Σας έχει τύχει ποτέ να μπείτε σε ένα δωμάτιο για να πάρετε κάτι και μετά να ξεχάσετε τι πήγατε να πάρετε; Πολλοί άνθρωποι φοβούνται ότι αυτό μπορεί να είναι σημάδι της νόσου Αλτσχάιμερ.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτά τα επεισόδια ξεχασιάς και αφηρημάδας αντανακλούν είτε τη φυσιολογική απώλεια μνήμης που σχετίζεται με την ηλικία, είτε τη στέρηση ύπνου, είτε το άγχος.
Όταν όμως ακόμη και αργότερα δεν μπορείτε να θυμηθείτε τι πήγατε να πάρετε μέσα στο δωμάτιο, ή ακόμη και ολόκληρο το επεισόδιο της επίσκεψης στο δωμάτιο, τότε η πρώιμη νόσος Αλτσχάιμερ μπορεί να είναι μια υπαρκτή πιθανότητα.
Μελέτες δείχνουν ότι όσο νωρίτερα ένα άτομο με νόσο Αλτσχάιμερ λάβει θεραπεία με φάρμακα κατά της άνοιας, τόσο πιο πιθανό είναι τα φάρμακα να είναι αποτελεσματικά στην επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου.
Είτε από άρνηση, είτε από φόβο, είτε απλώς από έλλειψη παιδείας, τα σημάδια της νόσου Αλτσχάιμερ συχνά “αποδίδονται στα γηρατειά” και η διάγνωση γίνεται πολύ αργότερα. Ποιες είναι λοιπόν οι διαφορές μεταξύ της αφηρημάδας και της τάσης να ξεχνάμε λόγω φυσιολογικής γήρανσης και της νόσου Αλτσχάιμερ;
Θα επιδεινωθεί η μνήμη μου καθώς μεγαλώνω;
Καθώς μεγαλώνουμε, είναι φυσικό να νιώθουμε ανησυχία για τις αλλαγές στις νοητικές μας ικανότητες. Θέλουμε να εκτελούμε τις καθημερινές μας δραστηριότητες, να είμαστε αυτάρκεις και να ξαναζούμε τις πιο πολύτιμες στιγμές της ζωής μας – χωρίς να χρειάζεται να ανησυχούμε για τη μνήμη μας και, ειδικότερα, για την άνοια.
Οι περισσότεροι από εμάς δεν θα αντιμετωπίσουν προβλήματα με τη μνήμη
Οι περισσότεροι από εμάς θα συνεχίσουμε να έχουμε ισχυρές αναμνήσεις καθώς μεγαλώνουμε. Η ικανότητά μας να θυμόμαστε δεν θα μειωθεί γρήγορα ή σημαντικά. Σε μεγάλη ηλικία, θα διατηρήσουμε τις δεξιότητες και τις γνώσεις που μάθαμε καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας.
Κάποιοι από εμάς θα βιώσουν απώλεια μνήμης
Σχεδόν το 40% από εμάς θα παρουσιάσει κάποια μορφή απώλειας μνήμης μετά τη συμπλήρωση των 65 ετών. Αλλά ακόμη και αν βιώσουμε απώλεια μνήμης, οι πιθανότητες να έχουμε άνοια είναι πολύ μικρές. Ως επί το πλείστον, η απώλεια μνήμης είναι αρκετά ήπια ώστε να μπορούμε να συνεχίσουμε να ζούμε την καθημερινή μας ζωή χωρίς καμία αναστάτωση.
Ένα μικρότερο ποσοστό από εμάς θα πάθει άνοια
Ο ΠΟΥ εκτιμά ότι, μετά τη συμπλήρωση του 60ού έτους της ηλικίας μας, το 5 έως 8% από εμάς θα ζήσει με άνοια κάποια στιγμή. Κατά την άνοια, τα συμπτώματα, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας μνήμης, επιδεινώνονται σταδιακά σε σημείο που οι ικανότητές μας επιδεινώνονται σοβαρά και δεν είμαστε πλέον σε θέση να φροντίζουμε τον εαυτό μας.
Γιατί υπάρχει τέτοια διαφορά στο ποσοστό των ανθρώπων που βιώνουν απώλεια μνήμης και στο ποσοστό των ανθρώπων που ζουν με άνοια; Για να το θέσουμε απλά, υπάρχουν διαφορετικά επίπεδα απώλειας μνήμης – και δεν οφείλεται όλη η απώλεια μνήμης σε άνοια. Πώς μπορείτε λοιπόν να καταλάβετε ποια είναι ποια;
Τα διάφορα επίπεδα απώλειας μνήμης
- Η εξασθένιση της μνήμης λόγω ηλικίας
Εάν αντιμετωπίζετε προβλήματα με τη μνήμη σας, αλλά αυτά:
- Δεν διαταράσσουν αισθητά την καθημερινή σας ζωή,
- Δεν επηρεάζουν την ικανότητά σας να ολοκληρώνετε εργασίες όπως θα κάνατε συνήθως,
- Δεν έχετε δυσκολία να μαθαίνετε και να θυμάστε νέα πράγματα και
- Δεν υπάρχει κάποια υποκείμενη ιατρική πάθηση που να προκαλεί τα προβλήματα μνήμης σας,
Τότε έχετε αυτό που είναι γνωστό ως εξασθένιση της μνήμης λόγω ηλικίας.
Η διαταραχή της μνήμης που σχετίζεται με την ηλικία θεωρείται φυσιολογικό μέρος της γήρανσης. Δεν σημαίνει ότι έχετε άνοια.
Παρόλο που μπορεί να έχετε δυσκολίες να θυμάστε πράγματα κατά καιρούς, όπως πού αφήσατε τα κλειδιά σας, τον κωδικό πρόσβασης για έναν ιστότοπο ή το όνομα ενός πρώην συμμαθητή σας, αυτά δεν είναι σημάδια ότι έχετε άνοια. Μπορεί να μην θυμάστε πράγματα τόσο γρήγορα όσο παλαιότερα, αλλά τις περισσότερες φορές δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας.
1. Ανάκτηση αναμνήσεων
Στη φυσιολογική απώλεια μνήμης που σχετίζεται με την ηλικία, μπορεί να έχετε πρόβλημα ανάκτησης αναμνήσεων από τη μακροπρόθεσμη μνήμη. Αυτό οδηγεί σε προβλήματα πρόσβασης σε πληροφορίες, όπως το να θυμάστε ονόματα. Αλλά αυτά τα προβλήματα μπορούν να αντιμετωπιστούν με βοηθήματα, όπως είναι τα ερεθίσματα και τα συμφραζόμενα.
2. Προσοχή και συγκέντρωση
Στη φυσιολογική απώλεια μνήμης που σχετίζεται με την ηλικία, μπορεί να έχετε μειωμένη προσοχή και συγκέντρωση, αλλά το λεξιλόγιο και η κατανόηση των σχέσεων μεταξύ των πραγμάτων συνήθως δεν αλλάζουν.
3. Πρόσφατη (βραχυπρόθεσμη) μνήμη
Στη νόσο Αλτσχάιμερ, υπάρχει ένα πρόωρο και σοβαρό πρόβλημα με την πρόσφατη μνήμη, στο οποίο δεν μπορούν να βοηθήσουν ούτε οι υποδείξεις ούτε τα συμφραζόμενα. Έτσι, αν σας ζητήσουμε να θυμηθείτε τρεις λέξεις, μία εκ των οποίων είναι μήλο, και σας ρωτήσουμε σε τρία λεπτά ποιες ήταν οι τρεις λέξεις, μπορεί να μη θυμηθείτε το μήλο ακόμη και αν σας πούμε: “Η μία ήταν ένα φρούτο”. Στη φυσιολογική γήρανση, είναι πιθανό να θυμηθείτε τη λέξη αφού σας δοθεί ένα βοηθητικό στοιχείο.
4. Χρονολογική μνήμη και μνήμη πηγής
Εάν πάσχετε από τη νόσο Αλτσχάιμερ, μπορεί να μη θυμάστε τη σειρά των πραγμάτων (χρονολογική μνήμη) ή ποιος είπε τι (μνήμη πηγής). Μπορεί να δυσκολεύεστε να βρείτε συνηθισμένες λέξεις (όπως ρολόι ή στυλό) και μπορεί να μη θυμάστε καν ότι συζητήσεις ή γεγονότα έλαβαν ποτέ χώρα.
5. Επαναληπτικότητα και παρεμβάσεις
Άλλα ανησυχητικά σημάδια είναι η επαναληπτικότητα (και όχι μόνο για έμφαση) και η μη συνειδητοποίηση ότι έχετε πρόβλημα μνήμης (έλλειψη επίγνωσης). Στη νόσο Αλτσχάιμερ μπορεί να υπάρχουν εισβολές στη μνήμη σας. Για παράδειγμα, αν σας ζητηθεί να ζωγραφίσετε έναν κύβο, σε λίγα λεπτά μπορεί να νομίζετε ότι σας ζητήθηκε να θυμηθείτε τη λέξη “κύβος”.
Σύνοψη των διαφορών μεταξύ της τάσης να ξεχνάμε λόγω φυσιολογικής γήρανσης και της νόσου Αλτσχάιμερ
Φυσιολογική γήρανση
- Η μνήμη βελτιώνεται με τη βοήθεια υποδείξεων και των συμφραζομένων
- Το λεξιλόγιο και η κατανόηση των σχέσεων παραμένουν ανέπαφα
- Μπορεί να θυμόμαστε τη σειρά των πραγμάτων και ποιος είπε τι
- Συνειδητοποίηση της ύπαρξης προβλήματος μνήμης (υποκειμενική γνωστική εξασθένιση)
- Η λειτουργικότητα παραμένει καλή παρά το γεγονός ότι ξεχνάμε
- Κατά καιρούς λαμβάνονται όχι και τόσο καλές αποφάσεις
- Ξεχνάμε να κάνουμε μια μηνιαία πληρωμή
- Αβεβαιότητα σχετικά με την ημέρα που είναι, αλλά ικανότητα ανάκλησης της ημέρας αργότερα
- Δυσκολία με νεότερες ή λιγότερο οικείες εργασίες, όπως οι ρυθμίσεις σε μια νέα συσκευή
- Δυσκολία στην εύρεση ενός νέου μέρους κατά την οδήγηση
Νόσος Alzheimer
- Η πρόσφατη μνήμη είναι αδύναμη, και η υπόδειξη και το συγκείμενο δεν βοηθούν
- Το πάσχον άτομο δεν μπορεί να θυμηθεί τη σειρά των πραγμάτων και ποιος είπε τι.
- Η επαναληπτικότητα γίνεται εμφανής- εμφανίζονται παρεμβολές στη μνήμη
- Δεν υπάρχει επίγνωση ότι υπάρχει πρόβλημα μνήμης
- Η καθημερινή λειτουργικότητα μειώνεται παράλληλα με τη μνήμη
- Συχνά επιδεικνύει κακή κρίση και λήψη αποφάσεων
- Δεν είναι σε θέση να χειριστεί την τακτική πληρωμή λογαριασμών
- Συχνά αποπροσανατολίζεται ως προς το χρόνο και τον τόπο
- Δυσκολεύεται με οικείες εργασίες, όπως το να φτιάχνει καφέ κάθε μέρα
- Χάνεται στο δρόμο για το σπίτι από την καθημερινή σας εργασία
