Τι είναι η φοβία;
Η φοβία είναι ένας ανεξέλεγκτος, παράλογος και διαρκής φόβος για ένα συγκεκριμένο αντικείμενο, μια κατάσταση ή μια δραστηριότητα.
Αυτός ο φόβος μπορεί να είναι τόσο δυσβάσταχτος που το άτομο φτάνει σε σημείο να αποφεύγει την πηγή αυτού του φόβου.
Μια από τις αντιδράσεις μπορεί να είναι μια κρίση πανικού.
Πρόκειται για έναν ξαφνικό, έντονο φόβο που διαρκεί για αρκετά λεπτά. Εκδηλώνεται όταν δεν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος.
Ποιοι επηρεάζονται από τις φοβίες;
Περίπου 1 στους 20 ανθρώπους έχουν μία ή περισσότερες φοβίες που κυμαίνονται από ήπιες έως σοβαρές.
Οι φοβίες μπορεί να εμφανιστούν στην πρώιμη παιδική ηλικία. Συχνά όμως εμφανίζονται για πρώτη φορά μεταξύ των 15 και 20 ετών.
Επηρεάζουν εξίσου τόσο τους άνδρες όσο και τις γυναίκες. Αλλά οι άνδρες είναι πιο πιθανό να αναζητήσουν θεραπεία για τις φοβίες.
Τι είναι αυτό που προκαλεί φοβίες;
Οι έρευνες δείχνουν ότι τόσο γενετικοί όσο και περιβαλλοντικοί παράγοντες συμβάλλουν στην ανάπτυξη φοβιών.
Ορισμένες φοβίες έχουν συνδεθεί με μια πολύ άσχημη πρώτη επαφή με το αντικείμενο ή την κατάσταση που προκαλεί φόβο.
Οι ειδικοί σε θέματα ψυχικής υγείας δεν γνωρίζουν αν αυτή η πρώτη συνάντηση είναι απαραίτητη ή αν οι φοβίες μπορούν απλώς να εμφανιστούν σε άτομα που είναι πιθανό να τις έχουν.
Ποιοι είναι οι κύριοι τύποι φοβιών;
Ειδικές φοβίες
Τι είναι η ειδική φοβία;
Η ειδική φοβία είναι ένας ακραίος φόβος για ένα αντικείμενο ή μια κατάσταση που συνήθως δεν είναι επιβλαβή.
Παραδείγματα μπορεί να είναι ο φόβος για:
- Τις πτήσεις (φόβος ότι το αεροπλάνο θα συντριβεί)
- Τους σκύλους (φοβούμενος ότι ο σκύλος θα δαγκώσει ή θα επιτεθεί)
- Τους κλειστούς χώρους (φόβος μήπως παγιδευτείς)
- Τις σήραγγες (φόβος κατάρρευσης)
- Τα ύψη (φόβος πτώσης)
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των ειδικών φοβιών;
Τα άτομα με ειδική φοβία γνωρίζουν ότι ο φόβος τους είναι ακραίος. Αλλά δεν μπορούν να τον ξεπεράσουν.
Το πρόβλημα διαγιγνώσκεται μόνο όταν ο συγκεκριμένος φόβος παρεμποδίζει τις καθημερινές δραστηριότητες στο σχολείο, στην εργασία ή στην οικογενειακή ζωή.
Δεν υπάρχει γνωστή αιτία, αν και φαίνεται να υπάρχει κληρονομικότητα. Οι ειδικές φοβίες εντοπίζονται επίσης ελαφρώς συχνότερα στις γυναίκες.
Εάν το αντικείμενο του φόβου είναι εύκολο να αποφευχθεί, τα άτομα με τις φοβίες μπορεί να μην αναζητήσουν θεραπεία.
Ορισμένες φορές, ωστόσο, μπορεί να λάβουν σημαντικές αποφάσεις για την καριέρα τους ή την προσωπική τους ζωή για να αποφύγουν μια κατάσταση που περιλαμβάνει την πηγή της φοβίας.
Θεραπεία για την ειδική φοβία
Όταν οι φοβίες επηρεάζουν τη ζωή ενός ατόμου, η θεραπεία μπορεί να βοηθήσει. Για τις ειδικές φοβίες, συνιστάται η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT) με θεραπεία έκθεσης.
Στη θεραπεία έκθεσης, οι άνθρωποι εκτίθενται σταδιακά σε αυτό που τους φοβίζει μέχρι ο φόβος να αρχίσει να εξασθενεί.
Οι ασκήσεις χαλάρωσης και αναπνοής βοηθούν επίσης στην ανακούφιση των συμπτωμάτων.
Κοινωνική φοβία
Τι είναι η κοινωνική φοβία;
Η κοινωνική φοβία είναι μια αγχώδης διαταραχή κατά την οποία το άτομο έχει σημαντικό άγχος και δυσφορία που σχετίζεται με το φόβο του να βρεθεί σε δύσκολη θέση, να ταπεινωθεί ή να περιφρονηθεί από τους άλλους σε κοινωνικές καταστάσεις ή σε ανταγωνιστικές καταστάσεις που αφορούν την απόδοση ή την επίδοσή του. Ακόμη και όταν καταφέρνουν να αντιμετωπίσουν αυτόν τον φόβο, τα άτομα με κοινωνική φοβία συνήθως:
- Αισθάνονται πολύ ανήσυχα πριν από το γεγονός ή την έξοδο
- Αισθάνονται εξαιρετικά άβολα καθ’ όλη τη διάρκεια της εκδήλωσης ή της εξόδου
- Έχουν παρατεταμένα δυσάρεστα συναισθήματα μετά την εκδήλωση ή την έξοδο
Η κοινωνική φοβία εκδηλώνεται συχνά στις ακόλουθες περιπτώσεις:
- Δημόσια ομιλία
- Συνάντηση με ανθρώπους
- Επικοινωνία με πρόσωπα εξουσίας
- Φαγητό σε δημόσιο χώρο
- Χρήση δημόσιων τουαλετών
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της κοινωνικής φοβίας;
Αν και αυτή η διαταραχή συχνά θεωρείται ως ντροπαλότητα, δεν πρόκειται για το ίδιο πράγμα. Οι ντροπαλοί άνθρωποι μπορεί να είναι πολύ ανήσυχοι κοντά στους άλλους, αλλά δεν έχουν το ακραίο άγχος κατά την προσμονή μιας κοινωνικής κατάστασης.
Επίσης, δεν αποφεύγουν απαραιτήτως τις περιστάσεις που τους κάνουν να αισθάνονται αμήχανα.
Αντίθετα, τα άτομα με κοινωνική φοβία δεν είναι απαραίτητα καθόλου ντροπαλά, αλλά μπορεί να είναι εντελώς άνετα με κάποιους ανθρώπους τις περισσότερες φορές.
Οι περισσότεροι άνθρωποι με κοινωνική φοβία θα προσπαθήσουν να αποφύγουν καταστάσεις που προκαλούν άγχος.
Διάγνωση της κοινωνικής φοβίας
Η κοινωνική φοβία διαγιγνώσκεται όταν ο φόβος ή η αποφυγή διαφόρων καταστάσεων παρεμβαίνει σημαντικά στην κανονικότητα και την καθημερινότητα του ανθρώπου ή είναι υπερβολικά ενοχλητική.
Η κοινωνική φοβία διαταράσσει την κανονική ζωή, παρεμβαίνοντας στην καριέρα ή στις κοινωνικές σχέσεις. Συχνά είναι κληρονομική και μπορεί να εμφανίζεται σε συνδυασμό με κατάθλιψη ή αλκοολισμό. Η κοινωνική φοβία ξεκινά συχνά στην πρώιμη εφηβεία ή και σε μικρότερη ηλικία.
Θεραπεία της κοινωνικής φοβίας
Τα άτομα με κοινωνική φοβία συχνά βρίσκουν ανακούφιση όταν αντιμετωπίζονται με γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία, φάρμακα ή ένα συνδυασμό και των δύο παραπάνω προσεγγίσεων.
Αγοραφοβία
Τι είναι η αγοραφοβία;
Η αγοραφοβία αφορά τον φόβο εκδήλωσης κρίσης πανικού σε ένα μέρος ή μια κατάσταση από την οποία η διαφυγή μπορεί να είναι δύσκολη ή ντροπιαστική.
Το άγχος της αγοραφοβίας είναι τόσο έντονο που οι κρίσεις πανικού δεν είναι ασυνήθιστες. Τα άτομα με αγοραφοβία συχνά προσπαθούν να αποφύγουν τον τόπο ή την αιτία του φόβου τους. Η αγοραφοβία περιλαμβάνει το φόβο για καταστάσεις όπως οι ακόλουθες:
- Να βρίσκεται μόνος κανείς έξω από το σπίτι του / της
- Να βρίσκεται μόνος στο σπίτι
- Να βρίσκεται μέσα σε πλήθος
- Να ταξιδεύει με όχημα
- Να βρίσκεται σε ανελκυστήρα ή σε γέφυρα
Τα άτομα με αγοραφοβία συνήθως αποφεύγουν μέρη με πολύ κόσμο, όπως δρόμους, πολυσύχναστα καταστήματα, εκκλησίες και θέατρα.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της αγοραφοβίας;
Οι περισσότεροι άνθρωποι με αγοραφοβία την αποκτούν αφού πρώτα υποστούν μια σειρά κρίσεων πανικού.
Οι κρίσεις συμβαίνουν τυχαία και χωρίς προειδοποίηση και καθιστούν αδύνατο για το άτομο να προβλέψει τι θα πυροδοτήσει την αντίδραση.
Αυτό το απρόβλεπτο του πανικού κάνει το άτομο να αναμένει μελλοντικές κρίσεις πανικού και, τελικά, να φοβάται κάθε κατάσταση στην οποία μπορεί να συμβεί μια κρίση.
Ως αποτέλεσμα, αποφεύγει να πηγαίνει σε οποιοδήποτε μέρος ή κατάσταση όπου έχουν συμβεί προηγούμενες κρίσεις πανικού.
Τα άτομα με τη διαταραχή συχνά γίνονται τόσο ανήμπορα που κυριολεκτικά αισθάνονται ότι δεν μπορούν να βγουν από το σπίτι τους.
Κάποιοι άλλοι που πάσχουν από αγοραφοβία, όντως πηγαίνουν σε δυνητικά ” τρομακτικές” καταστάσεις, αλλά μόνο υπό μεγάλη αγωνία, ή όταν συνοδεύονται από έναν έμπιστο φίλο ή μέλος της οικογένειας.
Τα άτομα με αγοραφοβία μπορεί επίσης να έχουν κατάθλιψη, κόπωση, ένταση, προβλήματα κατάχρησης αλκοόλ ή ναρκωτικών και ιδεοληπτικές διαταραχές, καθιστώντας τη θεραπεία της κατάστασης καθοριστικής σημασίας.
