Το ξύδι είναι ένα υδατικό διάλυμα από νερό και οξικό οξύ. Η λέξη “υδατικό” σημαίνει απλώς ότι το διάλυμα είναι διαλυμένο στο νερό.
Το οξικό οξύ είναι μια οργανική ένωση που χρησιμοποιείται για την παρασκευή μιας μεγάλης ποικιλίας προϊόντων, μεταξύ των οποίων είδη οικιακής χρήσης και τρόφιμα.
Αυτό το οξύ είναι που δίνει στο ξύδι την ξινή του γεύση.
Το απλό λευκό ξύδι χρησιμοποιείται συχνά στη μαγειρική, αλλά μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί στο σπίτι για καθαρισμό, ως αποσμητικό και απολυμαντικό.
Το αρωματισμένο ξύδι, όπως το μηλόξυδο, το βαλσαμικό ξύδι, το ξύδι από κόκκινο κρασί, το ξύδι από λευκό κρασί και το ξύδι σαμπάνιας, είναι επίσης αρκετά συνηθισμένο για χρήση στη μαγειρική.
Ορισμένα οφέλη για την υγεία έχουν συνδεθεί με τη χρήση διαφόρων τύπων ξιδιού, αλλά δεν υποστηρίζονται όλα από ισχυρά επιστημονικά στοιχεία.
Το ξύδι έχει έντονη ξινή γεύση και συνήθως καταναλώνεται σε πολύ μικρές ποσότητες.
Διατροφικά δεδομένα για το ξύδι
Οι ακόλουθες διατροφικές πληροφορίες, για μια μερίδα ξύδι μιας κουταλιάς της σούπας (15g), παρέχονται από το USDA (U.S. DEPARTMENT OF AGRICULTURE, Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ).
- Θερμίδες: 3.2
- Λιπαρά: 0g
- Νάτριο: 0,8mg
- Υδατάνθρακες: 0.1g
- Φυτικές ίνες: 0.g
- Σάκχαρα: 0.1g
- Πρωτεΐνη: 0g
Υδατάνθρακες
Μια μερίδα ξύδι της μιας κουταλιάς της σούπας είναι πιθανό να περιέχει μόνο περίπου 3,2 θερμίδες και περίπου 0,1 γραμμάρια υδατανθράκων.
Δεν υπάρχουν φυτικές ίνες και υπάρχουν μόνο ίχνη φυσικής ζάχαρης στο ξύδι. Το μέγεθος της μερίδας είναι πολύ μικρό, αλλά το ξύδι δεν καταναλώνεται συχνά σε μεγάλες ποσότητες.
Δεν υπάρχει καταγεγραμμένος γλυκαιμικός δείκτης για το ξύδι. Επειδή όμως το τρόφιμο δεν περιέχει σχεδόν καθόλου υδατάνθρακες, ο γλυκαιμικός δείκτης είναι αμελητέος.
Βιταμίνες και μέταλλα
Μια μόνο μερίδα απλού, λευκού ξιδιού δεν προσφέρει πολλές σημαντικές βιταμίνες ή μέταλλα. Ακόμη και αν καταναλωθεί σε μεγαλύτερες ποσότητες, το υγρό δεν παρέχει σημαντικά μικροθρεπτικά συστατικά.
Οφέλη για την υγεία
Το ξύδι έχει μακρά ιστορία χρήσης στη λαϊκή ιατρική. Δεν υποστηρίζονται ωστόσο όλες οι δημοφιλείς χρήσεις του από ισχυρά επιστημονικά στοιχεία.
Ενδεχομένως να βελτιώνει τα αποτελέσματα της απώλειας βάρους
Αυτό το “όφελος” αμφισβητείται έντονα. Ενώ το μηλόξυδο προβάλλεται έντονα στα μέσα μαζικής ενημέρωσης ως βοήθημα για την απώλεια βάρους, υπάρχουν περιορισμένα στοιχεία που υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητά του.
Οι μελέτες που υπάρχουν αφορούν συνήθως συμμετέχοντες που χρησιμοποιούν μηλόξυδο σε συνδυασμό με μια δίαιτα ελεγχόμενων θερμίδων, οπότε είναι δύσκολο να προσδιοριστεί με ακρίβεια αν η δίαιτα ή το ξύδι συνέβαλε στην απώλεια βάρους.
Για παράδειγμα, μια μελέτη του 2018 συνέκρινε υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα που κατανάλωναν είτε μια δίαιτα μειωμένων θερμίδων είτε μια δίαιτα μειωμένων θερμίδων μαζί με ένα ρόφημα μηλόξυδου.
Η δίαιτα σε συνδυασμό με το μηλόξυδο βοήθησε τους συμμετέχοντες στη μελέτη να μειώσουν το κοιλιακό λίπος, το συνολικό βάρος, το δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ), τα επίπεδα τριγλυκεριδίων, τη χοληστερόλη και την όρεξη περισσότερο από ό,τι η δίαιτα μόνη της.
Αλλά δεν υπήρχε μεγάλη διαφορά μεταξύ των ομάδων. Η ομάδα με τη δίαιτα χαμηλών θερμίδων/ξύδι έχασε κατά μέσο όρο περίπου 8,8 κιλά.
Η ομάδα της δίαιτας (δίχως ξύδι) κατά μέσο όρο 5 κιλά. Η διαφορά στον ΔΜΣ μεταξύ των δύο ομάδων ήταν λίγο μεγαλύτερη από μισή μονάδα. Υπήρχαν μόνο 39 συμμετέχοντες που έλαβαν μέρος στη μελέτη και διήρκεσε μόνο 12 εβδομάδες.
Άλλες μελέτες έχουν βρει μια σχέση μεταξύ του μηλόξυδου και της απώλειας βάρους, αλλά οι μελέτες είναι είτε ξεπερασμένες είτε περιορισμένης εμβέλειας.
Μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των λοιμώξεων
Το ξύδι χρησιμοποιείται εδώ και χιλιάδες χρόνια για τη θεραπεία λοιμώξεων και άλλων ασθενειών.
Και στην πραγματικότητα, πολλές σπιτικές θεραπείες για κοινές λοιμώξεις περιλαμβάνουν ξύδι.
Για παράδειγμα, ένα διάλυμα ξυδιού (5% οξικό οξύ -ή λευκό ξύδι- αναμεμειγμένο με ίσα μέρη ισοπροπυλικής αλκοόλης ή νερού) είναι μια κοινή θεραπεία για την εξωτερική ωτίτιδα.
Ωστόσο, στις κατευθυντήριες οδηγίες κλινικής πρακτικής, οι ωτορινολαρυγγολόγοι σημειώνουν ότι αυτό το σκεύασμα δεν έχει αξιολογηθεί επίσημα σε κλινικές δοκιμές, παρά την ομοιότητά του με άλλες καλά μελετημένες, αποτελεσματικές θεραπείες.
Ίσως ευνοεί την επούλωση των πληγών
Υπάρχουν επίσης μελέτες που δείχνουν ότι ένα διάλυμα οξικού οξέος 1% (ξύδι) μπορεί να είναι χρήσιμο στην επιτάχυνση της επούλωσης των πληγών λόγω της ικανότητάς του να καταπολεμά ένα ευρύ φάσμα βακτηρίων και μυκήτων.
Ωστόσο, η μελέτη ήταν μέτρια σε μέγεθος (100 συμμετέχοντες) και ενώ δοκιμάστηκαν διάφορα διαλύματα ξιδιού, μόνο το διάλυμα οξικού οξέος 1% βρέθηκε να είναι αποτελεσματικό. Το ξύδι που αγοράζετε από το κατάστημα θα είναι τουλάχιστον 4% οξικό οξύ.
Έχουν επίσης υπάρξει μελέτες που υποδηλώνουν ότι το μηλόξυδο έχει αντιμικροβιακές ιδιότητες , αλλά αυτές οι δοκιμές έχουν γίνει σε δοκιμαστικούς σωλήνες και όχι σε ανθρώπους.
Έτσι, πριν σκεφτείτε το ξύδι ως θεραπευτική αγωγή για την αντιμετώπιση τραυμάτων ή για τη διαχείριση οποιασδήποτε λοίμωξης, μιλήστε με τον γιατρό σας.
Συμβάλλει στη διαχείριση των αλλεργιών και του άσθματος
Η Αμερικανική Ακαδημία Αλλεργίας, Άσθματος και Ανοσολογίας (AAAAI) προτείνει στα άτομα με αλλεργίες και άσθμα να χρησιμοποιούν διάλυμα ξυδιού αντί για κάποιο εμπορικό προϊόν για τον καθαρισμό του σπιτιού.
Ο οργανισμός επισημαίνει ότι συνηθισμένοι εκλυτικοί παράγοντες αλλεργιών, όπως η μούχλα, το τρίχωμα των κατοικίδιων ζώων και τα ακάρεα της σκόνης, μπορεί να απελευθερωθούν στον αέρα όταν διαταραχθούν κατά τη διάρκεια του καθαρισμού.
Προσθέτουν ότι οι σκληρές χημικές ουσίες σε ορισμένα εμπορικά καθαριστικά μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα του άσθματος ή τις αλλεργίες.
Αντ’ αυτού, η AAAAI προτείνει να φτιάξετε το δικό σας διάλυμα καθαρισμού από 2 φλιτζάνια ξύδι, 2 φλιτζάνια πολύ ζεστό νερό, 1/2 φλιτζάνι αλάτι και 2 φλιτζάνια βόρακα (βορικό νάτριο ή τετραβορικό νάτριο).
Μπορείτε να εφαρμόσετε το καθαριστικό διάλυμα στα προβληματικά σημεία, να το αφήσετε να δράσει και στη συνέχεια να το τρίψετε και να το ξεπλύνετε με καθαρό νερό.
Επίσης, ορισμένα άτομα με αλλεργία στα αυγά ή στις φακές μπορεί να επωφεληθούν από τη χρήση ξιδιού.
Μια περιορισμένη μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2009 έδειξε ότι το ξύδι που προστίθεται κατά τη διαδικασία μαγειρέματος αυτών των τροφίμων μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα της αλλεργίας.
Ωστόσο, η μελέτη ήταν πολύ περιορισμένης έκτασης και δεν έχουν υπάρξει πιο πρόσφατες μελέτες που να επιβεβαιώνουν αυτό το εύρημα.
Παρόλα αυτά, μπορεί να είναι χρήσιμο να έχετε ξύδι πρόχειρο αν έχετε αλλεργία στα αυγά.
Οι ερευνητές προτείνουν ότι ένας συνδυασμός από 1 κουταλιά της σούπας μπέικιν πάουντερ, 1 κουταλιά της σούπας υγρό και 1 κουταλιά της σούπας ξύδι είναι μια κατάλληλη αντικατάσταση των αυγών σε συνταγές όπου απαιτείται δέσιμο (αυγόκομμα).
Μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του ερεθισμού του δέρματος στα παιδιά
Τα παιδιά που πάσχουν από αλλεργική ή ερεθιστική δερματίτιδα εξ επαφής μπορεί να δυσκολεύονται να κάνουν μπάνιο, καθώς πολλά προϊόντα προσωπικής υγιεινής περιέχουν συντηρητικά, αρώματα, γαλακτωματοποιητές και απορρυπαντικά που μπορεί να ερεθίσουν το δέρμα τους.
Οι ειδικοί παιδίατροι έχουν διατυπώσει προτάσεις για να κάνουν την ώρα του μπάνιου πιο ευχάριστη και λιγότερο ερεθιστική για το δέρμα του παιδιού.
Μια σύσταση είναι να οξύνετε το νερό με ξύδι σε pH 4,5 για να μειώσετε το pH του δέρματος και να βελτιώσετε τη λειτουργία του προστατευτικού φραγμού του.
Οι συγγραφείς μιας μελέτης προτείνουν ότι η προσθήκη τριών έως τεσσάρων φλιτζανιών μηλόξυδου σε μισό μπάνιο (περίπου 75 λίτρα) είναι αρκετή για να επιτευχθούν αυτά τα αποτελέσματα.
Ποικιλίες ξυδιού
Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι ξιδιού. Θα βρείτε πολλές ποικιλίες στα καταστήματα και μπορείτε επίσης να φτιάξετε ξύδι στο σπίτι. Αυτοί είναι οι πιο συνηθισμένοι τύποι ξυδιού και οι πιο δημοφιλείς χρήσεις τους:
Μηλόξυδο: Αυτό το εύχρηστο ξύδι παρασκευάζεται από ζυμωμένο χυμό μήλου. Μπορείτε να προσθέσετε αυτό το ξύδι σε τσάι, μαρινάδες ή ντρέσινγκ σαλάτας. Μερικοί προτιμούν να χρησιμοποιούν αυτή την ποικιλία ξιδιού σε πιάτα που περιλαμβάνουν χοιρινό κρέας.
Βαλσάμικο ξύδι: Φτιαγμένο από πατημένα, παλαιωμένα και ψημένα σταφύλια, αυτό το ιταλικό ξύδι έχει γλυκιά γεύση που συνδυάζεται καλά με ελαιόλαδο για σαλάτες ή ως σάλτσα για βούτηγμα ψωμιού. Αλλά οι χρήσεις του δεν τελειώνουν εδώ.
Το βαλσάμικο ξύδι μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μαρινάδες ή ακόμη και για να καλύψει το παγωτό. Ανάλογα με την ηλικία του μπουκαλιού, το βαλσαμικό ξύδι μπορεί να κοστίζει έως και εκατοντάδες δολάρια.
Μαύρο ξύδι: Αυτό το είδος ξιδιού βρίσκεται σε καταστήματα ασιατικών τροφίμων και χρησιμοποιείται συχνά σε κινεζικές συνταγές. Η γεύση του το καθιστά μια τέλεια σάλτσα για ζυμαρικά και άλλα πιάτα.
Ξύδι σαμπάνιας. Όπως θα περιμένατε, αυτό το ξύδι παρασκευάζεται από σαμπάνια και, όπως και το ξύδι από λευκό κρασί, έχει ελαφριά, δροσιστική γεύση.
Μπορεί (συνήθως) να χρησιμοποιηθεί εναλλακτικά με το ξύδι από λευκό κρασί σε ντρέσινγκ σαλάτας και άλλες συνταγές, αν και έχει πιο τραγανή γεύση.
Αποσταγμένο λευκό ξύδι: Θα βρείτε αυτή την ποικιλία σε οποιοδήποτε σούπερ μάρκετ και πρόκειται για ένα εξαιρετικά πολυχρηστικό ξύδι.
Αποστάζεται από σιτηρά και έχει ένα σκληρό, καυστικό άρωμα που μπορεί να υπερκαλύψει μια συνταγή.
Παρόλα αυτά, ορισμένοι το χρησιμοποιούν ως μέσο για το πάστωμα και ως συστατικό σε σάλτσες όπως η κέτσαπ ή η σάλτσα μπάρμπεκιου. Το λευκό ξύδι χρησιμοποιείται επίσης συνήθως ως οικιακό καθαριστικό.
Ξύδι από κόκκινο κρασί: Χρησιμοποιείται συνήθως σε μεσογειακά πιάτα. Αυτό το ξύδι προέρχεται από κόκκινο κρασί και, παρόλο που είναι πολύ δυνατό, έχει μια απαλή γλυκύτητα.
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε σάλτσες, γαρνιτούρες (ειδικά για πιάτα με κόκκινο κρέας) και ντρέσινγκ για σαλάτες (ειδικά για σαλάτες με φασόλια ή φακές).
