Όταν οι άνθρωποι ακούν τη λέξη επιληπτική κρίση, συνήθως φαντάζονται κάποιον που έχει καταρρεύσει και υποφέρει από επώδυνους σπασμούς. Παρόλο που ισχύει ότι ορισμένοι που παθαίνουν επιληπτική κρίση θα αντιμετωπίσουν παρόμοια εμπειρία, αυτό δεν συμβαίνει πάντα.
Επίσης, αποτελεί κοινή παρανόηση ότι το να έχει κάποιος επιληπτική κρίση σημαίνει ότι πάσχει από επιληψία. Παρόλο που οι επιληπτικές κρίσεις μπορεί να υποδηλώνουν ότι υπάρχει επιληπτική διαταραχή, μπορούν επίσης να προκληθούν από πολλά άλλα πράγματα, όπως στέρηση του αλκοόλ ή χαμηλό σάκχαρο στο αίμα.
Εάν εσείς (ή κάποιος γνωστός σας) πάθετε ξαφνικά μια κρίση, αλλά δεν έχει ξαναπάθει ποτέ στο παρελθόν, είναι σημαντικό να ζητήσετε αμέσως ιατρική βοήθεια.
Ο γιατρός σας θα πρέπει να καταλάβει τι προκάλεσε την κρίση και αν υπάρχει πιθανότητα να εκδηλώσετε κι άλλες. Στη συνέχεια, ο γιατρός σας μπορεί να ξεκινήσει να διερευνά εάν και ποια θεραπεία (συνήθως ένα ή περισσότερα φάρμακα κατά των επιληπτικών κρίσεων) είναι απαραίτητη.
Τύποι επιληπτικών κρίσεων
Σε γενικές γραμμές, υπάρχουν τρεις κατηγορίες επιληπτικών κρίσεων:
Επιληπτικές κρίσεις γενικευμένης έναρξης: Αυτές επηρεάζουν ταυτόχρονα και τις δύο πλευρές του εγκεφάλου και μπορεί να είναι: τονικοκλονικές κρίσεις, κρίσεις αφαίρεσης και ατονικές κρίσεις.
Επιληπτικές κρίσεις εστιακής έναρξης: Αυτός ο τύπος επηρεάζει συνήθως τη μία πλευρά του εγκεφάλου- το άτομο παραμένει πλήρως αφυπνισμένο και έχει επίγνωση της κατάστασης.
Επιληπτικές κρίσεις εστιακής έναρξης με διαταραχή της συνείδησης: Αυτές επηρεάζουν επίσης τη μία πλευρά του εγκεφάλου, αλλά μπορεί να προκαλέσουν κενά στη συνείδηση του πάσχοντος.
Κάθε μία από αυτές τις κατηγορίες περιλαμβάνει διάφορους υποτύπους. Μολονότι κάποιος που πάσχει από επιληψία μπορεί να εμφανίζει μόνο έναν τύπο επιληπτικών κρίσεων, άλλοι άσθενείς μπορεί να επηρεάζονται από περισσότερους. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το άτομο ενδέχεται να χρειάζεται διαφορετικές μορφές θεραπείας για τον έλεγχο των κρίσεων.
Υπάρχουν επίσης μη επιληπτικές κρίσεις ή ψευδοεπιληπτικές κρίσεις. Αυτές κλινικά μοιάζουν με τις επιληπτικές κρίσεις, αλλά δεν προκαλούνται από μη φυσιολογική ηλεκτρική δραστηριότητα στον εγκέφαλο. Αντίθετα, είναι δευτερογενείς λόγω άγχους ή ψυχολογικών διαταραχών σε ορισμένα άτομα.
Συμπτώματα επιληπτικών κρίσεων
Τα συμπτώματα των επιληπτικών κρίσεων ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό ανάλογα με τον τύπο τους. Ορισμένες μορφές είναι πολύ εμφανείς, ενώ άλλες μπορεί να εκδηλωθούν χωρίς καν να γνωρίζετε τι συμβαίνει.
Μια κλασική τονικοκλονική κρίση είναι το είδος που οι περισσότεροι άνθρωποι αναγνωρίζουν. Κατά την παλαιότερα αποκαλούμενη επιληπτική κρίση grand mal, ολόκληρο το σώμα του ασθενούς γίνεται άκαμπτο και παρουσιάζει πολλά τινάγματα.
Αντίθετα, μια κρίση αφαίρεσης μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα το άτομο να “χαθεί” ξαφνικά για μια στιγμή και στη συνέχεια να επανέλθει έχοντας πλήρη συνείδηση. (Αυτές οι κρίσεις αναφέρονταν παλιότερα ως επιληπτικές κρίσεις petit mal).
Στην περίπτωση της ατονικής κρίσης, ένα μέρος του σώματος ξαφνικά χαλαρώνει ή το κεφάλι πέφτει για αρκετά δευτερόλεπτα.
Στην περίπτωση των επιληπτικών κρίσεων εστιακής έναρξης, οι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν αλλαγές στην αίσθηση της όσφρησης, της γεύσης, της όρασης ή ζάλη ή μυρμήγκιασμα ή τράβηγμα ενός μέρους του σώματος.
Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να συνδέονται ή να μην συνδέονται με μειωμένο επίπεδο συνείδησης, και επίσης μπορούν να εκδηλώνονται με τον ασθενή να κοιτάζει στο κενό εκτελώντας επαναλαμβανόμενες κινήσεις, όπως μάσημα, τρίψιμο των χεριών ή περπάτημα σε κύκλους.
Αιτίες
Παρά το γεγονός ότι η επιληψία είναι μια πιθανή αιτία των επιληπτικών κρίσεων, οι δύο αυτές οντότητες δεν ταυτίζονται.
Επιληπτική κρίση
Ένα παροδικό επεισόδιο που προκαλείται από υπερβολική ή μη συγχρονισμένη εγκεφαλική δραστηριότητα και μπορεί να είναι προκλητό ή μη προκλητό.
Επιληψία
Μια πάθηση που χαρακτηρίζεται από δύο ή περισσότερες επιληπτικές κρίσεις και έχει πολλές πιθανές αιτίες, από τραυματική εγκεφαλική βλάβη έως εγκεφαλική παράλυση.
Υπάρχουν διάφορες καταστάσεις που συνήθως προκαλούν επιληπτικές κρίσεις, όπως το οξύ τραύμα στο κεφάλι, ο πυρετός, το εγκεφαλικό επεισόδιο και άλλα.
Πυρετός
Ένας πολύ υψηλός πυρετός μπορεί να προκαλέσει επιληπτικές κρίσεις σε ορισμένα μικρά παιδιά και μωρά που έχουν προδιάθεση. Αυτού του είδους οι επιληπτικές κρίσεις ονομάζονται εμπύρετες κρίσεις και απαιτούν άμεση ιατρική φροντίδα.
Οξύ τραύμα στο κεφάλι
Η αιμορραγία και οι ουλές στο εσωτερικό του εγκεφάλου από τραύμα στο κεφάλι μπορεί να επηρεάσουν τη φυσιολογική δραστηριότητα στον εγκέφαλο και να προκαλέσουν επιληπτικές κρίσεις.
Απεξάρτηση
Η στέρηση του αλκοόλ -η ξαφνική διακοπή του αλκοόλ μετά από υπερβολική χρήση- μπορεί να προκαλέσει επιληπτικές κρίσεις, όπως επίσης και η στέρηση ή η χρήση ορισμένων παράνομων ναρκωτικών.
Μεταβολικές διαταραχές
Η ηπατική ή η νεφρική ανεπάρκεια ή οι διαταραχές των ηλεκτρολυτών (π.χ. χαμηλό νάτριο) που σχετίζονται με τις εν λόγω οργανικές ανεπάρκειες μπορεί να οδηγήσουν σε επιληπτικές κρίσεις. Ένα ασυνήθιστα χαμηλό επίπεδο σακχάρου στο αίμα μπορεί επίσης να οδηγήσει σε επιληπτικές κρίσεις.
Εγκεφαλικό επεισόδιο
Τα εγκεφαλικά επεισόδια προκαλούν ιστική βλάβη σε μικρές ή μεγάλες περιοχές του εγκεφάλου και η βλάβη αυτή μπορεί να προκαλέσει επιληπτικές κρίσεις.
Τα εγκεφαλικά επεισόδια που συμβαίνουν σε ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου (για παράδειγμα, στον κροταφικό λοβό) είναι πιο πιθανό να προκαλέσουν διαταραχή επιληπτικών κρίσεων από ό,τι σε άλλες περιοχές, όπως το στέλεχος του εγκεφάλου.
Εγκεφαλική αιμορραγία
Η εγκεφαλική αιμορραγία, η οποία είναι αιμορραγία μέσα ή γύρω από τον εγκέφαλο, μπορεί να ερεθίσει τον εγκεφαλικό ιστό, με αποτέλεσμα την εμφάνιση επιληπτικών κρίσεων.8
Τα εγκεφαλικά επεισόδια που προκαλούν εγκεφαλική αιμορραγία (τα λεγόμενα αιμορραγικά εγκεφαλικά επεισόδια) είναι πιο πιθανό να προκαλέσουν επιληπτικές κρίσεις σε σχέση με τα ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια (αυτά που οφείλονται σε μείωση της ροής του αίματος).
Μηνιγγίτιδα
Μια λοίμωξη των μηνίγγων (των προστατευτικών μεμβρανών που περιβάλλουν τον εγκέφαλο), μπορεί να διαταράξει την εγκεφαλική δραστηριότητα και να προκαλέσει επιληπτικές κρίσεις. Ευτυχώς, οι περισσότερες επιληπτικές κρίσεις που σχετίζονται με την μηνιγγίτιδα υποχωρούν μόλις αντιμετωπιστεί η υποκείμενη λοίμωξη.
Εγκεφαλίτιδα/απόστημα εγκεφάλου
Η εγκεφαλίτιδα (φλεγμονή του εγκεφάλου) και τα εγκεφαλικά αποστήματα (συλλογή πύου στον εγκέφαλο) είναι σοβαρές, αν και σπάνιες, καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν άμεσες επιληπτικές κρίσεις, καθώς και επιληψία μεγάλης διάρκειας.
Όγκοι του εγκεφάλου
Οι όγκοι του εγκεφάλου είναι συλλογές καρκινικών κυττάρων που είτε ξεκινούν από τον εγκέφαλο είτε από κάποιο άλλο σημείο του σώματος, αλλά στη συνέχεια εξαπλώνονται στον εγκέφαλο (“μεταστάσεις”).
Οι όγκοι του εγκεφάλου ενδέχεται να προκαλέσουν οίδημα και πίεση, διαταράσσοντας τη φυσιολογική ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου και οδηγώντας σε επιληπτικές κρίσεις.
Θεραπεία
Περισσότερα από 25 φάρμακα κατά των σπασμών (που ονομάζονται αντισπασμωδικά) έχουν εγκριθεί από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA). Οι έρευνες δείχνουν ότι το 70% των ατόμων με επιληψία μπορούν να έχουν τον πλήρη έλεγχο των επιληπτικών κρίσεων με τη χρήση ενός ή περισσότερων από αυτά τα φάρμακα.
Άλλες θεραπευτικές επιλογές για την επιληψία είναι οι χειρουργικές επεμβάσεις, τα εμφυτεύματα και η αυστηρή κετογονική δίαιτα.
Ωστόσο, εάν έχετε μια κρίση που προκαλείται από κάτι άλλο πέρα από την επιληψία, πιθανότατα δεν θα χρειαστείτε αυτές τις λύσεις.
Αντ’ αυτού, ο γιατρός σας θα σας συστήσει μια θεραπεία που είναι κατάλληλη δεδομένης της υποκείμενης αιτίας στην περίπτωσή σας, είτε πρόκειται για πυρετό, διαταραχή της ισορροπίας των ηλεκτρολυτών, μη φυσιολογικό σάκχαρο στο αίμα κ.ο.κ.
Μια σημαντική εξαίρεση αποτελεί ο όγκος στον εγκέφαλο. Η ίδια η νόσος και η χειρουργική επέμβαση στον εγκέφαλο για την αφαίρεση του όγκου μπορεί να οδηγήσει σε υποτροπιάζουσα επιληπτική κρίση, οι οποίες μπορεί να απαιτούν φάρμακα κατά των κρίσεων για τον έλεγχό τους.
Ζώντας με την επιληπτική κρίση
Ακόμη και αν ο γιατρός σας πιστεύει ότι η κρίση σας ήταν ένα μεμονωμένο περιστατικό, ενδεχομένως να εξακολουθείτε να ανησυχείτε για το ενδεχόμενο να εκδηλώσετε και άλλη επιληπτική κρίση.
Εάν χρειάζεστε βοήθεια για να αντιμετωπίσετε αυτόν τον φόβο, μπορεί να επωφεληθείτε από την παροχή συμβουλευτικής ψυχικής υγείας. Διαφορετικά, δεν θα χρειαστεί να κάνετε αλλαγές στη ζωή σας λόγω μιας και μόνο κρίσης.
Εάν έχετε διαγνωστεί με επιληψία ή με κάτι άλλο που μπορεί να προκαλέσει επαναλαμβανόμενες κρίσεις, ίσως χρειαστεί να κάνετε κάποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής σας και να μάθετε να αντιμετωπίζετε την κατάστασή σας.
Η λήψη μέτρων για να εξασφαλίσετε την ασφάλειά σας όταν έχετε μια κρίση είναι επίσης ωφέλιμη.
Αυτό που πρέπει να θυμάστε σε περίπτωση που εσείς ή κάποιος γνωστός σας πάθει επιληπτική κρίση είναι ότι πρόκειται για ένα σοβαρό ιατρικό περιστατικό που απαιτεί επείγουσα ιατρική φροντίδα.
Ωστόσο, να έχετε κατά νου ότι οι επιληπτικές κρίσεις είναι πιο συχνές από ό,τι οι περισσότεροι άνθρωποι συνειδητοποιούν και ότι οι ιατροί και οι νοσηλευτές γνωρίζουν πώς να τις αντιμετωπίζουν.
Πηγές
Epilepsy Foundation. Triggers of Seizures. https://www.epilepsy.com/learn/triggers-seizures
Pohlmann-Eden B, Beghi E, Camfield C, Camfield P. The first seizure and its management in adults and children https://doi.org/10.1136/bmj.332.7537.339
Types of Seizures https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/epilepsy/types-of-seizuresUnderstanding Seizureshttps://www.epilepsy.com/what-is-epilepsy/understanding-seizures
