Υπάρχουν πολλές πιθανές αιτίες για τις οποίες δεν μπορείτε να σταματήσετε να βήχετε. Ο χρόνιος βήχας (που ονομάζεται επίσης επίμονος ή αδιάκοπος βήχας) είναι ο βήχας που διαρκεί για τρεις εβδομάδες ή περισσότερο.
Μολονότι ο επίμονος βήχας μπορεί να είναι δυσάρεστος και ενοχλητικός -ιδιαίτερα αν σας κρατάει ξύπνιους τη νύχτα-, τις περισσότερες φορές πρόκειται για κάτι που δεν είναι σοβαρό.
Οι κύριες αιτίες του επίμονου βήχα μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε γενικές γραμμές ως εξής:
- Λοιμώδης (προκαλείται από κάποιον ιό ή άλλον παθογόνο μικροοργανισμό)
- Ανοσολογικός (προκαλείται από αλλεργία)
- Πνευμονικός (σχετίζεται με τους πνεύμονες)
- Γαστροοισοφαγικός ( σχετίζεται με τον ανώτερο πεπτικό σύστημα)
Στις λιγότερο συχνές αιτίες συγκαταλέγονται η καρδιακή ανεπάρκεια και ο καρκίνος.
Αυτό το άρθρο περιγράφει μερικές από τις συχνές και σπάνιες αιτίες του ακατάπαυστου βήχα. Εξηγεί επίσης πώς μπορεί να διαγνωστεί και να αντιμετωπιστεί ο βήχας και ποια συμπτώματα δικαιολογούν την άμεση επίσκεψη στον γιατρό σας.
Ανακούφιση από τον αδιάκοπο βήχα: Πώς να σταματήσετε να βήχετε
Η υποκείμενη αιτία του χρόνιου βήχα πρέπει οπωσδήποτε να διαγνωστεί πριν αντιμετωπιστεί και θεραπευτεί με επιτυχία. Ωστόσο, υπάρχουν πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να ανακουφιστείτε προσωρινά από τα συμπτώματα του βήχα.
Ακολουθούν ορισμένες σπιτικές συνταγές, μη συνταγογραφούμενα φάρμακα και συνταγογραφούμενα φάρμακα που μπορούν να καταπραΰνουν ή να θεραπεύσουν τον βήχα.
Σπιτικές θεραπευτικές μέθοδοι
- Σταγόνες και παστίλιες για το βήχα: Οι παστίλιες για το λαιμό ή οι σταγόνες για το βήχα μπορεί να ανακουφίσουν προσωρινά το βήχα. Όσες περιέχουν μενθόλη μπορεί να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές, καθώς η μενθόλη δρα ως ήπιο αναισθητικό.
- Ατμός: Η εισπνοή ατμού από ένα δοχείο ή μπολ μπορεί να βοηθήσει στη διάσπαση της βλέννας στους πνεύμονες και να ανακουφίσει το βήχα. Η προσθήκη ελαίου ευκαλύπτου ή Vicks VapoRub στο νερό μπορεί να βελτιώσει το αποτέλεσμα.
- Υγραντήρας: Η χρήση ενός υγραντήρα προσθέτει επιπλέον υγρασία στον αέρα, μειώνοντας τον ερεθισμό των αεραγωγών από τον ξηρό αέρα.
- Μέλι: Μια κουταλιά μέλι μπορεί να ηρεμήσει τον βήχα και να καταπραΰνει τον ερεθισμένο λαιμό.
Φάρμακα που χορηγούνται χωρίς συνταγή
- Κατασταλτικά του βήχα που χορηγούνται χωρίς συνταγή: Αυτά περιέχουν φάρμακα όπως η δεξτρομεθορφάνη που καταστέλλουν τον βήχα μειώνοντας την ευαισθησία των αεραγωγών. Εάν ο βήχας σας κρατάει ξύπνιους τη νύχτα, το Vaposyrup, ένα φάρμακο για το βήχα με ένα ήπια ηρεμιστικό αντιισταμινικό, μπορεί να σας βοηθήσει να κοιμηθείτε.
- Αλοιφές: Το Vicks είναι μια αλοιφή με μενθόλη που προορίζεται να τρίβεται στο στήθος. Η αλοιφή απελευθερώνει ατμούς που προσφέρουν μία αίσθηση ψύξης και μπορούν να ηρεμήσουν τον βήχα.
- Αντιισταμινικά: Τα αντιισταμινικά χρησιμοποιούνται για τη διαχείριση των συμπτωμάτων (συμπεριλαμβανομένου του βήχα) του αλλεργικού άσθματος ή των αναπνευστικών αλλεργιών.
Συνταγογραφούμενα φάρμακα
- Αναστολείς οξέων: Οι αναστολείς Η2 χρησιμοποιούνται για την καταστολή του βήχα που προκαλείται από την παραγωγή στομαχικού οξέος σε άτομα με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
- Αντιβιοτικά: Τα αντιβιοτικά χρησιμοποιούνται μέχρι να εξαλειφθεί μια βακτηριακή λοίμωξη που μπορεί να ευθύνεται για το βήχα, όπως συμβαίνει με την πνευμονία που οφείλεται σε βακτήρια.
- Εισπνοές: Για τη θεραπεία του άσθματος ή της ΧΑΠ χρησιμοποιούνται διάφοροι τύποι εισπνοών, μεταξύ των οποίων βρογχοδιασταλτικά που ανοίγουν τους αεραγωγούς και κορτικοστεροειδή που μειώνουν τη φλεγμονή.
!Πάντα να ρωτάτε τον παιδίατρο του παιδιού σας πριν δώσετε σε ένα μωρό ή μικρό παιδί ένα μη συνταγογραφούμενο φάρμακο. Το μέλι, το έλαιο ευκαλύπτου, το VapoRub και ο ατμός μπορεί να είναι επικίνδυνα για τα παιδιά και τα βρέφη!
Συχνές αιτίες του χρόνιου βήχα
Τα αίτια του χρόνιου βήχα μπορεί να κυμαίνονται από εκείνα που είναι ενοχλητικά έως εκείνα που είναι δυνητικά απειλητικά για τη ζωή. Όπως και να έχει, το πιθανότερο είναι ότι η αιτία δεν είναι σοβαρή ή, τουλάχιστον, είναι διαχειρίσιμη με την κατάλληλη θεραπεία.
Οι αιτίες του χρόνιου βήχα μπορούν να αναλυθούν ανά κατηγορία.
Συνήθεις αιτίες
- Αλλεργίες
- Άσθμα
- Βρογχίτιδα
- Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)
- Εμφύσημα
- Γαστρεντερική παλινδρόμηση
- Διαφραγματοκήλη
- Λοιμώξεις των πνευμόνων
- Φάρμακα
- Πνευμονία
- Οπισθορινική καταρροή
- Κοκκύτης
Λιγότερο συχνές ή και σπάνιες αιτίες
- Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια
- Καταστροφή του πνευμονικού ιστού
- Μυκητιασικές λοιμώξεις
- Καρκίνος του πνεύμονα
- Πνευμονικό οίδημα
- Φυματίωση
Λοιμώδεις αιτίες
Τα λοιμώδη αίτια του χρόνιου βήχα αφορούν συχνότερα έναν ιό ή κάποιο βακτήριο. Λιγότερο συχνές αιτίες είναι οι μύκητες και τα παράσιτα.
Παραδείγματα:
- Μεταλοιμώδης βήχας: Το κοινό κρυολόγημα και η γρίπη μπορεί να προκαλέσουν χρόνιο μεταλοιμώδη βήχα. Αυτός διαφέρει από έναν βήχα που προκύπτει από οξέα συμπτώματα όπως η οπισθορινική καταρροή ή ο ερεθισμένος λαιμός. Αντίθετα, οφείλεται σε φλεγμονώδη βλάβη των αεραγωγών που προκαλείται από την ιογενή λοίμωξη.
- Ψευδομεμβρανώδης λαρυγγίτιδα: Πρόκειται για λοίμωξη των ανώτερων αεραγωγών, περιλαμβανομένου του λάρυγγα (φωνητικές χορδές), της τραχείας και των βρόγχων (βρογχικοί σωλήνες). Στα παιδιά, η ψευδομεμβρανώδης λαρυγγίτιδα μπορεί να προκαλέσει χαρακτηριστικό βήχα που ακούγεται σαν γάβγισμα.
- COVID: Ο χρόνιος βήχας είναι χαρακτηριστικό μιας οξείας λοίμωξης COVID-19, που συχνά συνοδεύεται από πυρετό, δύσπνοια και απώλεια της γεύσης ή της όσφρησης.
- Πνευμονία: Τόσο η ιογενής όσο και η βακτηριακή πνευμονία μπορεί να προκαλέσουν χρόνιο βήχα λόγω φλεγμονής των κυψελίδων (αεροφόροι σάκοι) στον έναν ή και στους δύο πνεύμονες.
- Κοκκύτης: Στον κοκκύτη, οι περίοδοι αδιάκοπου βήχα συνοδεύονται από έναν χαρακτηριστικό ήχο καθώς το άτομο εισπνέει.
Ανοσολογικά αίτια
Πρόκειται για βήχα που προκαλείται από μη φυσιολογική αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος. Υπάρχουν τρεις συνηθισμένες μορφές:
- Αλλεργίες: Οι εποχικές αλλεργίες, όπως η αλλεργική ρινίτιδα, μπορεί να προκαλέσουν χρόνιο βήχα. Οι περιβαλλοντικές αλλεργίες λόγω έκθεσης στη μούχλα, τα ακάρεα της σκόνης και το τρίχωμα της γάτας μπορούν επίσης να προκαλέσουν χρόνιο βήχα.
- Αλλεργικό άσθμα: Γνωστό και ως εξωγενές άσθμα, πρόκειται για μια μορφή άσθματος που εμφανίζεται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα απελευθερώνει μια ουσία που ονομάζεται ισταμίνη ως απάντηση σε μία ουσία που προκαλεί αλλεργία. Ο βήχας οφείλεται τόσο στη στένωση των αεραγωγών όσο και στους σπασμούς των αεραγωγών (“βρογχόσπασμος”).
- Μη αλλεργικό άσθμα: Γνωστό και ως ενδογενές άσθμα, πρόκειται για μια μορφή άσθματος που εμφανίζεται όταν ο οργανισμός απελευθερώνει φλεγμονώδεις χημικές ουσίες ως απάντηση σε ερεθιστικούς παράγοντες όπως ο καπνός, οι καιρικές συνθήκες, οι λοιμώξεις των αεραγωγών, τα πρόσθετα στα τρόφιμα και άλλοι περιβαλλοντικοί εκλυτικοί παράγοντες. Σε ορισμένους ανθρώπους, ο βήχας είναι το μοναδικό σύμπτωμα, και αποκαλείται άσθμα με βήχα.
Πνευμονικά αίτια
Ο συνεχής βήχας μπορεί να προκαλείται από χρόνιες ασθένειες που επηρεάζουν άμεσα τους πνεύμονες:
- Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ): Συχνά συνοδεύεται από δύσπνοια, συριγμό και θωρακικό βήχα. Το κάπνισμα αποτελεί τόσο αιτία της ΧΑΠ όσο και έναυσμα για παροξύνσεις (κρίσεις) της ΧΑΠ.
- Βρογχίτιδα: Τόσο η οξεία όσο και η χρόνια βρογχίτιδα μπορεί να προκαλέσουν συνεχή βήχα σε κάποιον. Στη χρόνια βρογχίτιδα, μια μορφή ΧΑΠ, ο βήχας συνήθως παράγει φλέγμα.
- Εμφύσημα: Πρόκειται για μια πιο προχωρημένη μορφή ΧΑΠ για την οποία ο χρόνιος, παραγωγικός βήχας αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό. Το εμφύσημα εμφανίζεται όταν η βλάβη στις κυψελίδες προκαλεί διάβρωση στους πνεύμονες.
- Βρογχεκτασία: Πρόκειται για μια κατάσταση που εμφανίζεται όταν οι αεραγωγοί καταστρέφονται και διευρύνονται. Οι αιτίες της βρογχεκτασίας είναι μια προηγούμενη παιδική λοίμωξη, η ανοσοανεπάρκεια και καταστάσεις όπως η κυστική ίνωση ή οι παθήσεις του συνδετικού ιστού.
Γαστροοισοφαγικά αίτια
Η παλινδρόμηση οξέος, είτε περιστασιακή είτε χρόνια, μπορεί να προκαλέσει βήχα λόγω της παλινδρόμησης του στομαχικού οξέος μέσω του οισοφαγικού σφιγκτήρα.
Δύο κοινές γαστροοισοφαγικές αιτίες χρόνιου βήχα είναι οι εξής:
- Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ): Η ΓΟΠ είναι μια χρόνια μορφή παλινδρόμησης οξέων. Ο χρόνιος βήχας μπορεί να εμφανίζεται τη νύχτα όταν είστε ξαπλωμένοι. Ακολουθεί βραχνός βήχας το πρωί λόγω φλεγμονής του οισοφάγου.
- Διαφραγματοκήλη: Πρόκειται για την περίπτωση που μέρος του στομάχου προεξέχει στο στήθος μέσω του μυϊκού καλύμματος που ονομάζεται διάφραγμα. Η διαφραγματοκήλη μπορεί να διαταράξει τη φυσιολογική θέση του οισοφαγικού σφιγκτήρα, επιτρέποντας την παλινδρόμηση οξέος στον οισοφάγο.
Κατηγορίες χρόνιου βήχα
Ο χρόνιος βήχας είναι τεχνικά ένας βήχας που επιμένει (ή επανεμφανίζεται συχνά) για περισσότερες από οκτώ εβδομάδες. Τα χαρακτηριστικά του βήχα μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με την υποκείμενη αιτία και μπορεί να περιγράφονται με διαφορετικούς τρόπους.
Ο υγρός (παραγωγικός) βήχας είναι συνήθως εκείνος που περιγράφεται ως:
- Χαλαρός
- Συμφορητικός
- Θωρακικός
- Θορυβώδης
- Φλεγματικός
Ο ξηρός (μη παραγωγικός) βήχας περιγράφεται συχνότερα ως:
- Βραχνός
- Σαν γάβγισμα
- Μεταλλικός
- Γαργαλιστικός ή φαγούρα στο λαιμό
Ο βήχας μπορεί να έχει και άλλα περιγραφικά χαρακτηριστικά, όπως να είναι:
- Επώδυνος
- Σφυριχτός (να ακούγεται σαν σφύριγμα)
- Σπασμωδικός ή παροξυσμικός (εμφανίζεται σε κρίσεις ή ξεσπάσματα)
Τα συνοδά συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν κόπωση, δύσπνοια, καούρα, ναυτία, πυρετό και ρινική συμφόρηση. Αυτά και άλλα χαρακτηριστικά μπορούν να δώσουν στον γιατρό σας μια ένδειξη για την αιτία και τη φύση του βήχα σας.
