Τι είναι η εγκεφαλική βλάβη που σχετίζεται με το αλκοόλ;
Η εγκεφαλική βλάβη που σχετίζεται με το αλκοόλ (ARBD ή ARBI από το αρκτικόλεξο του Alcoohol Related Brain Damage ή Impairment αντίστοιχα) είναι ένας γενικός όρος για τη βλάβη που μπορεί να προκληθεί στον εγκέφαλο ως αποτέλεσμα μακροχρόνιας υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ.
Με την πάροδο του χρόνου, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να αλλάξει τον τρόπο λειτουργίας του εγκεφάλου και το φυσικό σχήμα και τη δομή του.
Αυτό μπορεί να επιφέρει ορισμένες πολύ σοβαρές συνέπειες, όπως αλλαγές στην προσωπικότητα, καθώς και προβλήματα με τη διαδικασία της σκέψης, τη διάθεση, τη μνήμη και την ικανότητα μάθησης.
Οι διάφορες μορφές της εγκεφαλικής βλάβης που σχετίζεται με το αλκοόλ
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι ένα πολυσύνθετο όργανο και το αλκοόλ μπορεί να τον επηρεάσει με πολλούς τρόπους.
Εξαιτίας αυτού υπάρχουν διάφοροι τύποι εγκεφαλικής βλάβης και εκδηλώνονται με διαφορετικούς τρόπους:
- Άνοια σχετιζόμενη με το αλκοόλ: Τα συμπτώματα αυτής της νόσου είναι παρόμοια με τη νόσο Αλτσχάιμερ.
- Αλκοολικό αμνησιακό σύνδρομο: Πρόκειται για απώλεια της βραχυπρόθεσμης μνήμης, δυσκολία συγκέντρωσης και σύγχυση ( πλήρωση των κενών στις αναμνήσεις με άσχετες ή ανακριβείς πληροφορίες).
- Σύνδρομο Wernicke-Korsakoff (WKS): Πρόκειται για τη συνδυασμένη παρουσία της εγκεφαλοπάθειας Wernicke και της ψύχωσης Korsakoff.
Λόγω της στενής συσχέτισης μεταξύ αυτών των δυο διαταραχών, συνήθως διαγιγνώσκονται ως ένα μόνο σύνδρομο (WKS). - Βλάβη στο μετωπιαίο λοβό δηλαδή το κέντρο ελέγχου του εγκεφάλου: η βλάβη οδηγεί σε προβλήματα ελέγχου των παρορμήσεων, λήψης αποφάσεων, καθορισμού στόχων, σχεδιασμού, επίλυσης προβλημάτων, εκτίμησης του κινδύνου και ιεράρχησης των προτεραιοτήτων.
Ο μετωπιαίος λοβός ελέγχει επίσης την προσωπικότητα και την ηθική και τη συνείδησή μας. - Ηπατική εγκεφαλοπάθεια: Η βλάβη στον εγκέφαλο μπορεί επίσης να είναι αποτέλεσμα της ηπατικής εγκεφαλοπάθειας (ΗΕ).
Αυτό συμβαίνει όταν το συκώτι έχει υποστεί σοβαρή βλάβη (συχνά από το αλκοόλ) και δεν μπορεί πλέον να επιτελέσει τη δουλειά του, δηλαδή να απομακρύνει τις βλαβερές ουσίες από το αίμα.
Αυτές οι χημικές ουσίες, όπως η αμμωνία, συσσωρεύονται στο αίμα και προκαλούν βλάβη στον εγκέφαλο.
Τα συμπτώματα της ΗΕ μπορεί να κυμαίνονται από ήπια έως σοβαρά και μπορεί να περιλαμβάνουν σύγχυση, λήθη, αϋπνία και αλλαγές στην προσωπικότητα του ατόμου.
Ποια είναι τα συμπτώματα της εγκεφαλικής βλάβης που οφείλεται στο αλκοόλ;
Τα συμπτώματα της εγκεφαλικής βλάβης που οφείλεται στο αλκοόλ είναι ποικίλα, αλλά κατά κύριο λόγο περιλαμβάνουν προβλήματα με τη γνωστική λειτουργία (σκέψη και κατανόηση) και τη μνήμη, καθώς και σωματικά συμπτώματα.
Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι αυτά τα συμπτώματα μπορεί να κυμαίνονται από ήπια έως σοβαρά, και τα περισσότερα άτομα με εγκεφαλική βλάβη θα παρουσιάσουν κάποια από αυτά και όχι όλα, ανάλογα με το ποιο τμήμα του εγκεφάλου έχει υποστεί βλάβη και πόσο σοβαρά έχει επηρεαστεί.
Πολλά από αυτά τα συμπτώματα μπορούν να βελτιωθούν ή ακόμη και να εξαλειφθούν με την πάροδο του χρόνου με την κατάλληλη φροντίδα και θεραπεία.
Γνωστικά προβλήματα και προβλήματα μνήμης
Απώλεια μνήμης – το άτομο δεν μπορεί να θυμηθεί οδηγίες για γνωστά μέρη ή έχει πρόβλημα να θυμάται ραντεβού ή να θυμάται αυτό που έκανε ή θα πρέπει να κάνει.
Δυσκολία με οικείες εργασίες – ένα άτομο μπορεί να δυσκολεύεται με μια καθημερινή εργασία, όπως η χρήση του τηλέφωνου, ή να μπερδεύεται με τη διαρρύθμιση του σπιτιού του ή με τη διαδικασία προετοιμασίας ενός γεύματος.
Δυσκολία στην επεξεργασία νέων πληροφοριών – δεν είναι σε θέση να θυμηθεί ώρες, ημερομηνίες, ραντεβού που έλαβε πρόσφατα ή να θυμηθεί ανθρώπους που μόλις συνάντησε.
Κατάθλιψη και ευερεθιστότητα – εδώ μπορεί επίσης να περιλαμβάνονται η απάθεια, η έλλειψη ενδιαφέροντος για τους ανθρώπους ή τα γεγονότα και η έλλειψη αυθορμητισμού ή κινήτρων.
Κακή κρίση και απώλεια αναστολών – το άτομο μπορεί να είναι υπερβολικά εύπιστο απέναντι σε ξένους ή να αντιδρά ακατάλληλα, για παράδειγμα βγάζοντας τα ρούχα του σε δημόσιο χώρο.
Προβλήματα με τη γλώσσα – μπορεί να υπάρχουν δυσκολίες στη μνήμη λέξεων ή ονομάτων φίλων και συγγενών, ή προβλήματα όπως το να ξεχνάει το τέλος μιας πρότασης στη μέση.
Ασταθής συμπεριφορά – οι περιθάλποντες άτομα με εγκεφαλική βλάβη λόγω αλκοόλ θεωρούν ότι αυτό είναι το πιο δύσκολο πράγμα που πρέπει να αντιμετωπίσουν.
Το άτομο μπορεί να έχει ραγδαίες διακυμάνσεις της διάθεσης, να γίνεται επιθετικό ή ακόμη και βίαιο ή να συμπεριφέρεται με άλλο τρόπο πέρα από τον χαρακτήρα του.
Μπορεί επίσης να μην έχει καμία αντίληψη του τρόπου με τον οποίο συμπεριφέρεται και της επίδρασης που έχει στον εαυτό του ή στους άλλους, με αποτέλεσμα να δείχνει αυστηρό και αδιάφορο.
Δυσκολία συγκέντρωσης – τα άτομα με εγκεφαλική βλάβη λόγω κατάχρησης αλκοόλ μπορεί να δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν σε ένα πράγμα για περισσότερο από λίγα λεπτά, γεγονός που μπορεί να δυσχεράνει τις καθημερινές εργασίες.
Κακές επιλογές και μειωμένη ικανότητα για λήψη αποφάσεων – το άτομο μπορεί να μη βλέπει κανέναν λόγο να σκεφτεί να αλλάξει την επιβλαβή συνήθεια της κατανάλωσης αλκοόλ και μπορεί να μην αναζητήσει ή να μη δεχτεί βοήθεια.
Μπορεί να δυσκολεύεται να ζυγίσει τις επιλογές του ή να λάβει λογικές αποφάσεις. Μπορεί επίσης να είναι ευάλωτο στη χειραγώγηση, τον εξαναγκασμό και την κακοποίηση από άλλους.
Σωματικά και οργανικά προβλήματα
Ενδέχεται επίσης να υπάρχουν συμπτώματα και σημεία από βλάβες σε όργανα του σώματος αλλά και σε συστήματα του οργανισμού όπως:
- Βλάβη στο συκώτι, το στομάχι και το πάγκρεας – όλα αυτά μπορούν να επηρεάσουν τη λειτουργία του εγκεφάλου.
- Μυρμήγκιασμα και μούδιασμα ή αίσθημα καύσου στα χέρια και τα πόδια – αυτό μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο πτώσεων και ατυχημάτων.
- Αργό, ανοιχτό, παραπαίον βάδισμα (αταξία) – αυτό μπορεί να δυσχεράνει τη βάδιση και να δυσχεραίνει την ισορροπία.
- Κακός έλεγχος της θερμοκρασίας, μυϊκή αδυναμία και διαταραχές του ύπνου – όλα αυτά προκαλούνται από τη συρρίκνωση του εγκεφάλου και από τη βλάβη των ιστών.
Τι προκαλεί την εγκεφαλική βλάβη την οφειλόμενη σε κατάχρηση αλκοόλ;
- Το αλκοόλ από μόνο του είναι τοξικό σε μεγάλες δόσεις: Η μακροχρόνια υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ βλάπτει τα εγκεφαλικά κύτταρα.
- Το αλκοόλ είναι διουρητικό ( δηλαδή προκαλεί μεγάλη ποσότητα ούρων): Προκαλεί την απώλεια υπερβολικής ποσότητας νερού από τον οργανισμό, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει συρρίκνωση και θάνατο των εγκεφαλικών κυττάρων.
- Το αλκοόλ δυσκολεύει την απορρόφηση ορισμένων βιταμινών: Ιδιαίτερα σημαντική είναι η βιταμίνη Β1 (θειαμίνη), η οποία αποτελεί δομικό στοιχείο του εγκεφάλου.
- Οι βαρείς πότες συχνά δεν τρώνε πολύ καλά: Μπορεί να χάσουν την όρεξή τους και έτσι να μην προσλαμβάνουν αρκετά θρεπτικά συστατικά, συμπεριλαμβανομένης της βιταμίνης Β1 και άλλων θρεπτικών συστατικών που χρειάζεται ο εγκέφαλος. Το αλκοόλ μπορεί επίσης να προκαλέσει φλεγμονή του στομάχου (γαστρίτιδα) και εμετό, κάτι που σημαίνει ότι οι βαριοί πότες μπορεί να μην είναι σε θέση να απορροφήσουν τα θρεπτικά συστατικά από την τροφή τους.
- Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ προκαλεί αλλαγές στο μεταβολισμό (τις χημικές αντιδράσεις στο εσωτερικό του σώματός μας), στη λειτουργία της καρδιάς και στην παροχή αίματος: Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υψηλή αρτηριακή πίεση και υψηλά επίπεδα χοληστερόλης, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου, τα οποία μπορούν επίσης να βλάψουν τον εγκέφαλο.
- Η μέθη μπορεί να οδηγήσει σε πτώσεις και καυγάδες: Ορισμένοι βαρείς πότες υφίστανται τραυματισμούς στον εγκέφαλο με αυτούς τους τρόπους. Οι επιπτώσεις του αλκοόλ από μόνες τους μπορεί να επιδεινωθούν στους ανθρώπους που έχουν συχνές πτώσεις ή άλλες κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις. Ο ιατρικός όρος γι’ αυτό είναι τραυματική εγκεφαλική βλάβη και περίπου το 25% των ατόμων με εγκεφαλική βλάβη λόγω αλκοόλ παρουσιάζουν αυτού του είδους τη βλάβη.
- Η στέρηση του αλκοόλ μπορεί επίσης να βλάψει τον εγκέφαλο: Εάν κάποιος είναι εξαρτημένος από το αλκοόλ και σταματήσει ξαφνικά να πίνει χωρίς ιατρική παρακολούθηση, αυτό μπορεί να προκαλέσει βλάβη στον εγκέφαλο, καθώς η χημεία του σώματος προσπαθεί να προσαρμοστεί εκ νέου στην έλλειψη αλκοόλ.
Ποιού βαθμού κατάχρηση σε αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλική βλάβη;
Ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός και το αλκοόλ επηρεάζει τους ανθρώπους με διαφορετικούς τρόπους, οπότε δεν υπάρχει συγκεκριμένη ποσότητα ή διάρκεια κατανάλωσης αλκοόλ που θα καθορίσει αν ένα άτομο θα εμφανίσει ή όχι εγκεφαλική βλάβη.
Από την άλλη πλευρά, όσο περισσότερο πίνει κανείς και όσο μεγαλύτερο χρονικό διάστημα πίνει, τόσο πιο πιθανό είναι να εμφανίσει κάποια μορφή τέτοιας βλάβης.
Οι έρευνες δείχνουν ότι σε ορισμένες περιπτώσεις, οι άνδρες που πίνουν τακτικά πάνω από 50 μονάδες αλκοόλ την εβδομάδα και οι γυναίκες που πίνουν πάνω από 35 μονάδες αλκοόλ την εβδομάδα για μια περίοδο πέντε ετών ή περισσότερο, είναι πιθανό να εμφανίσουν αλλαγές στον εγκέφαλο που επηρεάζουν αρνητικά τη μνήμη ή άλλες γνωστικές (νοητικές) λειτουργίες.
Σε επίπεδο ποτών, αυτό ισοδυναμεί με 5 μπουκάλια κρασί ή 20 μπίρες σε μια εβδομάδα για έναν άνδρα, και λίγο λιγότερο από 3½ μπουκάλια κρασί ή περίπου 14 μπίρες την εβδομάδα για μια γυναίκα.
Η συνιστώμενη μέγιστη κατανάλωση αλκοόλ για ενήλικες (άνδρες ή γυναίκες) στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι 14 μονάδες την εβδομάδα, κατά προτίμηση κατανεμημένες σε τρεις ή περισσότερες ημέρες και με τουλάχιστον δύο ημέρες χωρίς αλκοόλ κάθε εβδομάδα.
Ποιοι κινδυνεύουν από εγκεφαλική βλάβη οφειλόμενη στην κατάχρηση αλκοόλ;
Οι περισσότεροι άνθρωποι με τέτοια βλάβη είναι 50 και 60 ετών, αλλά όλο και περισσότεροι άνθρωποι στα 30 και 40 τους εμφανίζονται με συμπτώματα.
Συνήθως, οι γυναίκες αναπτύσσουν αυτή τη βλάβη σε μικρότερη ηλικία από τους άνδρες και οι γυναίκες είναι πιο ευάλωτες σε αυτήν μετά από έντονη κατανάλωση αλκοόλ για μικρότερο χρονικό διάστημα από ό,τι οι άνδρες.
Αυτό ισχύει όχι μόνο για τις εγκεφαλικές βλάβες, αλλά και για τις βλάβες στην καρδιά, το ήπαρ και τα νεύρα.
Οι άνθρωποι που αρχίζουν να πίνουν σε νεαρή ηλικία και συνεχίζουν να πίνουν πολύ ως ενήλικες διατρέχουν επίσης κίνδυνο.
Ακολουθούν ορισμένοι από τους βασικούς παράγοντες που θέτουν κάποιον σε κίνδυνο για την εμφάνιση εγκεφαλικής βλάβης:
– Η βαριά κατανάλωση αλκοόλ (γενικά πάνω από 50 μονάδες αλκοόλ την εβδομάδα για τους άνδρες και 35 μονάδες για τις γυναίκες) επί σειρά ετών είναι ο πιο προφανής παράγοντας κινδύνου, και ιδιαίτερα η εξάρτηση από το αλκοόλ – όταν ο οργανισμός έχει συνηθίσει τόσο πολύ στο αλκοόλ, ώστε ο πότης αισθάνεται δυσφορία χωρίς αυτό.
– Κακή διατροφή/χαμηλή πρόσληψη βιταμινών.
– Τραυματισμοί στο κεφάλι.
– Βλάβες σε άλλα όργανα που σχετίζονται με το αλκοόλ.
– Διακοπή και απεξάρτηση από το αλκοόλ χωρίς ιατρική παρακολούθηση.
Πόσο συχνά εμφανίζεται η εγκεφαλική βλάβη λόγω της κατανάλωσης αλκοόλ;
Υπάρχουν διάφορες στατιστικές σχετικά με το πόσο συχνή είναι η εγκεφαλική βλάβη λόγω αλκοόλ στο Ηνωμένο Βασίλειο, αν και είναι δύσκολο να έχουμε μια απόλυτα σαφή εικόνα:
- Περίπου 10 εκατομμύρια άνθρωποι στο Ηνωμένο Βασίλειο πίνουν τακτικά πάνω από τα επίπεδα χαμηλού κινδύνου – δηλαδή πίνουν πάνω από 2 έως 3 μονάδες την ημέρα ή 14 μονάδες την εβδομάδα.
- Περίπου το 0,5% του πληθυσμού του Ηνωμένου Βασιλείου παρουσιάζει κάποιες αλλαγές στον εγκέφαλό του ως αποτέλεσμα της χρήσης αλκοόλ.
- Περίπου το 35% των πολύ βαρέων πότων πιστεύεται ότι έχουν κάποια μορφή εγκεφαλικής βλάβης.
- Οι τρέχουσες έρευνες δείχνουν ότι η εγκεφαλική βλάβη λόγω αλκοόλ αντιπροσωπεύει το 10-24% όλων των περιπτώσεων άνοιας.
- Μία από τις πιο ακραίες μορφές εγκεφαλικής βλαβης, το σύνδρομο Wernicke-Korsakoff, παρατηρείται περίπου στο 12% των εξαρτημένων αλκοολικών.
Σύνδρομο Wernicke-Korsakoff
Η πιο σοβαρή μορφή της εγκεφαλικής βλάβης που σχετίζεται με το αλκοόλ είναι γνωστή ως Σύνδρομο Wernicke-Korsakoff (WKS) και πήρε το όνομά της από τους δύο γιατρούς που την αναγνώρισαν πρώτοι.
Προκαλείται από έλλειψη βιταμίνης Β1 (θειαμίνης) στον οργανισμό, η οποία με τη σειρά της είναι αποτέλεσμα μακροχρόνιας βαριάς κατανάλωσης αλκοόλ.
Στο παρελθόν, το Σύνδρομο Wernicke-Korsakoff (WKS) χρησιμοποιούνταν ως όρος-ομπρέλα για να περιγράψει όλους τους τύπους εγκεφαλικής βλάβης που σχετίζεται με το αλκοόλ και άνοιας που σχετίζεται με το αλκοόλ.
Ωστόσο, ο όρος εγκεφαλική βλάβη που σχετίζεται με το αλκοόλ είναι πολύ πιο χρήσιμος όρος, καθώς το WKS είναι στην πραγματικότητα μια πολύ συγκεκριμένη μορφή τέτοιας βλάβης.
Το WKS αποτελείται από δύο ξεχωριστές παθολογικές οντότητες: Την εγκεφαλοπάθεια Wernicke και την ψύχωση Korsakoff.
Η εγκεφαλοπάθεια Wernicke είναι μια αλλοίωση του εγκεφαλικού ιστού και τα συμπτώματα περιλαμβάνουν σύγχυση και αποπροσανατολισμό, μούδιασμα στα χέρια και τα πόδια, γρήγορες τυχαίες κινήσεις των ματιών (μερικές φορές αποκαλούνται “μάτια που χορεύουν”), θολή όραση και κακή ισορροπία και βάδισμα (ασταθές περπάτημα).
Θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως επείγον ιατρικό περιστατικό και μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά με μεγάλες δόσεις θειαμίνης, εάν εντοπιστεί έγκαιρα.
Τα άτομα με εγκεφαλοπάθεια Wernicke συχνά φαίνονται μεθυσμένα, ακόμη και αν έχουν πιει πολύ λίγο.
Πολλοί ασθενείς που εμφανίζουν εγκεφαλοπάθεια Wernicke αναπτύσσουν στη συνέχεια ψύχωση Korsakoff.
Τα συμπτώματα της περιλαμβάνουν απώλεια μνήμης, απάθεια και σύγχυση σχετικά με τον περιβάλλοντα χώρο και τοποθεσία και την αίσθηση του χρόνου.
Η γρήγορη διάγνωση και η έγκαιρη θεραπεία μπορούν συχνά να αντιστρέψουν αυτά τα συμπτώματα.
Γιατί η εγκεφαλική βλάβη που σχετίζεται με το αλκοόλ συχνά δεν διαγιγνώσκεται σωστά;
Παρά το γεγονός ότι η εγκεφαλική βλάβη που σχετίζεται με το αλκοόλ έχει αναγνωριστεί εδώ και έναν αιώνα ή και περισσότερο, εξακολουθεί να παρατηρείται πραγματική έλλειψη γνώσης σχετικά με αυτήν από ορισμένους κλινικούς ιατρούς καθώς και από το ευρύ κοινό.
Επιπλέον, τα άτομα με εγκεφαλική βλάβη που σχετίζεται με το αλκοόλ είναι συχνά κοινωνικά απομονωμένα, δεν έρχονται σε επαφή με τους επαγγελματίες υγείας και διστάζουν να συνεργαστούν με τις υπηρεσίες.
Αυτό σημαίνει ότι πολλές περιπτώσεις παραμένουν αδιάγνωστες καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου.
Το τραγικό είναι ότι οι προοπτικές ανάρρωσης για έναν τέτοιο ασθενή είναι εξαιρετικά θετικές – υπό την προϋπόθεση ότι διαγιγνώσκεται και αντιμετωπίζεται εγκαίρως.
Ποια είναι τα εμπόδια για τη σαφή διάγνωση της πάθησης;
Η διάγνωση της πάθησης μπορεί να αποδειχθεί δύσκολη για διάφορους λόγους:
- Μπορεί να διαγνωστεί λανθασμένα ως μορφή άνοιας (όπως η νόσος του Alzheimer) ή ως ψυχική ασθένεια.
- Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι της πάθησης που μπορεί να έχουν διαφορετικά συμπτώματα και αιτίες, οπότε η διάγνωση πρέπει να γίνει από κάποιον που είναι ειδικευμένος στις διάφορες μορφές της .
- Δεν υπάρχει ενιαίο εργαλείο αξιολόγησης που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διάγνωση της εγκεφαλικής βλάβης που σχετίζεται με το αλκοόλ και τα εργαλεία ελέγχου που προορίζονται για άλλες μορφές άνοιας ενδέχεται να μην δίνουν ακριβή διάγνωση.
- Μπορεί να είναι δύσκολο να γίνει διάκριση μεταξύ των μακροχρόνιων επιδράσεων του αλκοόλ στον εγκέφαλο και των βραχυχρόνιων επιδράσεων της δηλητηρίασης ή της στέρησης, οπότε η διάγνωση είναι ευκολότερη όταν ένα άτομο απέχει για μερικές εβδομάδες.
- Η σύγχυση που προκαλείται στον πάσχοντα από την εγκεφαλική βλάβη μπορεί να δυσχεράνει τη λήψη ακριβούς ιατρικού ιστορικού.
- Τα άτομα με εγκεφαλική βλάβη μπορεί να είναι αποξενωμένα από την οικογένεια και τους φίλους τους και έτσι μπορεί να μην έχουν μαζί τους συνοδούς που να είναι σε θέση να εξηγήσουν το ιατρικό ιστορικό τους εκ μέρους τους.
- Τα άτομα με εγκεφαλική βλάβη σχετιζόμενη με το αλκοόλ συχνά έχουν πολύ περιορισμένη αντίληψη των προβλημάτων τους και μπορεί να μην αναζητούν βοήθεια για τον εαυτό τους, καθώς δεν πιστεύουν ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα.
Η πλειονότητα των εξαρτημένων ατόμων που πίνουν δεν έχουν πρόσβαση σε βοήθεια από τις υπηρεσίες υποστήριξης αλκοολικών και έτσι μπορεί να συνεχίσουν να πίνουν, επιδεινώνοντας με αυτόν τον τρόπο τυχόν υπάρχουσα βλάβη.
Πώς μπορεί να διαγνωστεί η εγκεφαλική βλάβη που σχετίζεται με το αλκοόλ;
Παρά το γεγονός ότι τα συμπτώματα και η σοβαρότητα της βλάβης ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό στους διάφορους ανθρώπους, υπάρχουν τρεις μεγάλες κατηγορίες συμπτωμάτων που μπορούν να αξιοποιηθούν από τους ειδικούς προκειμένου να αποφασίσουν αν κάποιος πάσχει από εγκεφαλική βλάβη που σχετίζεται με το αλκοόλ:
- Προβλήματα με τη μακροπρόθεσμη και βραχυπρόθεσμη μνήμη, με τις πληροφορίες να διατηρούνται σπάνια για περισσότερο από 20 λεπτά.
- Προβλήματα συλλογιστικής που παρεμποδίζουν λειτουργίες όπως η στάθμιση επιλογών, η κατανόηση των συνεπειών των αποφάσεων και η εκμάθηση νέων πληροφοριών.
- Προβλήματα με τον έλεγχο των παρορμήσεων, συμπεριλαμβανομένης της δυσκολίας διαχείρισης των συναισθημάτων και της επιθετικότητας, τάση για αποκάλυψη προσωπικών πληροφοριών με ακατάλληλο τρόπο και δυσκολία στην αντιμετώπιση ακόμη και μικρής πίεσης.
Υπάρχουν επίσης ορισμένοι επιπλέον παράγοντες στο ιατρικό ιστορικό ενός ατόμου που μπορεί να υποδεικνύουν την εγκεφαλική βλάβη που σχετίζεται με το αλκοόλ και να ωθούν τους κλινικούς γιατρούς στη διενέργεια εξετάσεων:
- Ιστορικό κατανάλωσης τουλάχιστον 35 μονάδων αλκοόλ την εβδομάδα για τις γυναίκες ή 50 μονάδων την εβδομάδα για τους άνδρες, για περίοδο τουλάχιστον πέντε ετών.
- Παρατεταμένη γνωστική εξασθένιση – μακροχρόνιες δυσκολίες στη σκέψη και τη λογική.
- Ανεπάρκεια βιταμίνης Β1 (θειαμίνης).
Ποιες εξετάσεις πραγματοποιούνται;
Τα άτομα με εγκεφαλική βλάβη που σχετίζεται με το αλκοόλ θα πρέπει να αξιολογούνται ως προς τη γνωστική τους λειτουργία – πόσο καλά ανταποκρίνονται σε εργασίες που απαιτούν διαφορετικές εγκεφαλικές λειτουργίες, όπως η μνήμη.
Υπάρχουν διάφορες δοκιμασίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν, ανάλογα με τη σοβαρότητα της διαταραχής.
Ορισμένες από τις δοκιμασίες που μπορεί να χρησιμοποιηθούν είναι οι εξής:
- Abbreviated Mental Test Score (AMTS)
- Συνοπτική Δοκιμασία Νοητικής Επίδοσης για την αξιολόγηση της γνωστικής λειτουργίας ιδιαίτερα της πρόσφατης μνήμης, του προσανατολισμού και στοιχείων γενικών γνώσεων.
- Mini-Cog
- Μία εξέταση που διαρκεί 3 έως 5 λεπτά και περιλαμβάνει την ανάκληση μιας λίστας τριών λέξεων αντικειμένων και τη σχεδίαση ενός ρολογιού.
- Η Γνωστική Εξέταση του Addenbrooke – III (ACE-III)
- μια συνέντευξη με έναν κλινικό γιατρό κατά την οποία ο ασθενής υποβάλλεται σε μια σειρά ερωτήσεων που εξετάζουν την προσοχή, τη μνήμη, την ευχέρεια χρήσης των λέξεων και τη γλωσσική ικανότητα. Η εξέταση αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί σε κλινική μνήμης.
- Mini Mental State Examination (MMSE)
- Είναι ένα εργαλείο που εκτιμά τις γνωστικές διαταραχές του ασθενούς. Αποτελείται από 11 θέματα που εξετάζουν: προσανατολισμό, άμεση και καθυστερημένη ανάκληση, προσοχή, υπολογισμό, γραφή και απλή γλωσσική και οπτικογραφική ικανότητα.
- Κλίμακα γνωστικής αξιολόγησης Μόντρεαλ (MoCA)
- Μία δεκάλεπτη-δεκαπεντάλεπτη εξέταση που περιλαμβάνει απομνημόνευση μιας μικρής λίστας λέξεων, ταυτοποίηση της εικόνας ενός ζώου και αντιγραφή ενός σχήματος ή αντικειμένου.
Καμία από αυτές τις μεθόδους δεν αποτελεί ειδικό διαγνωστικό εργαλείο για την εγκεφαλική βλάβη που σχετίζεται με το αλκοόλ, αλλά μπορεί να βοηθήσει στον προσδιορισμό του επιπέδου και του τύπου της βλάβης.
Οι εξετάσεις μπορούν στη συνέχεια να επαναληφθούν στο πλαίσιο της συνεχούς φροντίδας, για να διαπιστωθεί εάν έχει σημειωθεί βελτίωση της εγκεφαλικής λειτουργίας.
Εξετάσεις όπως οι μαγνητικές τομογραφίες μπορούν να βοηθήσουν στην επιβεβαίωση της διάγνωσης συγκεκριμένων στοιχείων της βλάβης, δείχνοντας αλλαγές στο σχήμα και το μέγεθος τμημάτων του εγκεφάλου.
Παράλληλα με τα γνωστικά προβλήματα, τα άτομα με την πάθηση μπορεί να εμφανίσουν σωματικές παθήσεις ως αποτέλεσμα της βαριάς κατανάλωσης αλκοόλ, όπως βλάβες στο συκώτι και σε άλλα όργανα, καρδιακά προβλήματα, υψηλή αρτηριακή πίεση και υποσιτισμό.
Για το λόγο αυτό, θα πρέπει πάντα να γίνεται ενδελεχής σωματική αξιολόγηση κατά τη διάρκεια της διάγνωσης.
Μπορεί κανείς να ανακάμψει από την εγκεφαλική βλάβη που σχετίζεται με το αλκοόλ;
Το ευχάριστο είναι ότι η βλάβη αυτή δεν είναι σαν άλλους τύπους άνοιας, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ, καθώς δεν επιδεινώνεται αναγκαστικά με την πάροδο του χρόνου.
Η πρόοδός της μπορεί να ανακοπεί και ακόμη και να αντιστραφεί. Καμία θεραπεία δεν είναι εγγυημένα 100% αποτελεσματική, αλλά περίπου το 75% των ατόμων με τέτοιου είδους βλάβη που λαμβάνουν θεραπεία ανακάμπτουν.
- Το 25% ανακάμπτει πλήρως.
- Το 25% ανακάμπτει σημαντικά
- Το 25% ανακάμπτει ελαφρώς
- Το 25% δεν ανακάμπτει καθόλου
Ποια είναι η θεραπεία για την εγκεφαλική βλάβη που σχετίζεται με το αλκοόλ;
Δεδομένου ότι η εγκεφαλική βλάβη που σχετίζεται με το αλκοόλ είναι στην πραγματικότητα ένα σύμπλεγμα διαφορετικών καταστάσεων που προκαλούνται από τη βαριά κατανάλωση αλκοόλ, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι έχουν βρεθεί ποικίλες θεραπείες που βοηθούν διαφορετικούς ανθρώπους, ανάλογα με τον τύπο της εγκεφαλικής βλάβης που έχουν.
Είναι σημαντικό να γίνεται η σωστή διάγνωση, ώστε η θεραπεία να προσαρμόζεται στις ανάγκες του ατόμου.
Συνήθως, η θεραπεία απαιτεί αποχή από το αλκοόλ ή τουλάχιστον μείωση του.
Η πλήρης διακοπή της κατανάλωσης αλκοόλ παρέχει τις περισσότερες πιθανότητες βελτίωσης της μνήμης και άλλων εγκεφαλικών λειτουργιών.
Αυτό μπορεί να είναι δύσκολο να το ακούσουν οι βαριοί και εξαρτημένοι πότες- αλλά το ευχάριστο είναι ότι υπάρχουν πολλές επιλογές και μεγάλη υποστήριξη για τους ανθρώπους που επιθυμούν να πίνουν λιγότερο ή να σταματήσουν τελείως το ποτό.
Θα χρειαστούν υψηλές δόσεις βιταμίνης Β1 (θειαμίνης), καθώς και ασκήσεις για τη βελτίωση της λειτουργίας του εγκεφάλου.
Η υποστήριξη από την οικογένεια ή/και τους φίλους είναι επίσης πολύ σημαντική για τη βελτίωση των αποτελεσμάτων των ατόμων με εγκεφαλική βλάβη που σχετίζεται με το αλκοόλ.
Η θεραπεία για την εγκεφαλική βλάβη που σχετίζεται με το αλκοόλ μπορεί να χωριστεί σε πέντε φάσεις – από την αρχική αντιμετώπιση των οξέων συμπτωμάτων μέχρι τη μακροχρόνια αποκατάσταση:
Φάση 1: Σωματική σταθεροποίηση και απεξάρτηση. Αυτό περιλαμβάνει τη σταθεροποίηση τυχόν προβλημάτων υγείας και την έναρξη της αποτοξίνωσης (“detox”) από το αλκοόλ.
Σε αυτό το στάδιο, το άτομο με εγκεφαλική βλάβη που σχετίζεται με το αλκοόλ θα πρέπει επίσης να λαμβάνει υψηλές δόσεις βιταμίνης Β1 (θειαμίνη) με ορό (ενδοφλέβια) ή ένεση (ενδομυϊκή).
Όλα αυτά πρέπει να γίνονται υπό ιατρική επίβλεψη σε νοσοκομείο.
Φάση 2: Ψυχοκοινωνική αξιολόγηση.
Ο σκοπός αυτής της φάσης είναι να γίνει μια ενδελεχής αξιολόγηση του ατόμου με εγκεφαλική βλάβη που σχετίζεται με το αλκοόλ σε ένα ασφαλές περιβάλλον (που μπορεί να είναι το ίδιο του το σπίτι, το νοσοκομείο ή το ίδρυμα μέριμνας), αφού έχει σταματήσει να πίνει.
Αρκετά συχνά, η γνωστική λειτουργία του ατόμου βελτιώνεται κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης διάρκειας 2 έως 3 μηνών, καθώς η επίδραση του αλκοόλ αρχίζει να εξασθενεί.
Φάση 3: Θεραπευτική αποκατάσταση.
Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, η οποία μπορεί να διαρκέσει έως και 3 χρόνια, το άτομο με εγκεφαλική βλάβη που σχετίζεται με το αλκοόλ ακολουθεί ένα καθορισμένο πρόγραμμα αποκατάστασης.
Σε αυτό περιλαμβάνεται υποστήριξη για να παραμείνει ο ασθενής σε αποχή από το αλκοόλ. Στις περισσότερες περιπτώσεις μπορεί να παρατηρηθεί σταδιακή βελτίωση κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Σε πιο ήπιες περιπτώσεις εγκεφαλικής βλάβης που σχετίζεται με το αλκοόλ, τα άτομα μπορεί να παρακολουθούνται στο σπίτι τους ή σε υποστηριζόμενα καταλύματα, π.χ. σε ένα συγκρότημα κατοικιών με φύλακα.
Σε πιο σοβαρές ή περίπλοκες περιπτώσεις, ο ασθενής με την πάθηση αυτή μπορεί να χρειαστεί να ζήσει σε οίκο ευγηρίας ή σε ειδική μονάδα φιλοξενίας.
Φάση 4: Προσαρμοσμένη αποκατάσταση. Σε αυτό το στάδιο, το άτομο με εγκεφαλική βλάβη που σχετίζεται με το αλκοόλ βοηθάται να βρει το κατάλληλο επίπεδο υποστήριξης και ένα κατάλληλο μέρος για να ζήσει, ώστε να συνεχίσει τη ζωή του.
Στόχος είναι να μπορέσει να ανακτήσει μια καλή ποιότητα ζωής.
Σε αυτό το στάδιο, πολλά άτομα είναι σε θέση να ζήσουν στην τοπική τους κοινότητα με ένα ορισμένο επίπεδο υποστήριξης.
Φάση 5: Κοινωνική ένταξη και αποτροπή υποτροπής.
Αυτό το τελικό στάδιο έχει ως στόχο να βοηθήσει τα άτομα με εγκεφαλική βλάβη που σχετίζεται με το αλκοόλ να οικοδομήσουν νέες σχέσεις και κοινωνικές δικτυώσεις.
Αυτό μπορεί να είναι ιδιαίτερα σημαντικό εάν τα παλιά τους κοινωνικά δίκτυα βασίζονταν στην κατανάλωση αλκοόλ και θέλουν να κάνουν νέους φίλους που δεν πίνουν, ώστε να μην υπονομευθεί η ανάρρωσή τους.
Θα χρειαστεί συνεχής φροντίδα για την υποστήριξη της περαιτέρω βελτίωσης.
