Θεωρείτε τον εαυτό σας τελειομανή; Κάποιοι από εμάς επιδιώκουμε την τελειότητα μέσα από μια ατέρμονη προσπάθεια. Στο αποκορύφωμά της, αυτή η προσπάθεια μπορεί να μοιάζει ευγενής, ειδικά όταν βλέπετε πρόοδο στις επιδιώξεις σας.
Αλλά στο κατώτερό της σημείο, μπορεί να σας κάνει να αισθάνεστε εξαιρετικά ανεπαρκείς, με αποτέλεσμα να αισθάνεστε άγχος και να έχετε χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Επομένως, πώς μπορείτε να εξισορροπήσετε την επιθυμία για επιτυχία που τροφοδοτείται από την τελειομανία με την ανάγκη για αυτοσεβασμό και ευεξία;
Τι είναι η τελειομανία;
Η τελειομανία είναι η επιδίωξη της τελειότητας – και είναι ένας όρος που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει τον τρόπο ζωής ενός ατόμου ή τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζει τα καθήκοντά του και τις καθημερινές προκλήσεις.
Αν και δεν αποτελεί επίσημη ιατρική διάγνωση, πρόκειται για ένα συνηθισμένο χαρακτηριστικό της προσωπικότητας το οποίο πολλοί άνθρωποι μπορούν να αναπτύξουν.
Το να είσαι τελειομανής σημαίνει ότι έχεις πολύ υψηλές και συγκεκριμένες προσδοκίες και πρότυπα. Σημαίνει να κοπιάζεις και να προσπαθείς τα πράγματα να είναι ακριβώς όπως πρέπει ή όπως τα θέλεις.
Για πολλούς ανθρώπους, η τελειομανία ξεκινά από την παιδική ηλικία. Συχνά, τα πρόσωπα κύρους που έχουμε στη ζωή μας, όπως οι γονείς ή οι δάσκαλοι, μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την αυτοεκτίμησή μας.
Στην περίπτωση της τελειομανίας, ενδεχομένως να σας έκαναν πάντα να αισθάνεστε ότι δεν κάνετε αρκετά. Ή ίσως είχατε γονείς που σας πίεζαν (ακόμη και έχοντας καλές προθέσεις) να είστε πάντα ο καλύτερος.
Παρά το γεγονός ότι αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια θετική αυτοπειθαρχία και σε φιλοδοξίες, αυτή η ακατανίκητη επιθυμία για τελειότητα μπορεί επίσης να προκαλέσει βλάβη, αν σας κάνει να πιστεύετε ότι η αυτοεκτίμησή σας εξαρτάται από τα επιτεύγματά σας.
Ενδείξεις ότι μπορεί να είστε τελειομανής
Και πάλι, ενδέχεται να μην υπάρχει σαφής διάγνωση για την τελειομανία, αλλά σίγουρα υπάρχουν συνηθισμένα σημάδια που μπορούν να σας βοηθήσουν να καταλάβετε αν ανήκετε σε αυτή την κατηγορία.
Ακολουθούν ορισμένα χαρακτηριστικά που συχνά συνδέονται με το να είστε τελειομανής:
- Έχετε πολύ υψηλά στάνταρ
Αν προσπαθείτε όχι μόνο για το 100%, αλλά για το 150% σε οτιδήποτε κάνετε, αυτό μπορεί να είναι ένα σημάδι ότι είστε τελειομανής. Όχι μόνο αυτό, αλλά μπορεί επίσης να ασκείτε πίεση στον εαυτό σας για να ανταποκριθείτε σε αυτά τα υψηλά πρότυπα.
Με άλλα λόγια, τα πρότυπα σας είναι πολλές φορές η πυξίδα που σας καθοδηγεί. Αν τα πράγματα δεν συμβαδίζουν με τον τρόπο που εσείς περιμένετε ή σχεδιάζετε να είναι, είναι πιθανό να αισθάνεστε άβολα ή να νιώθετε την ανάγκη να διορθώσετε και να αλλάξετε τα πράγματα.
- Σας αρέσει η οργάνωση και η τάξη
Ένα άλλο σημάδι τελειομανίας είναι η επιθυμία να έχετε συνεχή τάξη και οργάνωση. Αυτό μπορεί να πάρει τη μορφή κάποιου που ενδιαφέρεται πολύ για την καθαριότητα και την τάξη, όπως το να κρατάτε το γραφείο σας καθαρό ή να στρώνετε το κρεβάτι σας κάθε πρωί.
Πέρα από την απλή οργάνωση, ένας τελειομανής θα προσπαθήσει αυτή η τάξη να ανταποκρίνεται πάντα στα πρότυπά του.
- Είστε πολύ φιλόδοξοι όσον αφορά τους στόχους σας
Το να έχετε υψηλά στάνταρ έχει τα πλεονεκτήματά του. Μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να βελτιώσουν τις δεξιότητές τους, παρόλο που κανείς δεν είναι τέλειος.
Το θετικό της τελειομανίας είναι ότι συχνά κάνει τους ανθρώπους να εργάζονται πολύ σκληρά και τους δίνει εξαιρετικά κίνητρα. Είναι επίμονοι. Συνεχίζουν να εργάζονται για να βελτιώσουν τα πράγματα όλο και περισσότερο.
Για παράδειγμα, είναι συνηθισμένο οι μουσικοί, οι αθλητές, ακόμη και οι γιατροί να έχουν τάσεις τελειομανίας. Αυτού του είδους οι καριέρες συχνά απαιτούν ένα συγκεκριμένο βαθμό αυτοπειθαρχίας και αφοσίωσης, επομένως είναι κατανοητό για όσους τις ακολουθούν να προσπαθούν πάντα να βελτιώνονται.
- Δυσκολεύεστε να ξεπεράσετε τα μικρά λάθη που κάνετε
Αν έχετε συνεχώς υπερβολική επίγνωση κάθε λάθους που έχετε κάνει ποτέ – και μάλιστα σε μεγαλύτερο βαθμό από τους γύρω σας – αυτό μπορεί να είναι άλλο ένα σημάδι τελειομανίας. Και πάλι, το να έχετε επίγνωση των λαθών μπορεί να είναι θετικό. Αλλά όταν γίνεται υπερβολικά ακραίο, μπορεί να προκαλέσει άγχος.
- Είστε επιρρεπείς στην αναβλητικότητα
Η αναβλητικότητα είναι μια συνηθισμένη συνέπεια της τελειομανίας. Αυτό μπορεί να ακούγεται περίεργο, διότι ίσως σκέφτεστε ότι ένας τελειομανής είναι πάντα σε εγρήγορση ως προς τις εργασίες του – αλλά στην πραγματικότητα, η τελειομανία σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει στην αναβλητικότητα.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι μπορεί να κολλήσετε στα αποτελέσματα αυτού που κάνετε, αντί για την πρόοδο της διαδικασίας. Από τη στιγμή που εστιάζετε υπερβολικά στο μελλοντικό τελικό αποτέλεσμα, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε άγχος και ακόμη και σε αποφυγή της συγκεκριμένης δραστηριότητας.
Σε περιπτώσεις ακραίων επιπέδων τελειομανίας, ένα καθήκον ή μια υποχρέωση μπορεί να μοιάζει πραγματικά τρομακτική και να δημιουργεί πολύ άγχος ή στρες, γεγονός που οδηγεί σε ένα ντόμινο αποφυγής, επειδή υπάρχει ο φόβος να ξεκινήσεις. Και στη συνέχεια, το να ολοκληρωθεί αυτό το έργο μοιάζει ανυπέρβλητο.
Όταν η τελειομανία γίνεται επιβλαβής
Για κάποιους ανθρώπους, οι συνέπειες της τελειομανίας είναι ακόμη πιο καταστροφικές. Αλλά πώς μπορείτε να γνωρίζετε αν η τελειομανία σας ακροβατεί πάνω στο όριο; Το μυστικό είναι να προσπαθήσετε να γνωρίσετε τον εαυτό σας και να παρατηρήσετε τον τρόπο με τον οποίο αντιδράτε στα πράγματα.
Ένα μειονέκτημα είναι ότι συχνά αισθάνεστε ότι τα πράγματα δεν είναι ποτέ επαρκή, ότι υπάρχει πάντα δυσαρέσκεια, ότι αισθάνεστε πως δεν είστε αρκετά καλοί και ότι ποτέ δεν λαμβάνετε πραγματικά ικανοποίηση ή χαρά από αυτά που έχετε καταφέρει.
Παρακάτω θα βρείτε μερικούς τρόπους με τους οποίους η ακραία τελειομανία μπορεί να σας επηρεάσει αρνητικά:
Χαμηλή αυτοεκτίμηση. Αν η τελειομανία σας εκδηλώνεται με θετικότερη μορφή – όπως το να πιέζετε ήπια τον εαυτό σας να κάνει κάτι καλύτερο ή να θέτετε υψηλούς στόχους για τον εαυτό σας – τότε, μάλλον δεν έχετε να ανησυχείτε για τίποτα.
Αλλά το μυστικό είναι να γνωρίζετε τον εαυτό σας και να αναγνωρίζετε πότε οι τάσεις τελειομανίας σας στρέφουν προς την κατεύθυνση της αρνητικής αυτο-ομιλίας και οδηγούν σε χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Προβλήματα ψυχικής υγείας. Συχνά, οι τάσεις τελειομανίας μπορεί να επικαλύπτουν (ή ακόμη και να προκαλούν) διαταραχές της ψυχικής υγείας, όπως η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, οι διατροφικές διαταραχές και το κοινωνικό άγχος. Σε αυτό το πλαίσιο, η τοξική τελειομανία μπορεί να γίνει το καύσιμο στη φωτιά και να επιδεινώσει τα συμπτώματα της ψυχικής σας υγείας.
Σχέσεις. Συν τοις άλλοις, αυτό μπορεί επίσης να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδράτε με τους ανθρώπους στη ζωή σας, επειδή μπορεί να προσδοκάτε πάντα ακατόρθωτα στάνταρ από τις σχέσεις σας.
Αν αρχίζετε να αισθάνεστε πίεση στις σχέσεις σας, αυτό μπορεί να είναι ένα καμπανάκι που δείχνει ότι η τελειομανία σας γίνεται επιζήμια. Αν περιμένετε από τους άλλους ανθρώπους ή από τον εαυτό σας να είναι τέλειοι, θα απογοητεύεστε συνεχώς.
Αποφυγή δραστηριοτήτων σε υπερβολικό βαθμό. Η αναβολή μιας εργασίας που και που είναι φυσιολογική, μέχρι ενός σημείου. Αλλά αν η τελειομανία σας σας εμποδίζει να κάνετε βήματα προς τα εμπρός στη ζωή σας με περισσότερους από έναν τρόπους, αυτό μπορεί να είναι άλλο ένα προειδοποιητικό καμπανάκι.
Επίσης, αν η τελειομανία στέκεται εμπόδιο στην ολοκλήρωση των καθημερινών εργασιών σας ή σας κάνει να αναπτύξετε μια νοοτροπία ανεπάρκειας, αυτό είναι ένα σημάδι ότι μπορεί να σας κρατάει πίσω αντί να σας παρακινεί.
Πώς να αντιμετωπίσετε την τελειομανία
Αν έχετε παρατηρήσει ότι η τελειομανία μοιάζει περισσότερο με βάρος και λιγότερο με κίνητρο, ίσως είναι καλή ιδέα να αναζητήσετε κάποιες μεθόδους αντιμετώπισης που θα σας βοηθήσουν να επιτύχετε μια ισορροπία.
Ενστερνιστείτε την ταπεινοφροσύνη. Το πρώτο βήμα – και αυτό δεν θα είναι εύκολο στην αρχή – είναι να αποδεχτείτε ότι η τελειότητα είναι ένας αδύνατος στόχος. Μερικές φορές, θα κάνετε λάθη, θα αποτύχετε ή θα φέρετε τον εαυτό σας σε δύσκολη θέση – όπως όλοι οι άλλοι. Η υιοθέτηση αυτής της αντίληψης μπορεί να σας κάνει να αισθανθείτε εξαιρετικά απελευθερωμένοι.
Ορίστε ρεαλιστικές προθεσμίες. Οι ειδικοί τονίζουν τη σημασία του να μην θέτετε στον εαυτό σας αδύνατους στόχους που θα σας οδηγήσουν στην απογοήτευση.
Ο καθορισμός ρεαλιστικών χρονικών προθεσμιών, είτε πρόκειται για μια εργασία που σχετίζεται με το σχολείο, είτε για ένα επαγγελματικό project, είτε ακόμη και για έναν προσωπικό στόχο, θα σας βοηθήσει να ολοκληρώσετε τις εργασίες σας με πιο χαλαρούς ρυθμούς.
Αυτές οι προθεσμίες μπορούν επίσης να σας βοηθήσουν να νιώσετε τελικά καλά με το να είναι κάτι “αρκετά καλό”, αντί να προσπαθείτε συνεχώς για το τέλειο.
Μη παίρνετε τον εαυτό σας συνεχώς στα σοβαρά. Είναι σημαντικό να παίρνετε σοβαρά τις υποχρεώσεις σας στη ζωή, όπως στη δουλειά ή στο σχολείο, αλλά δεν πρέπει να τις αφήνετε να κυριαρχούν στα συναισθήματά σας με αρνητικό τρόπο.
Να θυμάστε να επιτρέπετε στον εαυτό σας να κάνει ένα διάλειμμα και να μην παίρνετε τον εαυτό σας συνεχώς πολύ σοβαρά.
Πειραματιστείτε με το να κάνετε τα πράγματα σκόπιμως όχι τέλεια. Μερικές φορές, ένα μικρό μπέρδεμα μπορεί να είναι καλό πράγμα. Θυμηθείτε να δίνετε στον εαυτό σας χώρο να αναπνεύσει -είτε πρόκειται για τη διακόσμηση του σπιτιού σας είτε για την καθημερινή σας ρουτίνα- για να επιτρέψετε κάποιον αυθορμητισμό και κάτι αναπάντεχο.
Όταν εξασκείστε στο να ανέχεστε αυτές τις σχετικά μικρές ατέλειες, η τοξική τελειομανία έχει λιγότερη δύναμη πάνω σας.
