Η ξηροστομία εμφανίζεται όταν οι σιελογόνοι αδένες στο στόμα σας δεν παράγουν αρκετό σάλιο.
Αυτή η κατάσταση προκαλεί μια ξηρή αίσθηση στο στόμα σας. Μπορεί επίσης να προκαλέσει άλλα συμπτώματα, όπως κακή αναπνοή, ξηρό λαιμό και σκασμένα χείλη.
Το σάλιο είναι απαραίτητο κομμάτι της διαδικασίας της πέψης σας. Βοηθά στην ενυδάτωση και τη διάσπαση της τροφής σας. Είναι επίσης ένας σημαντικός αμυντικός μηχανισμός που βοηθά το σώμα σας να διατηρήσει την καλή υγεία των δοντιών σας, προστατεύοντας το στόμα σας από ασθένειες των ούλων και από την τερηδόνα.
Η ξηροστομία δεν είναι από μόνη της μια σοβαρή ιατρική κατάσταση. Ωστόσο, μερικές φορές αποτελεί σύμπτωμα κάποιας άλλης υποκείμενης πάθησης που απαιτεί θεραπεία. Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε επιπλοκές όπως η τερηδόνα και οι πληγές στο στόμα.
Τι προκαλεί την ξηροστομία;
Πολλοί παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν ξηροστομία. Επιπλέον, η ξηροστομία από μόνη της δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχετε κάποια υποκείμενη πάθηση.
Εάν πιστεύετε ότι η αιτία είναι κάποια άλλη πάθηση ή εάν παρατηρήσετε άλλα συμπτώματα, είναι σημαντικό να μιλήσετε με το γιατρό σας για να γίνει διάγνωση και να βρεθούν θεραπευτικές επιλογές.
Οι πιθανές αιτίες της ξηροστομίας είναι μεταξύ άλλων οι εξής:
Αφυδάτωση. Η αφυδάτωση προκαλείται όταν το σώμα σας χάνει πολλά υγρά χωρίς να τα αναπληρώνει. Κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί λόγω εμετού, διάρροιας, υπερβολικής εφίδρωσης ή απώλειας αίματος. Όταν είστε αφυδατωμένοι, το σώμα σας δεν παράγει όσο σάλιο παράγει συνήθως, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει ξηρότητα στο στόμα σας.
Φάρμακα. Η ξηροστομία μπορεί να είναι παρενέργεια πολλών ειδών φαρμάκων. Μερικά από τα πιο συνηθισμένα είδη φαρμάκων που είναι γνωστό ότι προκαλούν ξηροστομία χρησιμοποιούνται στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης, του άγχους, της διάρροιας, της υψηλής αρτηριακής πίεσης και του άσθματος. Τα αντιισταμινικά, τα διουρητικά και ορισμένα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για χημειοθεραπεία μπορούν επίσης να μειώσουν την παραγωγή σάλιου. Είναι σημαντικό να μιλήσετε με το γιατρό σας πριν διακόψετε οποιαδήποτε φάρμακα που θεωρείτε ότι μπορεί να προκαλούν ξηροστομία.
Ακτινοθεραπεία. Η ξηροστομία είναι μια συχνή παρενέργεια της ακτινοθεραπείας στο κεφάλι ή το λαιμό. Η ακτινοβολία βλάπτει τους σιελογόνους αδένες, μειώνοντας την έκκριση σάλιου.
Στρες και άγχος. Όταν είστε στρεσαρισμένοι ή αγχωμένοι, το σώμα σας παράγει περισσότερη κορτιζόλη, την “ορμόνη του στρες”. Όταν αυξάνονται τα επίπεδα κορτιζόλης στο σάλιο σας, μπορεί να αλλάξει η σύνθεση του σάλιου σας, με αποτέλεσμα την ξηρότητα του στόματος.
Γήρανση. Είναι σύνηθες να εμφανίζετε ξηροστομία καθώς μεγαλώνετε. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε προβλήματα υγείας, σε ορισμένα φάρμακα και σε αλλαγές στο πόσο καλά το σώμα σας είναι σε θέση να επεξεργαστεί τα φάρμακα που παίρνετε.
Αναπνοή από το στόμα και ροχαλητό. Η αναπνοή από το στόμα σας προκαλεί την εξάτμιση του σάλιου. Το ροχαλητό με ανοιχτό στόμα μπορεί να έχει το ίδιο αποτέλεσμα. Αυτό μπορεί να κάνει το στόμα σας ξηρό ή να επιδεινώσει την υπάρχουσα ξηρότητα.
Κάπνισμα και χρήση ναρκωτικών. Το κάπνισμα καπνού και μαριχουάνας μπορεί να μειώσει την παραγωγή σάλιου. Η χρήση μεθαμφεταμινών μπορεί επίσης να οδηγήσει σε πολύ ξηρό στόμα.
Παθήσεις που ενδέχεται να προκαλέσουν ξηροστομία
Η ξηροστομία μπορεί επίσης να προκληθεί από διάφορες παθήσεις, όπως:
Διαβήτης. Η ξηροστομία είναι συνηθισμένο σύμπτωμα του διαβήτη τύπου 1 και τύπου 2. Θεωρείται ότι τα αυξημένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα μπορεί να επηρεάσουν την παραγωγή σάλιου, η οποία, με τη σειρά της, μπορεί να οδηγήσει σε ξηροστομία. Τα άτομα με διαβήτη είναι συχνά επιρρεπή στην αφυδάτωση και λαμβάνουν επίσης φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν ξηρότητα του στόματος.
Μυκητίαση Στόματος-Καντιντίαση: Η Ασθένεια των Αρρώστων. Η στοματική καντιντίαση είναι μια μόλυνση από ζυμομύκητες στο στόμα. Η λοίμωξη προκαλεί φλεγμονή, η οποία μπορεί να βλάψει τους σιελογόνους αδένες σας. Ως αποτέλεσμα, οι αδένες μπορεί να δυσκολεύονται να παράγουν αρκετό σάλιο.
Νευρική βλάβη. Ένας τραυματισμός, μια λοίμωξη, μια χειρουργική επέμβαση ή ένα εγκεφαλικό επεισόδιο που έχει ως αποτέλεσμα βλάβη στα νεύρα στο κεφάλι ή στον αυχένα σας μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα των σιελογόνων αδένων σας να παράγουν σάλιο. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ξηροστομία.
Κυστική ίνωση. Η κυστική ίνωση είναι μια γενετική πάθηση που επηρεάζει το πεπτικό και το αναπνευστικό σύστημα. Μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη λειτουργία των σιελογόνων αδένων. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της κυστικής ίνωσης μπορεί επίσης να επιδεινώσουν την ξηροστομία.
Αυτοάνοσα νοσήματα. Σε μια αυτοάνοση πάθηση, το ανοσοποιητικό σας σύστημα επιτίθεται εσφαλμένα στο σώμα σας. Η πιο συχνή αυτοάνοση πάθηση που σχετίζεται με ξηροστομία είναι το σύνδρομο Sjögren. Αυτή η νόσος ενέχει φλεγμονή στους σιελογόνους αδένες, με αποτέλεσμα την ξηρότητα του στόματος. Άλλα αυτοάνοσα νοσήματα που μπορεί να προκαλέσουν ξηροστομία είναι ο ιός HIV/AIDS και η ρευματοειδής αρθρίτιδα.
Η νόσος του Αλτσχάιμερ. Η νόσος Αλτσχάιμερ μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα ενός ατόμου να παραμένει καλά ενυδατωμένο. Επιπλέον, τα άτομα με νόσο Αλτσχάιμερ μπορεί να δυσκολεύονται να ακολουθήσουν τις οδηγίες για τη λήψη φαρμάκων για την ξηροστομία.
Ποια είναι τα συμπτώματα της ξηροστομίας;
Η ξηροστομία προκαλεί κολλώδη ή ξηρή αίσθηση στο στόμα. Άλλα συχνά συμπτώματα είναι τα εξής:
- δυσκολία στην κατάποση, τη μάσηση ή την ομιλία
- δυσκολία στη γεύση των τροφίμων ή των ποτών
- αίσθημα καύσου στο στόμα
- σκασμένα χείλη
- πληγές στο στόμα
- ξηρή γλώσσα
- ξηρός λαιμός
- κακή αναπνοή
Συμβουλές για την κατ’ οίκον φροντίδα της ξηροστομίας
Η ξηροστομία είναι συνήθως μια προσωρινή και θεραπεύσιμη κατάσταση. Στις περισσότερες περιπτώσεις, μπορείτε να προλάβετε και να ανακουφίσετε τα συμπτώματα της ξηροστομίας στο σπίτι εφαρμόζοντας ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω:
- πίνοντας νερό καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας
- πιπιλίζοντας παγάκια
- περιορίζοντας το αλκοόλ και την καφεΐνη
- περιορίζοντας την πρόσληψη αλατιού και ζάχαρης
- αποφεύγοντας τον καπνό ή τα ναρκωτικά
- χρησιμοποιώντας έναν υγραντήρα στην κρεβατοκάμαρά σας όταν κοιμάστε
- λαμβάνοντας υποκατάστατα σάλιου που χορηγούνται χωρίς ιατρική συνταγή
- μασώντας τσίχλα χωρίς ζάχαρη ή πιπιλίζοντας σκληρές καραμέλες χωρίς ζάχαρη
- χρησιμοποιώντας οδοντόκρεμες, στοματικές πλύσεις και μέντες
Είναι επίσης σημαντικό να βουρτσίζετε και να χρησιμοποιείτε οδοντικό νήμα καθημερινά και να κάνετε οδοντιατρικό έλεγχο δύο φορές το χρόνο. Η καλή στοματική υγιεινή μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της τερηδόνας και των παθήσεων των ούλων, οι οποίες μπορεί να προκύψουν από την ξηροστομία.
Εάν η ξηροστομία σας προκαλείται από υποκείμενη πάθηση, μπορεί να χρειαστείτε πρόσθετη θεραπεία. Ρωτήστε το γιατρό σας για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη συγκεκριμένη πάθησή σας, τις θεραπευτικές επιλογές και την πρόγνωση.
Πότε να δείτε έναν γιατρό
Κλείστε ραντεβού για να δείτε έναν γιατρό ή οδοντίατρο εάν έχετε διαρκή συμπτώματα, όπως:
- ξηρό αίσθημα στο στόμα ή στο λαιμό σας
- πυκνό σάλιο
- τραχιά γλώσσα
- πληγές στο στόμα
- δυσκολία στη μάσηση ή την κατάποση
- αλλοιωμένη αίσθηση της γεύσης που δεν υποχωρεί
- Κακή αναπνοή που δεν βελτιώνεται με την καλή οδοντική υγιεινή
Εάν πιστεύετε ότι τα φάρμακα ευθύνονται για την ξηροστομία σας ή εάν παρατηρήσετε άλλα συμπτώματα υποκείμενης πάθησης, κλείστε ραντεβού με το γιατρό σας.
Ο γιατρός σας μπορεί να ζητήσει εξετάσεις αίματος και να μετρήσει την ποσότητα του σάλιου που παράγετε για να σας βοηθήσει να προσδιορίσετε την αιτία της ξηροστομίας σας. Μόλις ο γιατρός σας διαγνώσει την αιτία της ξηροστομίας σας, μπορεί να σας προτείνει θεραπευτικές επιλογές.
Εάν έχετε επίμονη ξηροστομία, είναι επίσης σημαντικό να επισκεφθείτε τον οδοντίατρό σας για να διαπιστώσει τυχόν σημάδια τερηδόνας.
