Το εγκεφαλικό επεισόδιο είναι μια επείγουσα κατάσταση και όσο πιο γρήγορα λάβετε θεραπεία τόσο το καλύτερο. Αλλά τι συμβαίνει τις ημέρες, τις εβδομάδες και τους μήνες μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο; Κατά καιρούς, η διαδικασία μπορεί να είναι βραδεία και επισφαλής και οι διαφορετικοί άνθρωποι αναρρώνουν με διάφορους τρόπους.
Παρόλο που η ανάρρωση μοιάζει να είναι διαφορετική για τον καθένα, μπορεί να είναι χρήσιμο να αποκτήσετε μια αίσθηση του χρονοδιαγράμματος ανάρρωσης από το εγκεφαλικό επεισόδιο, ώστε να ξέρετε τι να περιμένετε μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο που θα υποστείτε εσείς ή ένα αγαπημένο σας πρόσωπο.
Τι είναι η αποκατάσταση μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο;
Η αποκατάσταση μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο συνίσταται σε μια σειρά διαφορετικών προσεγγίσεων, όπως ασκήσεις ενδυνάμωσης, θεραπεία ομιλίας και κατάποσης και εκπαίδευση για την ισορροπία και το περπάτημα.
Η αποκατάσταση μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο είναι μια εξατομικευμένη διαδικασία προσαρμοσμένη για κάθε έναν που επέζησε του εγκεφαλικού επεισοδίου. Το σχέδιο συνήθως αποτελείται από προγράμματα που σχεδιάζονται σε συνεργασία με μια ομάδα επαγγελματιών υγείας. Κάθε τύπος εξειδικευμένου θεραπευτή παρέχει ένα διαφορετικό είδος άσκησης που επικεντρώνεται στη βελτίωση συγκεκριμένων δεξιοτήτων. Το πρόγραμμα αποκατάστασης βοηθά τον επιζήσαντα από εγκεφαλικό επεισόδιο να ανακτήσει όσο το δυνατόν περισσότερες λειτουργίες μετά από το επεισόδιο.
Ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα αποκατάστασης που αρχίζει κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά την έξοδο του επιζώντα από το εγκεφαλικό επεισόδιο από το νοσοκομείο μπορεί να βοηθήσει στη βελτιστοποίηση της ανάρρωσης. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι επιζώντες του εγκεφαλικού επεισοδίου μπορούν να ανακτήσουν σημαντικό μέρος των λειτουργιών που έχασαν ως αποτέλεσμα του εγκεφαλικού επεισοδίου.
Γιατί είναι σημαντική η αποκατάσταση μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο;
Μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, οι περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν κάποιο βαθμό επούλωσης του εγκεφάλου, ο οποίος έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση των συμπτωμάτων. Όμως οι περισσότεροι άνθρωποι συνεχίζουν να εμφανίζουν κάποια νευρολογικά προβλήματα μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο.
Συχνά, όσοι έχουν περάσει εγκεφαλικό επεισόδιο αντιμετωπίζουν προβλήματα ισορροπίας που μπορεί να δυσχεράνουν την ασφαλή μετακίνησή τους. Άλλα ζητήματα που παρεμποδίζουν την αποκατάσταση μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο είναι προβλήματα όπως η μυϊκή ατροφία (λέπτυνση των μυών) από την απουσία χρήσης και η μυϊκή σπαστικότητα (δυσκαμψία των μυών λόγω εγκεφαλικής βλάβης) που μπορεί να δυσχεράνει την κίνηση.
Η αποκατάσταση μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο παρέχει έναν ασφαλή τρόπο ανάκτησης των λειτουργιών που έχουν υποστεί φθορά μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο μέσω ενός στοχευμένου και οργανωμένου σχεδίου άσκησης. Πολλοί από όσους υπέστησαν εγκεφαλικό επεισόδιο αισθάνονται πιο ασφαλείς όταν επιστρέφουν στη σωματική δραστηριότητα υπό την επίβλεψη ενός θεραπευτή. Η αποκατάσταση έχει επίσης σχεδιαστεί ώστε να αυξάνεται σταδιακά το επίπεδο δυσκολίας των ασκήσεων με την πάροδο του χρόνου.
Ορισμένοι από τους στόχους της αποκατάστασης είναι οι εξής:
- Πρόληψη της ατροφίας των εξασθενημένων χεριών ή ποδιών
- Πρόληψη της σπαστικότητας των χεριών ή των ποδιών
- Εκπαίδευση της ουροδόχου κύστης σας για την αποφυγή κατακράτησης ούρων και ακράτειας μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο
- Εκμάθηση του πώς να τρώτε και να καταπίνετε τα τρόφιμα και τα ποτά σας με ασφάλεια μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο
- Βελτίωση της επικοινωνίας με αποκατάσταση της αφασίας (“δυσκολία στην ομιλία”)
Πόσο διαρκεί η αποκατάσταση μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο;
Η διάρκεια του προγράμματος αποκατάστασης εξαρτάται από τον τύπο του εγκεφαλικού επεισοδίου που υποστήκατε. Κατά μέσο όρο, αμέσως μετά την έξοδό του από το νοσοκομείο, ένας άνθρωπος που επέζησε από εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί να παραμείνει σε μονάδα αποκατάστασης για νοσηλεία για συνολικά 16 ημέρες.
Η θεραπεία αποκατάστασης σε μονάδα δεν παρέχει την ίδια ένταση ιατρικής φροντίδας με ένα νοσοκομείο, αλλά είναι ένα περιβάλλον στο οποίο ο επιζών από εγκεφαλικό επεισόδιο λαμβάνει καθημερινά ιατρική φροντίδα, βοήθεια με τα φάρμακα και ένα εντατικό πρόγραμμα φυσικοθεραπείας. Η θεραπεία περιλαμβάνει μυϊκή εξάσκηση, εξάσκηση της ισορροπίας και αξιολόγηση της λειτουργίας της ομιλίας και της κατάποσης. Η βοήθεια για την εκμάθηση της ασφαλούς κατάποσης και της χρήσης της τουαλέτας μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο αποτελεί μέρος ενός προγράμματος αποκατάστασης σε μονάδα.
Η αποκατάσταση σε μονάδα συνήθως ακολουθείται από περαιτέρω αποκατάσταση για αρκετές εβδομάδες ή ακόμη και αρκετούς μήνες.
Παρόλο που το μεγαλύτερο μέρος της βελτίωσής σας θα πραγματοποιηθεί μέσα σε αυτό το σύντομο χρονικό διάστημα, ο εγκέφαλός σας μπορεί να συνεχίσει να μαθαίνει και να ξαναμαθαίνει νέες και παλιές λειτουργίες για όσο ζείτε. Αφού ολοκληρώσετε τις επισκέψεις σας στο κέντρο αποκατάστασης, μπορεί να σας ζητηθεί να συνεχίσετε να κάνετε τακτικά τις ασκήσεις που σας συνιστούν οι φυσικοθεραπευτές σας στο σπίτι.
1η ημέρα: Αρχική θεραπεία
Εάν υποστείτε εγκεφαλικό επεισόδιο, πιθανότατα θα εισαχθείτε αρχικά σε τμήμα επειγόντων περιστατικών για να σταθεροποιηθεί η κατάστασή σας και να προσδιοριστεί ο τύπος του εγκεφαλικού επεισοδίου. Εάν προκλήθηκε από θρόμβο αίματος (ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο), η φαρμακευτική αγωγή για τη διάσπαση του θρόμβου μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων, εάν λάβετε εγκαίρως θεραπεία.
Ανάλογα με τη σοβαρότητα του εγκεφαλικού επεισοδίου, μπορεί να χρειαστεί να περάσετε κάποιο χρονικό διάστημα σε μονάδα εντατικής θεραπείας.
Η έναρξη της αποκατάστασης το συντομότερο δυνατό μετά την αντιμετώπιση της αιτίας του εγκεφαλικού επεισοδίου είναι ζωτικής σημασίας για την αποκατάσταση του εγκεφαλικού επεισοδίου.
Οι πρώτες εβδομάδες μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο
Η τυπική διάρκεια παραμονής στο νοσοκομείο μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο είναι πέντε έως επτά ημέρες. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η ομάδα φροντίδας θα αξιολογήσει τις επιπτώσεις του εγκεφαλικού επεισοδίου, οι οποίες θα καθορίσουν το σχέδιο αποκατάστασης.
Οι μακροχρόνιες επιπτώσεις του εγκεφαλικού επεισοδίου – οι οποίες διαφέρουν από άτομο σε άτομο, ανάλογα με τη σοβαρότητα του εγκεφαλικού επεισοδίου και την περιοχή του εγκεφάλου που επηρεάστηκε – μπορεί να περιλαμβάνουν
- Γνωσιακά συμπτώματα, όπως προβλήματα μνήμης και δυσκολία στην ομιλία
- Σωματικά συμπτώματα όπως αδυναμία, παράλυση και δυσκολία στην κατάποση
- Συναισθηματικά συμπτώματα όπως κατάθλιψη και παρορμητικότητα
- Βαριά κόπωση και δυσκολία στον ύπνο
Η φυσικοθεραπεία και η εργοθεραπεία μπορούν να βοηθήσουν στον προσδιορισμό των περιοχών του εγκεφάλου που έχουν επηρεαστεί, δουλεύοντας με τον ασθενή προκειμένου αυτός να ολοκληρώσει διάφορες εργασίες, όπως το περπάτημα ή το βούρτσισμα των μαλλιών. Η λογοθεραπεία είναι σημαντική για τους ασθενείς που αντιμετωπίζουν προβλήματα κατάποσης λόγω εγκεφαλικού επεισοδίου ή ως επακόλουθο της τοποθέτησης αναπνευστικού σωλήνα.
Οι συνεδρίες θεραπείας διεξάγονται έως και έξι φορές κάθε μέρα όσο ο ασθενής βρίσκεται στο νοσοκομείο, γεγονός που βοηθά στην αξιολόγηση της βλάβης που προκλήθηκε από το εγκεφαλικό επεισόδιο και στην άμεση έναρξη της ανάρρωσης.
Οι προτεραιότητες στην αποκατάσταση του εγκεφαλικού επεισοδίου
Οι δραστηριότητες καθημερινής διαβίωσης αποτελούν το επίκεντρο της αποκατάστασης μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο. Οι δραστηριότητες καθημερινής διαβίωσης συνήθως περιλαμβάνουν δραστηριότητες όπως το μπάνιο ή η προετοιμασία του φαγητού. Αλλά θα πρέπει επίσης να συζητήσετε με την ομάδα φροντίδας σας για τις δραστηριότητες που είναι σημαντικές για εσάς, όπως η εκτέλεση μιας δεξιότητας που σχετίζεται με την εργασία σας ή ένα χόμπι, για να βοηθήσετε στον καθορισμό των στόχων της αποκατάστασής σας. Ενώ η θεραπεία είναι ζωτικής σημασίας, είναι εξίσου σημαντικό να εξασκηθείτε και μόνοι σας.
Πέρα από τις επιπτώσεις στις δραστηριότητες καθημερινής διαβίωσης, ένα εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί να έχει σοβαρές γνωστικές και συναισθηματικές επιπτώσεις τόσο για τους ασθενείς όσο και για τους ανθρώπους που τους φροντίζουν. Οι ψυχολόγοι αποκατάστασης και οι νευροψυχολόγοι μπορούν να κάνουν έλεγχο για αυτού του είδους τις προκλήσεις και να δημιουργήσουν ένα σχέδιο για τη βελτίωση της γνωσιακής λειτουργίας και την ανάπτυξη προσαρμοστικότητας μπροστά σε αυτό που μπορεί να αποτελέσει μόνιμη αλλαγή του τρόπου ζωής ενός ατόμου.
1-3 μήνες μετά το εγκεφαλικό επεισόδιο
Οι τρεις πρώτοι μήνες μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο είναι οι πιο σημαντικοί για την ανάρρωση και το χρονικό διάστημα κατά το οποίο οι ασθενείς θα δουν τη μεγαλύτερη βελτίωση. Κατά τη διάρκεια αυτού του χρονικού διαστήματος, οι περισσότεροι ασθενείς θα ενταχθούν και θα ολοκληρώσουν ένα πρόγραμμα αποκατάστασης σε νοσοκομείο ή θα σημειώσουν πρόοδο στις συνεδρίες θεραπείας στα εξωτερικά ιατρεία.
Ο στόχος της αποκατάστασης είναι να αποκατασταθεί η λειτουργία όσο το δυνατόν πιο κοντά στα επίπεδα πριν από το εγκεφαλικό επεισόδιο ή να αναπτυχθούν στρατηγικές αντιστάθμισης για να αντιμετωπιστεί μια λειτουργική βλάβη. Ένα παράδειγμα στρατηγικής αντιστάθμισης είναι η εκμάθηση του να κρατάτε ένα σωληνάριο οδοντόκρεμας έτσι ώστε το ισχυρό χέρι να μπορεί να ξεβιδώσει το καπάκι.
Αυτόματη ανάρρωση
Κατά τη διάρκεια των τριών πρώτων μηνών μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, ένας ασθενής μπορεί να βιώσει ένα φαινόμενο που ονομάζεται αυτόματη ανάρρωση – μια δεξιότητα ή ικανότητα που έμοιαζε να έχει χαθεί λόγω του εγκεφαλικού επεισοδίου επιστρέφει ξαφνικά, καθώς ο εγκέφαλος βρίσκει νέους τρόπους να εκτελεί εργασίες.
Πρόβλεψη πισωγυρισμάτων
Ορισμένοι ασθενείς θα βιώσουν πισωγυρίσματα κατά τους μήνες μετά το εγκεφαλικό επεισόδιο, όπως πνευμονία, καρδιακή προσβολή ή δεύτερο εγκεφαλικό επεισόδιο. Αυτές οι προκλήσεις μπορεί να έχουν σημαντικές επιπτώσεις σωματικά, πνευματικά και συναισθηματικά και η αποκατάσταση μπορεί να χρειαστεί να διακοπεί. Είναι σημαντικό να συνεργαστείτε με την ομάδα φροντίδας σας για να προσαρμόσετε τους στόχους αποκατάστασης όταν υπάρχουν αναποδιές.
Εξερευνώντας νέες θεραπείες
Ενώ οι σωματικές θεραπείες, οι εργοθεραπείες και οι λογοθεραπείες παραμένουν τα βασικά συστατικά της αποκατάστασης των εγκεφαλικών επεισοδίων, οι ερευνητές βρίσκουν πάντα νέους τρόπους να ενισχύσουν ή να συμπληρώσουν αυτές τις θεραπείες. Μια καινοτόμος τεχνική είναι η μη επεμβατική εγκεφαλική διέγερση (NIBS), η οποία χρησιμοποιεί ασθενή ηλεκτρικά ρεύματα για να διεγείρει περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με συγκεκριμένες εργασίες όπως η κίνηση ή η ομιλία. Αυτή η διέγερση μπορεί να βοηθήσει στην ενίσχυση των αποτελεσμάτων της θεραπείας. Μια άλλη καινοτομία είναι μια νέα θεραπεία για τη σπαστικότητα και τη μυϊκή δυσκαμψία που δεν προκαλεί μυϊκή αδυναμία χρησιμοποιώντας ένα ενέσιμο ένζυμο. Επιπλέον, η αποκατάσταση με τη βοήθεια της τεχνολογίας μπορεί να επεκτείνει την αποκατάσταση στοχεύοντας σε συγκεκριμένες ενέργειες ή διαδικασίες με έναν συναρπαστικό τρόπο.
