Οι πανάδες – σκούρες (συνήθως καφέ) κηλίδες στο δέρμα μπορούν να εμφανιστούν ανά πάσα στιγμή, αλλά συνηθέστερα εμφανίζονται κατά τη μέση ηλικία. Είναι συνήθως αποτέλεσμα της αθροιστικής έκθεσης στο ηλιακό φως ή στο τεχνητό υπεριώδες (UV) φως που χρησιμοποιείται στα σολάριουμ. Οι σκούρες κηλίδες μπορεί να εμφανιστούν στο πρόσωπο ή σε άλλες περιοχές που εκτίθενται συχνά στον ήλιο.
Οι σκούρες ή καφέ κηλίδες (πανάδες) σχετίζονται επίσης με ορισμένες δερματικές παθήσεις και μπορεί να αποτελούν παρενέργεια ορισμένων φαρμάκων.
Τα συμπτώματα των σκούρων κηλίδων (πανάδες)
Οι σκούρες κηλίδες είναι γενικά ακίνδυνες, αλλά υπάρχουν περιπτώσεις που μπορεί να είναι καρκινικές. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να απευθυνθείτε σε έναν γιατρό εάν παρατηρήσετε νέα συμπτώματα.
Ακόμη και όταν οι κηλίδες δεν είναι επικίνδυνες, αν σας ενοχλούν, συχνά είναι δυνατόν να ελαττωθούν ή να αφαιρεθούν.
Οι κηλίδες στο δέρμα μπορεί να έχουν από ανοιχτό έως σκούρο καφέ ή μαύρο χρώμα. Είναι επίπεδες και έχουν γενικά ωοειδές σχήμα.
Οι σκούρες κηλίδες μπορούν να αναπτυχθούν οπουδήποτε. Αλλά είναι πιο πιθανό να εμφανιστούν σε μέρη του σώματος που εκτίθενται περισσότερο στον ήλιο. Σε αυτά περιλαμβάνονται:
- Το πρόσωπο
- Το πάνω μέρος από τις παλάμες (ράχη)
- Οι ώμοι
- Τα χέρια
- Η πλάτη
Παρόλο που οι μεμονωμένες κηλίδες (πανάδες) είναι συνήθως μικρές, πολλές από αυτές μπορούν να ομαδοποιηθούν και να σχηματίσουν μεγαλύτερες περιοχές σκουρόχρωμου δέρματος.
Αιτίες
Οι σκούρες ή καφέ κηλίδες (πανάδες) είναι το αποτέλεσμα της υπερπαραγωγής ή της συλλογής μελανίνης, μιας χρωστικής ουσίας του δέρματος που κάνει το δέρμα πιο σκούρο. Μπορούν επίσης να προκύψουν από βλάβες που προκαλούνται από τις ελεύθερες ρίζες, οι οποίες είναι ασταθή μόρια που επιτίθενται στα υγιή κύτταρα και τελικά προκαλούν την όψη γήρανσης του δέρματος.
Έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία
Ο ήλιος και τα σολάριουμ είναι η σημαντικότερη αιτία εμφάνισης σκούρων κηλίδων.
Η υπερμελάγχρωση εμφανίζεται συχνά κατά τη μέση ηλικία. Τότε είναι που το δέρμα αρχίζει να εμφανίζει τις συνέπειες της έκθεσης στον ήλιο. Αυτό ισχύει κυρίως αν δεν χρησιμοποιούσατε αντηλιακό και άλλα μέτρα προστασίας από τον ήλιο συστηματικά παλαιότερα στη ζωή σας.
Τα άτομα με ανοιχτόχρωμα μαλλιά ή δέρμα και τα άτομα που έχουν υποστεί πολλά ή σοβαρά ηλιακά εγκαύματα διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο.
Ωστόσο, και άλλα πράγματα μπορεί να οδηγήσουν σε σκούρες κηλίδες. Αυτές οι άλλες αιτίες μπορεί να δρουν μόνες τους ή σε συνδυασμό με την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία.
Δερματικές παθήσεις
Υπάρχουν διάφορες δερματικές παθήσεις και νοσήματα που μπορούν να προκαλέσουν σκούρες κηλίδες. Ωστόσο, αυτές δεν ταυτίζονται με τις σκούρες κηλίδες που σχετίζονται με την ηλικία. Σε αυτές ανήκουν:
- Μεταφλεγμονώδης υπερμελάγχρωση: Δυσχρωματισμός του δέρματος μετά από αλλεργική αντίδραση, λοίμωξη, έγκαυμα ή ακμή
- Μέλασμα: Επίσης γνωστό ως μάσκα εγκυμοσύνης ή χλόασμα.
- Linea nigra: Μια σκούρα, κάθετη γραμμή που εμφανίζεται κατά μήκος στη μέση της κοιλιάς κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
- Μελάγχρωση Riehl: Μια μορφή δερματίτιδας εξ επαφής που πιστεύεται ότι προκαλείται από την έκθεση στον ήλιο
- Ποικιλοδερμία του Civatte: Μια καλοήθης (μη καρκινική) πάθηση που μεταβάλλει το χρώμα τμημάτων του λαιμού σε κοκκινωπό-καφέ
- Ερυθρομελαγχρωσική θυλακίτιδα: Μια κοκκινωπή-καφέ χρώση του προσώπου και του λαιμού
Φάρμακα
Ορισμένα φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν σκούρες κηλίδες επειδή κάνουν το δέρμα πιο ευαίσθητο στην έκθεση στον ήλιο (φαινόμενο που είναι γνωστό και ως φωτοευαισθησία).
- Οιστρογόνα.
- Τετρακυκλίνες, αντιβιοτικά ευρέος φάσματος, όπως η δοξυκυκλίνη, η ντεμεκλοκυκλίνη και η μινοκυκλίνη.
- Αμιωδαρόνη που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία των μη φυσιολογικών καρδιακών παλμών
- Φαινυτοΐνη, ένα αντισπασμωδικό
- Φαινοθειαζίνες που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία διανοητικών και συναισθηματικών διαταραχών
- Σουλφοναμίδες που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία λοιμώξεων
Άλλες αιτίες
Οι σκούρες κηλίδες μπορεί επίσης να εμφανιστούν στις παρακάτω καταστάσεις:
- Εγκυμοσύνη
- Ηπατική νόσος
- Νόσος του Addison
- Αιμοχρωμάτωση (υπερβολικός σίδηρος)
- Όγκοι της υπόφυσης
Θεραπεία
Οι σκούρες κηλίδες δεν πονάνε και έχουν την ίδια υφή με το υπόλοιπο δέρμα σας. Τις περισσότερες φορές, δεν ενέχουν κινδύνους για την υγεία. Επομένως, δεν χρειάζεται να τις ξεφορτωθείτε, αν και μερικοί άνθρωποι το επιλέγουν για αισθητικούς λόγους.
Ορισμένες σκούρες κηλίδες, όπως αυτές που προκαλούνται από την ακμή, μπορεί να ξεθωριάσουν από μόνες τους με την πάροδο του χρόνου. Άλλες μπορούν να ξεθωριάσουν ή να απομακρυνθούν πλήρως με τοπικές θεραπείες, αλλά αυτές μπορεί να απαιτούν αρκετούς μήνες εφαρμογής. Οι αισθητικές επεμβάσεις, όπως η κρυοχειρουργική, η θεραπεία με λέιζερ και τα χημικά πίλινγκ, μπορούν να αφαιρέσουν πλήρως τις σκούρες κηλίδες, αλλά μπορεί να μην αποτελούν επιλογή για άτομα που έχουν ευαίσθητο δέρμα.
Κατ’ οίκον θεραπείες
Δεν υπάρχουν πολλές αυτοσχέδιες θεραπείες που αποδεδειγμένα μπορούν να φωτίσουν τις σκούρες κηλίδες.
Μια επιλογή μπορεί να είναι η εφαρμογή του χυμού από φρούτα όπως λεμόνια, πορτοκάλια, γκρέιπφρουτ ή παπάγια στο δέρμα σας. Αυτά τα φρούτα περιέχουν βιταμίνη C, την οποία η Αμερικανική Ακαδημία Δερματολογίας παραθέτει ως συστατικό που μπορεί να βοηθήσει στην άμβλυνση των σκούρων κηλίδων.
Αν και δεν υπάρχουν αρκετά επιστημονικά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι η εφαρμογή του χυμού από αυτά τα φρούτα απευθείας στο δέρμα μπορεί να βοηθήσει τις σκούρες κηλίδες να ξεθωριάσουν, μπορείτε να το δοκιμάσετε. Επειδή αυτά τα φρούτα είναι όξινα, είναι καλύτερο να κάνετε πρώτα μια δοκιμή αναμειγνύοντας το χυμό του φρούτου με νερό και τρίβοντας μια μικρή ποσότητα στο δέρμα.
Μπορεί να έχετε ακούσει ότι το μηλόξυδο μπορεί να βοηθήσει στην αφαίρεση των σκούρων κηλίδων, αλλά δεν υπάρχουν επιστημονικά τεκμηριωμένα στοιχεία για αυτόν τον ισχυρισμό.
Τοπικά εφαρμοζόμενες θεραπείες
Οι συνταγογραφούμενες κρέμες λεύκανσης του δέρματος μειώνουν σταδιακά την εμφάνιση των σκούρων κηλίδων. Αυτό διαρκεί συνήθως αρκετούς μήνες.
Η υδροκινόνη είναι το δραστικό συστατικό στις συνταγογραφούμενες κρέμες λεύκανσης του δέρματος. Δρα μειώνοντας την παραγωγή μελανίνης. Ωστόσο, η μακροχρόνια χρήση της ενέχει ορισμένους κινδύνους, γι’ αυτό θα πρέπει να τη χρησιμοποιείτε μόνο βραχυπρόθεσμα.
Ορισμένες έρευνες έχουν δείξει ότι η υδροκινόνη μπορεί να προκαλέσει καρκίνο σε υψηλότερες συγκεντρώσεις. Για το λόγο αυτό, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ έχει περιορίσει τη συγκέντρωση της υδροκινόνης στο 3% έως 4% στα συνταγογραφούμενα προϊόντα και στο 2% στα μη συνταγογραφούμενα προϊόντα.
Αρκετά άλλα μη συνταγογραφούμενα προϊόντα αφορούν τη θεραπεία των σκούρων κηλίδων. Μπορεί να μειώσουν την εικόνα των κηλίδων, αλλά δεν μπορούν να τις εξαλείψουν. Για την ελάφρυνση των σκούρων κηλίδων που προκαλούνται ειδικά από τα σπυράκια, η Αμερικανική Ακαδημία Δερματολογικής Εταιρείας συνιστά κρέμες που περιέχουν τα ρετινοειδή ρετινόλη ή αδαπαλένη.
Οι κρέμες με αυτά τα συστατικά μπορεί επίσης να δράσουν για την ελάφρυνση της υπερμελάγχρωσης γενικά. Αναζητήστε επίσης κρέμες που περιέχουν α-υδροξυοξύ, γλυκολικό οξύ, δεοξυαρβουτίνη ή κοτζικό οξύ.
Παρενέργειες, όπως είναι η ερυθρότητα, το πρήξιμο και ο ερεθισμός του δέρματος, μπορεί να εμφανιστούν με οποιοδήποτε τοπικά εφαρμοζόμενο φάρμακο. Τα προϊόντα λεύκανσης του δέρματος περιέχουν λειαντικά συστατικά που καθιστούν επίσης το δέρμα εξαιρετικά ευαίσθητο στην έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία. Επομένως, είναι απαραίτητο να φοράτε αντηλιακό με δείκτη προστασίας συστηματικά καθ’ όλη τη διάρκεια της θεραπείας.
Αισθητικές επεμβάσεις
Οι γιατροί και οι αισθητικοί μπορούν να χρησιμοποιήσουν ιατρικές επεμβάσεις για την αντιμετώπιση των σκούρων κηλίδων σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος. Συχνά εφαρμόζονται σε συνδυασμό με τοπικές θεραπείες. Ωστόσο, ορισμένες μπορεί να μην είναι κατάλληλες για άτομα με ευαίσθητο δέρμα.
Θεραπεία με λέιζερ: Οι κίνδυνοι αφορούν μελανιές, πρήξιμο, ερυθρότητα, σφίξιμο, ουλές, λοίμωξη και αλλαγές στην υφή του δέρματος.
Χημικά πίλινγκ: Αυτά περιέχουν σαλικυλικό οξύ ή/και γλυκολικό οξύ, τα οποία αφαιρούν την ανώτερη στιβάδα του δέρματος. Το γεγονός αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πιο υγιές και ομοιόμορφα τονωμένο δέρμα από κάτω. Ωστόσο, ο ερεθισμός του δέρματος αποτελεί πιθανό κίνδυνο.
Μικροδερμοαπόξεση: Υπάρχουν δύο τύποι μικροδερμοαπόξεσης. Και με τους δύο απομακρύνονται με φυσικό τρόπο τα κύτταρα στην επιφάνεια του δέρματος. Με τη μικροδερμοαπόξεση με κρυστάλλους, ένα μηχάνημα ψεκάζει λεπτούς κρυστάλλους μέσω ενός ραβδιού που τρίβεται πάνω στο δέρμα και απομακρύνει τα κύτταρα. Για τη μικροδερμοαπόξεση με διαμάντι, για το σκοπό αυτό χρησιμοποιείται αντ’ αυτού το λειαντικό άκρο ενός ραβδιού. Το δέρμα μπορεί να είναι ροζ για κάποιο χρονικό διάστημα μετά, αλλά αυτές οι τεχνικές θεωρούνται χαμηλού κινδύνου.
Κρυοχειρουργική: Η κρυοχειρουργική εξαφανίζει τις κηλίδες γήρανσης με την κατάψυξή τους με διάλυμα υγρού αζώτου. Αυτό προκαλεί την αποκόλληση του σκουρόχρωμου δέρματος από το σώμα. Οι κίνδυνοι συμπεριλαμβάνουν τη μόνιμη λεύκανση των περιοχών που έχουν υποβληθεί σε θεραπεία.
