, τους δίνει μια άλλη οδό έκφρασης.
Επιπλέον, τα εικαστικά έργα μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να επεξεργαστούν τους φόβους τους. Η συζήτηση για το εικαστικό έργο αργότερα μπορεί επίσης να τα βοηθήσει να νιώσουν πιο ασφαλή.
- Κοιτάξτε κάτω από το κρεβάτι
Πριν κλείσετε τα φώτα το βράδυ, βοηθάει να ρωτήσετε τα παιδιά αν θέλουν να κοιτάξουν μαζί σας κάτω από το κρεβάτι. Χρησιμοποιήστε έναν φακό και κοιτάξτε από κάτω -αν θέλουν να το κάνουν.
Η αναζήτηση στα σημεία όπου τα παιδιά πιστεύουν ότι μπορεί να καραδοκούν τέρατα τα βοηθά να αντιμετωπίσουν τους φόβους τους κατά μέτωπο.
- Εξασκηθείτε στο να είστε στο σκοτάδι
Όταν τα παιδιά φοβούνται το σκοτάδι, το να κάνετε κάτι διασκεδαστικό όταν τα φώτα είναι σβηστά μπορεί να τα βοηθήσει να δουν ότι το σκοτάδι δεν είναι τόσο τρομακτικό.
Μπορείτε να διαβάζετε βιβλία την ώρα του ύπνου μόνο με έναν φακό ή να τους λέτε ιστορίες για τα παιδικά σας χρόνια στο σκοτάδι πριν κοιμηθούν. Θα μπορούσατε επίσης να κοιτάξετε τα αστέρια και το φεγγάρι πριν από τον ύπνο και να τα βοηθήσετε να βρουν τους αστερισμούς. Ο στόχος είναι να δείξετε ότι το σκοτάδι δεν είναι κάτι κακό.
- Δώστε στο παιδί σας κάποιον έλεγχο
Το να ρωτάτε τα παιδιά τι θα μπορούσε να τα βοηθήσει να νιώσουν γενναία και στη συνέχεια να είστε πρόθυμοι να ακολουθήσετε τις προτάσεις τους, αν είναι λογικές, δίνει στα παιδιά μια αίσθηση ελέγχου του φόβου τους.
Τα βοηθά επίσης να μάθουν να λύνουν τα προβλήματα. Είτε λένε ότι ο ύπνος με το λούτρινο ζωάκι τους τα βοηθά να νιώσουν καλύτερα, είτε προτείνουν να φορέσουν τις πιτζάμες τους με τους υπερήρωες, δώστε τους λίγο έλεγχο και ίσως διαπιστώσετε ότι νιώθουν καλύτερα.
- Χρησιμοποιήστε ένα φωτάκι νύχτας
Μερικές φορές το να έχετε λίγο επιπλέον φως στην κρεβατοκάμαρα μπορεί να απαλύνει τους φόβους ενός παιδιού. Αλλά φροντίστε να το κάνετε με προσοχή. Το φως μπορεί να επηρεάσει τον κιρκάδιο ρυθμό του παιδιού και να το κρατήσει ξύπνιο περισσότερο. Έτσι, αν επιλέξετε ένα φως νύχτας, βεβαιωθείτε ότι είναι χαμηλό και ότι δεν πέφτει στο πρόσωπο του παιδιού σας.
- Αντιμετωπίστε προβλήματα συμπεριφοράς
Όταν τα παιδιά σηκώνονται επανειλημμένα από το κρεβάτι, βάλτε τα πίσω στο κρεβάτι. Ή, αν διαφωνούν για την ώρα του ύπνου, μην επιτρέπετε στους διαξιφισμούς τους να καθυστερούν την ώρα του ύπνου.
Δείξτε ενσυναίσθηση για το παιδί σας, αλλά αντιμετωπίστε με συνέπεια τα προβλήματα συμπεριφοράς κατά την ώρα του ύπνου. Δεν θέλετε η ώρα του ύπνου να μετατρέπεται σε μάχη κάθε βράδυ.
- Παρακολουθήστε τη χρήση των μέσων ενημέρωσης από το παιδί σας
Περιορίστε την πρόσβαση του παιδιού σας σε μέσα ενημέρωσης που περιλαμβάνουν βία ή οτιδήποτε μπορεί να είναι τρομακτικό. Προσέξτε ιδιαίτερα οτιδήποτε μπορεί να καταναλώνει το παιδί σας λίγο πριν τον ύπνο. Και αποφύγετε να διαβάζετε ιστορίες που περιλαμβάνουν τέρατα, κακοποιούς ή τρομακτικά ζώα πριν από τον ύπνο.
- Δημιουργήστε μια χαλαρωτική ρουτίνα ύπνου
Το μπάνιο, η ανάγνωση μερικών βιβλίων και η αγκαλιά με τη μαμά ή τον μπαμπά πριν από τον ύπνο είναι μερικά μόνο πράγματα που μπορείτε να εντάξετε στη ρουτίνα ύπνου του παιδιού σας. Μια καθησυχαστική ρουτίνα ύπνου μπορεί να βοηθήσει το παιδί σας να αποκοιμηθεί πιο γρήγορα – πράγμα που σημαίνει λιγότερο χρόνο για να ανησυχεί για τα τέρατα κάτω από το κρεβάτι.
- Διαβάστε βιβλία σχετικά με την αντιμετώπιση του φόβου για το σκοτάδι
Μια μελέτη του 2015 διαπίστωσε ότι η ανάγνωση βιβλίων σχετικά με την αντιμετώπιση των φόβων για το σκοτάδι μείωσε τους νυχτερινούς φόβους των παιδιών κατά τη διάρκεια αρκετών εβδομάδων.
Όταν τα μεγαλύτερα παιδιά εξακολουθούν να πιστεύουν ότι είναι πιθανό ένα τέρας ή ένα πεινασμένο ζώο να εμφανιστεί ως δια μαγείας κάτω από το κρεβάτι ή στη ντουλάπα, υπενθυμίστε τους ότι η φαντασία τους μπορεί να τους παίζει παιχνίδια – ειδικά αν ήδη νιώθουν άγχος τη νύχτα.
- Τι πρέπει να αποφύγετε
Όταν έρχεται η ώρα να αντιμετωπίσετε τους φόβους του παιδιού σας σχετικά με τα τέρατα ή το σκοτάδι, είναι σημαντικό να συμπάσχετε με το παιδί σας και να του προσφέρετε λύσεις.
Ομοίως, υπάρχουν κάποιες γονεϊκές στρατηγικές που μπορεί στο τέλος να γυρίσουν μπούμερανγκ προκαλώντας τη χειροτέρευση των φόβων του παιδιού σας. Ακολουθούν ορισμένα πράγματα που καλό είναι να αποφύγετε.
- Το πείραγμα του παιδιού σας
Το να διακωμωδήσετε τους φόβους του παιδιού σας μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ. Ομοίως, θα πρέπει να αποφεύγετε να φέρνετε τα παιδιά σας σε δύσκολη θέση ή να τα αποκαλείτε με ονόματα όπως “φοβιτσιάρη”.
Πολλοί φόβοι και φοβίες των ενηλίκων δεν βασίζονται απαραίτητα ούτε σε γεγονότα -όπως ο φόβος του να πετάτε ή ο φόβος να μιλάτε δημοσίως. Να σέβεστε τα συναισθήματα του παιδιού σας.
- Να επιχειρηματολογείτε για την ορθότητα του λόγου σας
Μην σπαταλάτε την ενέργειά σας προσπαθώντας να πείσετε το παιδί σας ότι τα τέρατα κάτω από το κρεβάτι είναι παράλογα -ειδικά αν έχετε ένα νήπιο ή ένα παιδί προσχολικής ηλικίας. Η λογική σας δεν θα εξαφανίσει τους φόβους τους. Αντ’ αυτού, να είστε συγκαταβατικοί και συμπονετικοί.
- Μείωση των συναισθημάτων του παιδιού σας
Το να λέτε: “Σταμάτα να είσαι τόσο κότα” ή “Δεν είναι και τόσο σημαντικό” είναι επιβλαβές. Αντ’ αυτού, αναγνωρίστε ότι ο φόβος του παιδιού σας είναι πραγματικός και δείξτε ότι καταλαβαίνετε πώς είναι να αισθάνεται κανείς φόβο.
- Μην φοβίζετε το παιδί σας
Είναι σημαντικό για τα παιδιά να αντιμετωπίζουν τους φόβους τους σταδιακά. Αποφύγετε να κάνετε οτιδήποτε δραστικό για να βοηθήσετε το παιδί σας να ξεπεράσει τους φόβους. Το να κλειδώνετε τα παιδιά στο δωμάτιό τους όταν φοβούνται ή να τους επιτρέπετε να βλέπουν τρομακτικές ταινίες θα ενισχύσει τους φόβους τους.
