Πώς να αναγνωρίζετε τη συναισθηματική οδύνη και τις συναισθηματικές δυσκολίες, καθώς και 5 συμβουλές που θα σας βοηθήσουν να τις αντιμετωπίσετε.
Πολλές εμπειρίες στη ζωή είναι λίγο δύσκολο να περιγραφούν.
Αγάπη, χαρά, πόνος – ενδεχομένως να ξέρετε πότε τις βιώνετε, αλλά δυσκολεύεστε να τις εκφράσετε με λόγια.
Και οι λέξεις που χρησιμοποιείτε για να τις περιγράψετε είναι ίσως αρκετά διαφορετικές από τις λέξεις που μπορεί να χρησιμοποιήσει κάποιος άλλος.
Παρομοίως, ο ορισμός της συναισθηματικής οδύνης μπορεί να διαφέρει, ανάλογα με το ποιον ρωτάτε.
Σε γενικές γραμμές, η συναισθηματική οδύνη ή η συναισθηματική δυσκολία εμφανίζεται όταν βιώνετε ένα ακραίο επίπεδο δυσάρεστων συναισθημάτων
Θα μπορούσατε, για παράδειγμα, να περιγράψετε κάθε άβολο ή ανεπιθύμητο συναίσθημα που αναδύεται όταν αντιμετωπίζετε προκλήσεις ή δυσκολίες ως “συναισθηματική οδύνη”.
Πολλοί άνθρωποι χρησιμοποιούν επίσης τον όρο ως γενικό όρο για κάθε εμπειρία ανεπιθύμητης ψυχικής διάθεσης, που περιλαμβάνει συμπτώματα ψυχικής υγείας όπως η κατάθλιψη και το άγχος, καθώς και συναισθήματα όπως ο θυμός και η θλίψη.
Παρόλο που η συναισθηματική οδύνη δεν αποτελεί διαταραχή της ψυχικής υγείας, μπορεί να εξακολουθεί να αποτελεί μια συντριπτική εμπειρία – τόσο συντριπτική, στην πραγματικότητα, που μπορεί να δυσκολεύεστε να διαχειριστείτε την καθημερινή σας ρουτίνα.
Η σε βάθος διερεύνηση της συναισθηματικής οδύνης που ακολουθεί μπορεί να σας βοηθήσει να την κατανοήσετε καλύτερα, να την εντοπίσετε έγκαιρα και να λάβετε μέτρα για να ελαχιστοποιήσετε τις επιπτώσεις της.
Σημεία και συμπτώματα της συναισθηματικής οδύνης
Η συναισθηματική οδύνη συνεπάγεται σχεδόν πάντα αλλαγές στην κανονική σας προσωπικότητα και στην καθημερινή σας λειτουργία, αν και ο τρόπος που τη νιώθει κανείς διαφέρει από άτομο σε άτομο.
Ίσως αντιμετωπίζετε μεγάλη αβεβαιότητα στη ζωή σας και η συνήθης αισιόδοξη οπτική σας παίρνει μια πιο απαισιόδοξη τροπή.
Ξαφνικά, αισθάνεστε ανήμποροι, δυσκολεύεστε να συγκεντρωθείτε και αρχίζετε να χάνετε σημαντικές διορίες και προθεσμίες στη δουλειά.
Ή, μόλις μετακομίσατε σε άλλη χώρα για τη δουλειά του συντρόφου σας.
Η εγκατάλειψη των φίλων και της οικογένειάς σας σας έχει προκαλέσει ένα συντριπτικό κύμα θλίψης και άγχους.
Και οι αγαπημένες σας δραστηριότητες – κηπουρική, περπάτημα και διάβασμα – έχουν χάσει την αίγλη τους.
Η συναισθηματική οδύνη μπορεί να περιλαμβάνει μια σειρά από συμπτώματα.
Μερικά από αυτά που πρέπει να προσέξετε, είναι τα εξής:
- αισθήματα κατάθλιψης, άγχους ή συναισθηματικής ατονίας
- μειωμένη απόδοση στην εργασία ή στο σχολείο
- απόσυρση από τους αγαπημένους σας ή απομόνωση περισσότερο από όσο συνήθως
- αισθήματα ενοχής ή απελπισίας
- δυσκολία στη λήψη αποφάσεων ή στην επεξεργασία πληροφοριών
- ασυνήθιστη ευερεθιστότητα ή επιθετικότητα
- αλλαγές στον ύπνο, μεταξύ άλλων ο υπερβολικός ύπνος, η δυσκολία να κοιμηθείτε ή το να ξυπνάτε πολύ νωρίς ή στη μέση της νύχτας
- περισσότερο ή λιγότερο φαγητό από το συνηθισμένο
- εμφάνιση σωματικών συμπτωμάτων, όπως συνολική κόπωση, πονοκέφαλοι ή πόνος στο στομάχι
Πιθανές αιτίες συναισθηματικής οδύνης
Όπως ακριβώς τα συμπτώματα της συναισθηματικής οδύνης μπορεί να ποικίλλουν ευρέως, έτσι μπορεί να ποικίλλουν και οι πιθανές αιτίες που την προκαλούν.
Πολλές εμπειρίες μπορούν να προκαλέσουν συναισθηματική δυσφορία, και το αν κάτι προκαλεί μια έντονη συναισθηματική αντίδραση μπορεί να εξαρτάται από την αντοχή του νευρικού σας συστήματος κατά τη στιγμή της πυροδότησης.
Μερικοί άνθρωποι είναι εκ φύσεως πιο ευαίσθητοι από άλλους.
Αν είστε πολύ ευαίσθητος άνθρωπος, για παράδειγμα, μπορεί να τρομάζετε εύκολα, να εκνευρίζεστε όταν συμβαίνουν πάρα πολλά και να ταράζεστε από τις αλλαγές.
Τα πράγματα που διαταράσσουν την ισορροπία σας μπορεί να είναι πολύ διαφορετικά από τα πράγματα που συνηθίζουν να διαταράσσουν κάποιον που προτιμά να εργάζεται σε ένα πολυσύχναστο, ταχύρυθμο περιβάλλον.
Πιθανά εναύσματα της συναισθηματικής οδύνης μπορούν να είναι τα ακόλουθα:
- μαρτυρία ή βίωση τραυματικών γεγονότων
- η προσαρμογή σε μια νευροτυπική κουλτούρα ως άτομο με νευροδιαφοροποίηση
- η αντιμετώπιση του καθημερινού ικανοτισμού ή αρτιμελισμού (ένας στερεοτυπικός τρόπος σκέψης που παίρνει ως δεδομένο τη «δυσικανότητα ως βιολογικό πρόβλημα ενός συγκεκριμένου προσώπου) όταν ζεις με αναπηρία
- οικονομικές δυσκολίες
- η απώλεια της εργασίας σας, ενός αγαπημένου προσώπου ή μιας γνώριμης ρουτίνας
- η αντιμετώπιση κλιμακούμενων απαιτήσεων στη δουλειά ή τοξικής συμπεριφοράς από συναδέλφους
- το να βιώνετε ρατσισμό, διακρίσεις, καταπίεση ή μικροεπιθέσεις
Ορισμένες έρευνες, συμπεριλαμβανομένης της μεγάλης κλίμακας μελέτης του 2021 σε Φινλανδούς εργαζόμενους διαπίστωσαν επίσης ότι οι γυναίκες ανέφεραν μεγαλύτερη συναισθηματική ένταση από ό,τι οι άνδρες.
Οι μεγαλύτεροι παράγοντες κινδύνου; Η μοναξιά, η δυσαρέσκεια στο χώρο εργασίας και η σύγκρουση μεταξύ οικογένειας και εργασίας.
Μπορούν τα συμπτώματα ψυχικής υγείας να προκαλέσουν συναισθηματική οδύνη; Ή μήπως η συναισθηματική οδύνη καταστρέφει την ψυχική σας ευημερία;
Στην πραγματικότητα, μπορεί να συμβαίνουν και τα δύο.
Τα συμπτώματα της ψυχικής υγείας και οι χρόνιες καταστάσεις ψυχικής υγείας μπορούν να προκαλέσουν συναισθηματική οδύνη, ενώ η συναισθηματική οδύνη είναι επίσης μια φυσική αντίδραση απέναντι στην υπερβολική επιβάρυνση που μπορεί να προκαλέσει η καθημερινότητά μας ή μια συγκυριακή αφορμή, την οποία μπορεί να βιώσει ο καθένας.
Πώς μπορεί να σας επηρεάσει η συναισθηματική οδύνη;
Η συναισθηματική οδύνη μπορεί να έχει αρκετά σημαντικό αντίκτυπο σε πολλούς τομείς της ζωής σας.
Η συνεχιζόμενη συναισθηματική καταπόνηση μπορεί:
- να σας εμποδίζει να έχετε αρκετό και ποιοτικό ύπνο
- να οδηγήσει σε αλλαγές στις συνηθισμένες διατροφικές σας συνήθειες
- να επηρεάσει τη διάθεσή σας
- να παίξει ρόλο στη συγκρουσιακή κατάσταση της σχέσης σας
- να οδηγήσει σε μείωση της επίδοσής σας στο σχολείο ή στην εργασία σας
- να σας δυσκολεύει να συγκεντρωθείτε και να ολοκληρώσετε καθημερινές εργασίες
Επιπλέον, κάθε μία από αυτές τις επιπτώσεις θα μπορούσε από μόνη της να προκαλέσει μια αλυσιδωτή αντίδραση που θα οδηγήσει σε πρόσθετες συνέπειες.
Αν μένετε ξύπνιοι κάθε νύχτα, συλλογιζόμενοι την πηγή της στενοχώριας σας, μπορεί να καταλήξετε να μην εξασφαλίζετε τις 7 ή 8 ώρες ύπνου που χρειάζεστε.
Η στέρηση ύπνου, με τη σειρά της, μπορεί να επηρεάσει τη συγκέντρωση και τη μνήμη σας, για να μην αναφέρουμε ότι σας κάνει πιο ευέξαπτους.
Μπορεί να χάνετε ευκολότερα την υπομονή σας με τον σύντροφο και τα παιδιά σας, να ξεχνάτε σημαντικές υποχρεώσεις που έχετε αναλάβει με την οικογένεια και τους φίλους σας ή να κάνετε πολλά λάθη στη δουλειά σας.
Η ψυχολογική οδύνη μπορεί επίσης να συμβάλει σε προβλήματα υγείας με την πάροδο του χρόνου.
Μια βρετανική μελέτη του 2018 που περιλάμβανε δεδομένα από 16.485 ενήλικες διερεύνησε τη σχέση μεταξύ των συμπτωμάτων άγχους και κατάθλιψης, που ονομάζονται “ψυχολογική οδύνη” στη μελέτη, και των προβλημάτων υγείας.
Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι ακόμη και τα χαμηλά ή μέτρια επίπεδα άγχους μπορούν να αυξήσουν τις πιθανότητες εμφάνισης:
- αρθρίτιδας
- καρδιαγγειακής νόσου
- χρόνιας πνευμονικής νόσου
Διαχείριση της συναισθηματικής οδύνης
Η συναισθηματική οδύνη είναι δυνατόν να συμβεί σε οποιονδήποτε, αλλά δεν χρειάζεται να είναι κάτι το αναπόφευκτο.
Μερικές φορές μπορείτε να το αποτρέψετε από την αρχή.
Ακόμα και αν δεν μπορείτε να αποτρέψετε εντελώς τη στενοχώρια και τη συντριβή, αναθαρρήστε:
Οι βοηθητικές συνήθειες και οι καθημερινές πρακτικές μπορούν συχνά να απαλύνουν τη σοβαρότητα και τον αντίκτυπό της.
Οι εμπειρίες που αλλάζουν τη ζωή κάνουν ακριβώς αυτό: αλλάζουν τη ζωή.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η συναισθηματική οδύνη δεν είναι σημάδι αδυναμίας.
Η αντιμετώπιση του ενός στρεσογόνου παράγοντα μετά τον άλλο μπορεί να σας καθηλώσει σε μία κατάσταση μάχης ή φυγής, καθιστώντας δύσκολο να πάρετε ανάσα και να καταπραΰνετε την εσωτερική σας αναταραχή.
Παρόλα αυτά, είναι δυνατόν να αντλήσετε δύναμη και αντοχή από μέσα σας. Αυτές οι 5 στρατηγικές μπορούν να σας βοηθήσουν να αξιοποιήσετε τα εσωτερικά σας πολύτιμα αποθέματα.
1. Αποδεχτείτε τη συναισθηματική σας εμπειρία
Σε περιόδους άγχους, είναι συχνά εύκολο να ξοδεύετε πολύ χρόνο αντιστεκόμενοι στην πραγματικότητα της κατάστασης.
Μπορεί να πιάσετε τον εαυτό σας να αναρωτιέται πράγματα όπως
- “Γιατί πρέπει να μου συμβεί αυτό;”
- “Αυτό δεν είναι δίκαιο”.
- “Τι θα γινόταν αν είχα κάνει μια διαφορετική επιλογή;”
- “Κι αν αυτό δεν είχε συμβεί ποτέ;”
Παρά το γεγονός ότι αυτές οι αντιδράσεις είναι λογικές, μπορούν επίσης να επιτείνουν την αγωνία σας.
Αλλά το να αποδεχτείτε την πραγματικότητά σας ή τον τρόπο με τον οποίο εξελίχθηκαν τα πράγματα, θα μπορούσε να βοηθήσει να μειώσετε τη δύναμη και την ένταση των συναισθημάτων σας.
Το να αποδέχεστε την πραγματικότητά σας δεν σημαίνει ότι προσποιείστε ότι σας αρέσει αυτό που συμβαίνει. Σημαίνει απλώς ότι πρέπει να αφεθείτε στα συναισθήματα που αναδύονται.
2. Φροντίστε να έχετε μια συναισθηματική εργαλειοθήκη στη διάθεσή σας
Σε μια στιγμή αγωνίας, μπορεί να νιώσετε τόσο καταβεβλημένοι που να ξεχάσετε προσωρινά τις στρατηγικές αντιμετώπισης στις οποίες συνήθως στρέφεστε.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι βασικό να γνωρίζετε εκ των προτέρων ποιες μέθοδοι αντιμετώπισης λειτουργούν καλύτερα για εσάς.
Με άλλα λόγια, η δημιουργία μιας λίστας ή ενός χειροπιαστού κουτιού με εργαλεία αντιμετώπισης προσφέρει έναν άλλο σπουδαίο τρόπο για να βοηθήσετε στην ελαχιστοποίηση της συναισθηματικής δυσφορίας.
Μπορείτε να γεμίσετε την εργαλειοθήκη σας εκ των προτέρων σημειώνοντας μια σειρά από τεχνικές και ασκήσεις ηρεμίας, όπως
- ασκήσεις βαθιάς αναπνοής
- επανορθωτικές στάσεις γιόγκα
- ημερολόγιο
- απλές καθημερινές χαρές
- τεχνικές που σχετίζονται με τη φύση
Σε μια πραγματική εργαλειοθήκη, θα μπορούσατε να βάλετε χαλαρωτικά αντικείμενα, όπως:
- ένα ελκυστικό άρωμα
- φωτογραφίες κατοικίδιων ζώων ή ανθρώπων που αγαπάτε
- ένα αγαπημένο βιβλίο που σας βοηθά να νιώθετε ήρεμοι ή χαρούμενοι
Με αυτόν τον τρόπο, όταν αισθάνεστε αγχωμένοι και υπερφορτωμένοι, δεν θα χρειάζεται να ψάχνετε πράγματα για να ανακουφιστείτε.
3. Πρόσθεστε στην στρατηγική σας απαλή εσωτερική συζήτηση με τον εαυτό σας.
Η συναισθηματική υπερφόρτωση μπορεί να ενεργοποιήσει τον εσωτερικό σας κριτή και να εξαπολύσει μια λαίλαπα αρνητικής αυτο-ομιλίας:
- “Γίνεσαι γελοίος”.
- ” Συγκρατήσου.”
- “Απλά αντιμετώπισέ το”.
- “Κάνε κάτι καλύτερο!”
- “Τι έχεις πάθει;”
Βέβαια, όλη αυτή η αυτοκριτική γενικά απλώς εντείνει τη συναισθηματική σας αντίδραση και σας κάνει να αισθάνεστε χειρότερα.
Ακόμα κι αν γνωρίζετε ήδη ότι η ευγένεια προς τον εαυτό σας και η αυτοσυμπόνια θα μπορούσαν να σας βοηθήσουν να νιώσετε καλύτερα, ίσως δυσκολευτείτε να αλλάξετε αμέσως την αυτο-κριτική σας – κι αυτό είναι απολύτως φυσικό.
Δεν είστε ακόμα έτοιμοι για μια ολοκληρωμένη δόση αυτοσυμπόνιας;
Αντ’ αυτού, δοκιμάστε να διανθίσετε το λόγο σας με πιο ήπιες δηλώσεις που αναγνωρίζουν τις προκλήσεις που περνάτε καθώς και την προσπάθεια που καταβάλλετε.
- “Κι αν κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ;”
- “Κι αν είμαι πιο ανθεκτικός απ’ ό,τι πιστεύω ότι είμαι;”.
- “Ας προσπαθήσω να είμαι ευγενικός με τον εαυτό μου καθώς διαχειρίζομαι αυτήν την κατάσταση”.
4. Ενστερνιστείτε τις αξίες σας
Για να προσδιορίσετε τις αξίες σας, προσπαθήστε να σκεφτείτε τι είναι πιο σημαντικό για εσάς.
Από εκεί και πέρα, μπορείτε να φτιάξετε μια λίστα με τις κορυφαίες αξίες σας, καθώς και μερικές ενέργειες που μπορείτε να κάνετε όταν αισθάνεστε συναισθηματικά καταβεβλημένοι.
Πώς θα μπορούσε αυτό να εφαρμοστεί στην πράξη;
Ας πούμε ότι εκτιμάτε:
Την Οικογένεια. Ζητήστε βοήθεια από τους αγαπημένους σας όταν χρειάζεται, και να περνάτε περισσότερο ποιοτικό χρόνο μαζί ή να φροντίζετε να επικοινωνείτε τακτικά.
Την Πνευματικότητα. Το να επικροτείται και να στηρίζεστε σε αυτήν την αξία θα μπορούσε να σημαίνει ότι αρχίζετε να διαβάζετε, να βρίσκετε νέους τρόπους για να συνδεθείτε με τη φύση ή να ξεκινήσετε μια πρωινή πρακτική διαλογισμού.
Τη Συμπόνια. Το να τιμάτε αυτή την αξία μπορεί να σημαίνει ότι θα πρέπει να απευθυνθείτε σε στενούς φίλους για να προσφέρετε την υποστήριξή σας όπου χρειάζεται, να συνηθίσετε να προσφέρετε εθελοντική εργασία τα Σαββατοκύριακα ή να υπενθυμίζετε στον εαυτό σας να αποφεύγει να κρίνει τους άλλους.
5. Αναζητήστε υποστήριξη
Η αποκατάσταση συχνά δεν επιτυγχάνεται μεμονωμένα και πολλοί άνθρωποι χρειάζονται μια αίσθηση σύνδεσης και κοινότητας για να αρχίσουν να προχωρούν μπροστά.
Η κοινωνική και συναισθηματική υποστήριξη μπορεί να προέλθει από κάθε λογής πηγές.
Για παράδειγμα, μπορεί να σας φανεί χρήσιμο να μοιραστείτε τα προβλήματά σας με ένα αγαπημένο σας πρόσωπο που είναι ιδιαίτερα καλός ακροατής και μπορεί να σας διασφαλίσει το χώρο καθώς επεξεργάζεστε τον πόνο σας.
Παρόλα αυτά, μπορεί να μην αισθάνεστε πάντα έτοιμοι να μοιραστείτε τα συναισθήματα δυσφορίας με άλλους, και αυτό δεν είναι κακό.
Ίσως διαπιστώσετε ότι άλλες τεχνικές, όπως η καταγραφή σε ημερολόγιο και άλλες στρατηγικές αντιμετώπισης με επίκεντρο το συναίσθημα, κάνουν επίσης τη διαφορά.
Μια άλλη επιλογή που μπορείτε να εξετάσετε; Η συνδρομή ενός θεραπευτή.
Δεν χρειάζεται να έχετε μια διαγνωσμένη ψυχική πάθηση για να βρείτε τη θεραπεία χρήσιμη.
Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας μπορούν να προσφέρουν υποστήριξη στην επίτευξη μιας βαθύτερης, πληρέστερης κατανόησης:
- των υποκείμενων συναισθημάτων σας
- των πραγμάτων που προκαλούν συναισθηματική δυσφορία
- των λιγότερο βοηθητικών σκέψεων και ενεργειών που εντείνουν τη δυσφορία σας
Οι θεραπευτές μπορούν επίσης να σας βοηθήσουν να διερευνήσετε στρατηγικές για:
- να αντιμετωπίζετε πιο αποτελεσματικά τα δύσκολα συναισθήματα
- να αντιμετωπίσετε βαθιά ριζωμένες σκέψεις και συμπεριφορές που τροφοδοτούν τη δυσφορία
- την εξάσκηση πιο βοηθητικών συμπεριφορών επί του παρόντος
- την καλλιέργεια αντοχής για τη διαχείριση του άγχους στο μέλλον