Τι είναι τα αμινοξέα;
Τα αμινοξέα είναι τα δομικά στοιχεία των πρωτεϊνών. Οι πρωτεΐνες είναι μακριές αλυσίδες αμινοξέων. Το σώμα σας διαθέτει χιλιάδες διαφορετικές πρωτεΐνες που η καθεμία από αυτές εκτελεί σημαντικές λειτουργίες.
Κάθε πρωτεΐνη έχει τη δική της αλληλουχία αμινοξέων. Η αλληλουχία αυτή κάνει την πρωτεΐνη να παίρνει διαφορετικά σχήματα και να επιτελεί διαφορετικές λειτουργίες στον οργανισμό σας.
Μπορείτε να φανταστείτε τα αμινοξέα σαν τα γράμματα του αλφαβήτου. Όταν συνδυάζετε τα γράμματα με διάφορους τρόπους, φτιάχνετε διαφορετικές λέξεις. Το ίδιο ισχύει και για τα αμινοξέα – όταν τα συνδυάζετε με διάφορους τρόπους, φτιάχνετε διαφορετικές πρωτεΐνες.
Ποιοι είναι οι διάφοροι τύποι αμινοξέων;
Το σώμα σας χρειάζεται 20 διαφορετικά είδη αμινοξέων για να λειτουργήσει σωστά. Αυτά τα 20 αμινοξέα συνδυάζονται με διαφορετικούς τρόπους για να δημιουργήσουν πρωτεΐνες στον οργανισμό σας.
Το σώμα σας παράγει εκατοντάδες αμινοξέα, αλλά δεν μπορεί να παράγει εννέα από τα αμινοξέα που χρειάζεστε. Αυτά τα 9 αμινοξέα αποκαλούνται απαραίτητα αμινοξέα. Πρέπει να τα λαμβάνετε από τις τροφές που τρώτε. Τα εννέα απαραίτητα αμινοξέα είναι τα εξής:
- Ιστιδίνη: Η ιστιδίνη βοηθά στην παραγωγή μιας χημικής ουσίας του εγκεφάλου (νευροδιαβιβαστής) που ονομάζεται ισταμίνη. Η ισταμίνη παίζει σημαντικό ρόλο στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού σας, στην πέψη, στον ύπνο και στη σεξουαλική λειτουργία.
- Ισολευκίνη: Η ισολευκίνη εμπλέκεται στο μεταβολισμό των μυών του σώματός σας και στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Βοηθά επίσης το σώμα σας να παράγει αιμοσφαιρίνη και να ρυθμίζει την κατανάλωση ενέργειας.
- Λευκίνη: Η λευκίνη βοηθά το σώμα σας να παράγει πρωτεΐνες και αυξητικές ορμόνες. Βοηθά επίσης στην ανάπτυξη και την αποκατάσταση του μυϊκού ιστού, στην επούλωση των πληγών και στη ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα.
- Λυσίνη: Η λυσίνη εμπλέκεται στην παραγωγή ορμονών και ενέργειας. Είναι επίσης σημαντική για τη ρύθμιση του ασβεστίου και τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.
- Μεθειονίνη: Η μεθειονίνη βοηθά στην ανάπτυξη των ιστών του σώματός σας, στο μεταβολισμό και στην αποτοξίνωση. Η μεθειονίνη βοηθά επίσης στην απορρόφηση βασικών μετάλλων, όπως ο ψευδάργυρος και το σελήνιο.
- Φαινυλαλανίνη: Η φαινυλαλανίνη είναι απαραίτητη για την παραγωγή των χημικών αγγελιοφόρων του εγκεφάλου σας, συμπεριλαμβανομένης της ντοπαμίνης, της επινεφρίνης και της νορεπινεφρίνης. Είναι επίσης σημαντική για την παραγωγή άλλων αμινοξέων.
- Θρεονίνη: Η θρεονίνη παίζει σημαντικό ρόλο στο κολλαγόνο και την ελαστίνη. Αυτές οι πρωτεΐνες παρέχουν δομή στο δέρμα σας και στον συνδετικό ιστό. Βοηθούν επίσης στο σχηματισμό θρόμβων αίματος, οι οποίοι συμβάλλουν στην πρόληψη της αιμορραγίας. Η θρεονίνη παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στο μεταβολισμό του λίπους και στη λειτουργία του ανοσοποιητικού σας συστήματος.
- Τρυπτοφάνη: Η τρυπτοφάνη βοηθά στη διατήρηση της σωστής ισορροπίας αζώτου στο σώμα σας. Βοηθά επίσης στην παραγωγή μιας χημικής ουσίας του εγκεφάλου (νευροδιαβιβαστή) που ονομάζεται σεροτονίνη. Η σεροτονίνη ρυθμίζει τη διάθεση, την όρεξη και τον ύπνο σας.
- Βαλίνη: Η βαλίνη εμπλέκεται στην ανάπτυξη των μυών, στην αναγέννηση των ιστών και στην παραγωγή ενέργειας.
Ο οργανισμός σας παράγει τα υπόλοιπα 11 αμινοξέα που χρειάζεστε. Αυτά ονομάζονται μη απαραίτητα αμινοξέα. Τα μη απαραίτητα αμινοξέα είναι η αλανίνη, η αργινίνη, η ασπαραγίνη, το ασπαρτικό οξύ, η κυστεΐνη, το γλουταμινικό οξύ, η γλουταμίνη, η γλυκίνη, η προλίνη, η σερίνη και η τυροσίνη.
Ορισμένα μη απαραίτητα αμινοξέα ταξινομούνται ως απαραίτητα υπό όρους. Αυτό σημαίνει ότι θεωρούνται απαραίτητα μόνο όταν είστε άρρωστοι ή στρεσαρισμένοι. Στα υπό όρους απαραίτητα αμινοξέα συγκαταλέγονται η αργινίνη, η κυστεΐνη, η γλουταμίνη, η τυροσίνη, η γλυκίνη, η ορνιθίνη, η προλίνη και η σερίνη.
Ποια είναι η δομή ενός αμινοξέος;
Το αμινοξύ είναι μια οργανική χημική ουσία. Οι οργανικές χημικές ουσίες περιέχουν δεσμούς άνθρακα-υδρογόνου. Όλα τα αμινοξέα έχουν την ίδια βασική δομή. Κάθε μόριο έχει ένα κεντρικό άτομο άνθρακα συνδεδεμένο με μια βασική αμινομάδα, μια ομάδα καρβοξυλικού οξέος, ένα άτομο υδρογόνου και μια ομάδα R ή ομάδα πλευρικής αλυσίδας.
Η ομάδα R είναι αυτή που διαφοροποιεί τα αμινοξέα. Η ομάδα R καθορίζει τη χημική φύση κάθε αμινοξέος. Η χημική του φύση ελέγχει τον τρόπο με τον οποίο θα αλληλεπιδράσει με άλλα αμινοξέα και το περιβάλλον του.
Τα αμινοξέα συνδέονται μεταξύ τους με πεπτιδικούς δεσμούς και γίνονται πρωτεΐνες. Στη συνέχεια, οι δυνάμεις άλλων αμινοξέων και οι επιδράσεις των R-ομάδων τους αναδιπλώνουν την πρωτεΐνη σε συγκεκριμένα τρισδιάστατα σχήματα.
Τι ακριβώς κάνουν τα αμινοξέα;
Το σώμα σας χρησιμοποιεί τα αμινοξέα για την παραγωγή πρωτεϊνών. Οι διαφορετικοί τύποι αμινοξέων και ο τρόπος με τον οποίο συνδυάζονται καθορίζουν τη λειτουργία κάθε πρωτεΐνης. Έτσι, τα αμινοξέα εμπλέκονται σε πολλούς σημαντικούς ρόλους στον οργανισμό σας.
Τα αμινοξέα βοηθούν:
- Να διασπαστούν οι τροφές.
- Να αναπτυχθούν και να επιδιορθωθούν οι ιστοί του σώματος.
- Να κατασκευαστούν οι ορμόνες και χημικές ουσίες του εγκεφάλου (νευροδιαβιβαστές).
- Να προσφέρουν μια πηγή ενέργειας.
- Να διατηρηθεί υγιές το δέρμα, τα μαλλιά και τα νύχια.
- Στην κατασκευή των μυών.
- Στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού σας συστήματος.
- Στη διατήρηση ενός υγιούς πεπτικού συστήματος.
Ποια τρόφιμα περιέχουν αμινοξέα;
Τα απαραίτητα αμινοξέα μπορούν να βρεθούν σε πολλά διαφορετικά τρόφιμα. Οι καλύτερες πηγές αμινοξέων απαντώνται στις ζωικές πρωτεΐνες, όπως το βοδινό κρέας, τα πουλερικά και τα αυγά. Οι ζωικές πρωτεΐνες είναι οι πρωτεΐνες που απορροφώνται και χρησιμοποιούνται πιο εύκολα από τον οργανισμό σας.
Τα τρόφιμα που περιέχουν και τα εννέα απαραίτητα αμινοξέα ονομάζονται πλήρεις πρωτεΐνες. Αυτές οι τροφές είναι το βόειο κρέας, τα πουλερικά, τα ψάρια, τα αυγά, τα γαλακτοκομικά, η σόγια, η κινόα και το φαγόπυρο.
Τα τρόφιμα που περιέχουν μερικά αλλά όχι όλα τα απαραίτητα αμινοξέα χαρακτηρίζονται ως μη πλήρεις πρωτεΐνες. Αυτές οι τροφές είναι οι ξηροί καρποί, οι σπόροι, τα φασόλια και ορισμένα δημητριακά. Εάν ακολουθείτε μια χορτοφαγική ή vegan διατροφή, πρέπει να συμπεριλάβετε διάφορους τύπους μη πλήρων πρωτεϊνών προκειμένου να διασφαλίσετε ότι καταναλώνετε και τα εννέα απαραίτητα αμινοξέα.
Χρειάζεται να παίρνετε συμπληρώματα αμινοξέων;
Συνήθως μπορείτε να λαμβάνετε όλα τα απαραίτητα αμινοξέα που χρειάζεται ο οργανισμός σας καταναλώνοντας μια υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή. Ορισμένοι άνθρωποι λαμβάνουν συμπληρώματα αμινοξέων για να κοιμούνται καλύτερα, να βελτιώνουν τη διάθεσή τους και να ενισχύουν την αθλητική τους απόδοση.
Θα πρέπει να μιλήσετε με τον γιατρό σας πριν ξεκινήσετε οποιοδήποτε συμπλήρωμα, ακόμη και ένα συμπλήρωμα αμινοξέων.
