Η δικλοφενάκη (Voltaren) θεωρείται ως ένα από τα λίγα ΜΣΑΦ πρώτης γραμμής στη θεραπεία μιας σειράς οξέων και χρόνιων επώδυνων και φλεγμονωδών καταστάσεων που ξεκινούν από την αρθρίτιδα έως την αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα, την τενοντίτιδα και τη θυλακίτιδα.
Διατίθεται σε σχεδόν κάθε δυνατή μορφή, όπως από του στόματος, τοπικά, ενέσεις κ.λπ.
Η ασεκλοφενάκη (Biofenac), η οποία είναι επίσης ένα ΜΣΑΦ, που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία σχεδόν παρόμοιων προβλημάτων με τη δικλοφενάκη λέγεται ότι έχει ίση αποτελεσματικότητα αλλά μεγαλύτερη ανεκτικότητα από τη δικλοφενάκη. Σε αυτό το άρθρο θα γίνει ανασκόπηση διαφόρων μελετών που συγκρίνουν αυτά τα δύο ισχυρά ΜΣΑΦ.
Η αντιφλεγμονώδης δράση της δικλοφενάκης και οι περισσότερες από τις άλλες φαρμακολογικές επιδράσεις της αποδίδονται στην αναστολή της σύνθεσης των προσταγλανδινών. Η δικλοφενάκη είναι ισχυρός αναστολέας της κυκλοοξυγενάσης in vitro και in vivo, μειώνοντας έτσι τη σύνθεση των προσταγλανδινών, της προστακυκλίνης και των προϊόντων θρομβοξάνης. Από την άλλη πλευρά, η ασεκλοφενάκη είναι ένα από του στόματος χορηγούμενο παράγωγο του φαινυλακετικού οξέος με επιδράσεις σε μια ποικιλία φλεγμονωδών μεσολαβητών.
Ακολουθούν ορισμένες μελέτες που συνέκριναν την αποτελεσματικότητα και την ανεκτικότητα και των δύο αυτών ΜΣΑΦ για διαφορετικές μορφές πόνου.
Οστεοαρθρίτιδα
Αριθμός ασθενών: 127 (57 ήταν άνδρες και 70 γυναίκες). Ηλικιακή ομάδα: 40-60
Δοσολογία: ασεκλοφενάκη σε δόση 100 mg δύο φορές την ημέρα και η άλλη ομάδα έλαβε δικλοφενάκη σε δόση 75 mg δύο φορές την ημέρα μετά το φαγητό.
Κριτήρια αξιολόγησης: Η κλινική αξιολόγηση έγινε μετά από περίοδο 1 μήνα, 2 μηνών, 3 μηνών με τη χρήση των βαθμολογιών των πανεπιστημίων Western Ontario και McMaster (WOMAC), του χρόνου που απαιτείται για να περπατήσει κανείς 100 μέτρα μακριά, της οπτικής αναλογικής κλίμακας για τον πόνο, της αξιολόγησης του ερευνητή σε κλίμακα Likert και της ευαισθησίας των αρθρώσεων. Η αξιολόγηση της ανεκτικότητας βασίστηκε στις ανεπιθύμητες ενέργειες.
Συμπέρασμα: Μετά τον τρίτο μήνα αξιολόγησης παρατηρήθηκε υψηλή αποτελεσματικότητα και ανεκτικότητα με την ασεκλοφενάκη σε σύγκριση με τη δικλοφενάκη.
Αναφορά: Kanaki AR, et. Al. JEMDS 2013;2:1436-39
_______________________________________________________________________________
Αριθμός ασθενών: 397
Δοσολογία: 200 ασθενείς έλαβαν 100 mg ασεκλοφενάκης δύο φορές ημερησίως και 197 ασθενείς έλαβαν 50 mg δικλοφενάκης τρεις φορές ημερησίως.
Κριτήρια αξιολόγησης: Αποτελεσματικότητα και ανεπιθύμητες ενέργειες
Συμπέρασμα: Το 71% των ασθενών στην ομάδα της ασεκλοφενάκης ανέφεραν βελτίωση της έντασης του πόνου σε σύγκριση με το 59% των ασθενών που έλαβαν θεραπεία με δικλοφενάκη.
Μεγαλύτερη βελτίωση στην πλήρη κίνηση του γόνατος και μειωμένος πόνος κατά την κίνηση παρατηρήθηκε με την ασεκλοφενάκη.
Η ανεκτικότητα στην ασεκλοφενάκη ήταν υψηλή σε σύγκριση με τη δικλοφενάκη που εμφάνισε γαστρεντερικά συμπτώματα, η συχνότητα εμφάνισης διάρροιας σχετιζόμενης με τη θεραπεία ήταν μεγαλύτερη στην ομάδα της δικλοφενάκης (6,6%) σε σύγκριση με την ομάδα της ασεκλοφενάκης όπου η συχνότητα εμφάνισης διάρροιας ήταν μόνο 1%.
Αναφορά: Ward DE et. al. Clin Rheumatol 1995;14:656-62
__________________________________________________________________________________
Οστεοαρθρίτιδα του γόνατος
Αριθμός ασθενών: 591 (297 με ασεκλοφενάκη και 294 με δικλοφενάκη)
Δοσολογία: Σε αυτή την τυχαιοποιημένη, διπλή τυφλή μελέτη, οι ασθενείς κατανεμήθηκαν τυχαία να λάβουν είτε ασεκλοφενάκη (100 mg δύο φορές την ημέρα) ή δικλοφενάκη 50 mg τρεις φορές την ημέρα και η παρακολούθηση έγινε για τις επόμενες 6 εβδομάδες.
Κριτήρια αξιολόγησης: Η γαστρεντερική ανεκτικότητα αξιολογήθηκε με βάση την επίπτωση και τη σοβαρότητα των προκαθορισμένων γαστρεντερικών συμπτωμάτων, τον αριθμό των γαστροπροστατευτικών φαρμάκων που καταναλώθηκαν από τους ασθενείς και τη διακοπή της μελέτης λόγω γαστρεντερικών συμπτωμάτων. Η δευτερογενής έκβαση που συμπεριλήφθηκε ήταν παρόμοια με την προηγούμενη μελέτη που έγινε μέσω της αξιολόγησης της έντασης του πόνου με τη χρήση οπτικής αναλογικής κλίμακας (VAS), της βαθμολογίας των πανεπιστημίων Western Ontario και McMaster (WOMAC), της βαθμολογίας ανακούφισης από τον πόνο και των συνολικών εκτιμήσεων των ερευνητών και των ασθενών σχετικά με την ανταπόκριση στα φάρμακα της μελέτης.
Συμπέρασμα: Η συχνότητα εμφάνισης συμπτωμάτων του ΓΕΣ για τη δυσπεψία ήταν 28,1% στην ομάδα της ασεκλοφενάκης έναντι 37,9% στην ομάδα της δικλοφενάκης, ο κοιλιακός πόνος ήταν 19% στην ομάδα της ασεκλοφενάκης έναντι 26,3% στην ομάδα της δικλοφενάκης, η συνολική συχνότητα εμφάνισης προκαθορισμένων συμπτωμάτων του ΓΕΣ ήταν 57,3% στην ομάδα της ασεκλοφενάκης έναντι 73,6% στην ομάδα της δικλοφενάκης και ο αριθμός των ασθενών που ανέφεραν συμπτώματα του ΓΕΣ ήταν 28,9% στην ομάδα της ασεκλοφενάκης έναντι 36,5% στην ομάδα της δικλοφενάκης. Η μελέτη αυτή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ασεκλοφενάκη ήταν καλύτερα ανεκτή όσον αφορά την επίπτωση και τη σοβαρότητα των γαστρεντερικών συμπτωμάτων και ήταν εξίσου αποτελεσματική με τη δικλοφενάκη.
Αναφορά: Pareek A et. al. Curr Med Res Opin 2013;29:849-59
___________________________________________________________________________________
Αριθμός ασθενών: 355
Δοσολογία: μία ομάδα που περιλάμβανε 170 ασθενείς που έλαβαν ασεκλοφενάκη 100 mg δύο φορές ημερησίως, ενώ η άλλη ομάδα αποτελούμενη από 165 ασθενείς που έλαβαν δικλοφενάκη 50 mg δύο φορές ημερησίως.
Κριτήρια αξιολόγησης: Η αξιολόγηση έγινε με τη χρήση του δείκτη σοβαρότητας της ΟΑ Lequesne (OSI) και του πόνου με VAS. Οι δευτερεύουσες μετρήσεις που χρησιμοποιήθηκαν ήταν η κάμψη και η έκταση του γόνατος και η αξιολόγηση της λειτουργίας του γόνατος. Όλες οι παράμετροι αξιολογήθηκαν κατά την έναρξη της μελέτης, μετά από 15 ημέρες και κάθε μήνα καθ’ όλη τη διάρκεια της μελέτης
Συμπέρασμα: Το αποτέλεσμα αυτής της μελέτης έδειξε ότι δεν υπήρχε στατιστικά σημαντική διαφορά στην αποτελεσματικότητα μεταξύ των δύο ομάδων. Ωστόσο, κατά την αξιολόγηση της ανεκτικότητας οι αποσύρσεις της θεραπείας λόγω παρενεργειών (κυρίως γαστρεντερικών) ήταν 14 στους ασθενείς της ομάδας της ασεκλοφενάκης και 27 στους ασθενείς της ομάδας της δικλοφενάκης. Αυτό έδειξε ότι αν και η ασεκλοφενάκη και η δικλοφενάκη έχουν παρόμοια αποτελεσματικότητα, η ασεκλοφενάκη είναι καλύτερα ανεκτή.
Αναφορά: Diaz C et. al. Eur J Rheumatol Inflamm 1996;16: 17-22.
___________________________________________________________________________________
Μυοσκελετικοί ασθενείς
Αριθμός ασθενών: 150
Δοσολογία: 150 ασθενείς χωρισμένοι σε 3 ομάδες των 50 ασθενών σε κάθε ομάδα, η ομάδα 1 έλαβε λορνοξικάμη 4 mg δις ημερησίως, η ομάδα 2 έλαβε ασεκλοφενάκη 100 mg δις ημερησίως, η ομάδα 3 έλαβε δικλοφενάκη 50 mg δις ημερησίως- η διάρκεια της θεραπείας κυμαινόταν από 2 έως 3 εβδομάδες.
Κριτήρια αξιολόγησης: Αναλγητική αποτελεσματικότητα και κόστος. Η συγκριτική αξιολόγηση της αναλγητικής αποτελεσματικότητας μεταξύ των τριών φαρμάκων έγινε με τη χρήση της οπτικής αναλογικής κλίμακας (VAS) την ημέρα 0 και στη συνέχεια εβδομαδιαίως έως τις 3 εβδομάδες, οι πληροφορίες για τις ανεπιθύμητες ενέργειες φαρμάκου (ADR) συλλέχθηκαν με βάση την αυθόρμητη αναφορά των ασθενών. Το κόστος της ημερήσιας θεραπείας με λορνοξικάμη, ασεκλοφενάκη και δικλοφενάκη υπολογίστηκε με την εύρεση του μέσου κόστους της ημερήσιας θεραπείας των μεμονωμένων φαρμάκων από τρεις διαφορετικές γνωστές μάρκες που διατίθενται
Συμπέρασμα: Η αναλγητική αποτελεσματικότητα ήταν ίση και στις τρεις ομάδες. Οι γαστρεντερικές διαταραχές, δηλαδή δυσπεψία, κοιλιακό άλγος, έμετος κ.λπ. ήταν μέγιστες, δηλαδή 20% με τη δικλοφενάκη, ενώ ήταν μόνο 10% με τη λορνοξικάμη και 8% με την ασεκλοφενάκη. Η ανάλυση κόστους-αποτελεσματικότητας έδειξε ότι το μέσο ημερήσιο κόστος θεραπείας με τη λορνοξικάμη ήταν 7,43, το οποίο ήταν σημαντικά υψηλότερο από το ημερήσιο κόστος θεραπείας με την ασεκλοφενάκη που είναι 4,7 και τη δικλοφενάκη 4,0, υποδεικνύοντας ότι η δικλοφενάκη ήταν η φθηνότερη επιλογή, αλλά η ασεκλοφενάκη ήταν πιο ανεκτή.
Αναφορά: Patnaik KP, et. al. IJPSR 2012;3:3407-11.
___________________________________________________________________________________
Οδοντιατρικός πόνος μετά από εξαγωγή
Αριθμός ασθενών: 101
Δοσολογία: 51 άτομα τυχαιοποιήθηκαν στην ομάδα της δικλοφενάκης που έλαβε δόση 50 mg δις ημερησίως και στην ομάδα της ασεκλοφενάκης που έλαβε δόση 100 mg δις ημερησίως.
Κριτήρια αξιολόγησης: Ο πόνος αξιολογήθηκε με VAS
Συμπέρασμα: Ο πόνος αξιολογήθηκε με βάση το κριτήριο του πόνου: Τα αποτελέσματα έδειξαν 27% μείωση του πόνου στην ομάδα της δικλοφενάκης σε σύγκριση με 40% μείωση του πόνου στην ομάδα της ασεκλοφενάκης εντός 8 ωρών και την πέμπτη ημέρα η μείωση του πόνου από τη δικλοφενάκη ήταν 95% και από την ασεκλοφενάκη ήταν 100%, γεγονός που δείχνει ότι η ασεκλοφενάκη έχει ταχεία έναρξη δράσης.
Αναφορά: Jyothsna K et. al. J Pharmacol Toxicol 2011;6:541-7.
___________________________________________________________________________________
Πόνος στην πλάτη
Αριθμός ασθενών: 227
Δοσολογία: τυχαιοποιήθηκαν για να λάβουν είτε ασεκλοφενάκη 100 mg δις ημερησίως είτε ρεσινάτη δικλοφενάκη 75 mg δις ημερησίως για έως και 10 ημέρες.
Κριτήρια αξιολόγησης: Ο πόνος αξιολογήθηκε με VAS και χρόνος έως την πρώιμη ίαση (υποχώρηση του πόνου) και συνολική αξιολόγηση της ανεκτικότητας.
Συμπέρασμα: Η μελέτη αυτή έδειξε ότι η ασεκλοφενάκη είναι εξίσου αποτελεσματική με τη δικλοφενάκη στη διαχείριση του πόνου και ότι η ασεκλοφενάκη είναι πιο ανεκτή από τη δικλοφενάκη ο συνολικός αριθμός των παρενεργειών που αναφέρθηκαν ήταν μικρότερος στους ασθενείς που έλαβαν ασεκλοφενάκη (22 έναντι 31 στην ομάδα της δικλοφενάκης).
Αναφορά: Schattenkirchner M et. al. Clin Rheumatol 2003;22: 127-35.
__________________________________________________________________________________
Οι περισσότερες μελέτες δείχνουν ότι η ασεκλοφενάκη είναι είτε εξίσου αποτελεσματική με τη δικλοφενάκη είτε πιο αποτελεσματική από την τελευταία.
Οι μελέτες αυτές έδειξαν επίσης ότι η ασεκλοφενάκη είναι πιο ανεκτή σε σύγκριση με τη δικλοφενάκη με χαμηλότερη συχνότητα εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών του γαστρεντερικού συστήματος, συμπεριλαμβανομένου του κοιλιακού άλγους και της δυσπεψίας, γεγονός που καθιστά τον ασθενή συμμορφούμενο στη θεραπεία.
Μια μελέτη ανέφερε ότι η δικλοφενάκη είναι οικονομικά αποδοτική σε σύγκριση με την ασεκλοφενάκη- ωστόσο, η ασεκλοφενάκη έχει καλύτερη αποτελεσματικότητα και ανεκτικότητα στους ασθενείς, γεγονός που καθιστά την ασεκλοφενάκη το φάρμακο εκλογής.
Ποιοι είναι οι παράγοντες που έχετε κατά νου όταν προτιμάτε τη δικλοφενάκη έναντι της ασεκλοφενάκης ή το αντίστροφο;
