Η οξεία βρογχίτιδα είναι μια μεταδοτική ιογενής λοίμωξη που προκαλεί φλεγμονή των βρογχικών σωλήνων.
Αυτοί είναι οι αεραγωγοί που μεταφέρουν τον αέρα στους πνεύμονές σας. Όταν αυτοί οι σωλήνες μολύνονται, διογκώνονται.
Στο εσωτερικό τους σχηματίζεται βλέννα (παχύρρευστο υγρό). Έτσι στενεύουν οι αεραγωγοί, δυσκολεύοντας την αναπνοή σας.
Υπάρχουν 2 τύποι βρογχίτιδας: η οξεία και η χρόνια.
Η χρόνια βρογχίτιδα είναι μακροχρόνια και μπορεί να επανεμφανιστεί. Συνήθως προκαλείται από συνεχή ερεθισμό των αναπνευστικών σωλήνων, όπως από το κάπνισμα.
Η οξεία βρογχίτιδα διαρκεί μόνο για μικρό χρονικό διάστημα.
Οι περισσότερες περιπτώσεις βελτιώνονται σε μερικές ημέρες, αν και ο βήχας μπορεί να διαρκέσει αρκετές εβδομάδες.
Η οξεία βρογχίτιδα είναι μία από τις συχνότερες περιπτώσεις σε κάθε χώρο υγειονομικής περίθαλψης.
Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο, το 5% του γενικού πληθυσμού αναφέρει ένα επεισόδιο οξείας βρογχίτιδας, γεγονός που αντιστοιχεί σε περισσότερες από 10 εκατομμύρια επισκέψεις σε ιατρεία ετησίως.
Όπως και οι περισσότερες ιογενείς νόσοι του αναπνευστικού συστήματος, η οξεία βρογχίτιδα παρατηρείται συνήθως κατά την περίοδο της γρίπης.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η εποχή της γρίπης είναι κοινή κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου και του χειμώνα.
Μπορεί να ακολουθήσει οποιαδήποτε ιογενή λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού.
Τα κοινά παθογόνα είναι ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός, ο ιός της γρίπης Α και Β, η παραϊνφλουένζα, ο ρινοϊός και άλλοι παρόμοιοι ιοί.
Παράγοντες όπως το ιστορικό καπνίσματος, η διαβίωση σε μολυσμένο χώρο, ο συνωστισμός και το ιστορικό άσθματος, αποτελούν παράγοντες κινδύνου για οξεία βρογχίτιδα.
Σε ορισμένους ανθρώπους, η οξεία βρογχίτιδα μπορεί να προκληθεί από συγκεκριμένα αλλεργιογόνα όπως η γύρη, τα αρώματα και οι αναθυμιάσεις.
Όταν η λοίμωξη είναι βακτηριακή, τα απομονωμένα παθογόνα είναι συνήθως τα ίδια με αυτά που ευθύνονται για την πνευμονία της κοινότητας, για παράδειγμα, ο Streptococcus pneumonia και ο Staphylococcus aureus.
Παθοφυσιολογία
Η οξεία βρογχίτιδα είναι το αποτέλεσμα της οξείας φλεγμονής των βρόγχων που προκαλείται δευτερογενώς από διάφορα αίτια, συνήθως ιογενείς λοιμώξεις, αλλεργιογόνα, ρύπους κ.λπ.
Η φλεγμονή του βρογχικού τοιχώματος οδηγεί σε πάχυνση του βλεννογόνου, απολέπιση των επιθηλιακών κυττάρων και απογύμνωση της βασικής μεμβράνης.
Ορισμένες φορές, μια ιογενής λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού μπορεί να εξελιχθεί σε λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού με αποτέλεσμα την οξεία βρογχίτιδα.
Συμπτώματα οξείας βρογχίτιδας
Τα συμπτώματα της οξείας βρογχίτιδας μπορεί να είναι τα ακόλουθα:
- Συμφόρηση ή σφίξιμο στο στήθος
- Βήχας, αρχικά ξηρός (μη παραγωγικός), αργότερα παράγεται πολλή βλέννα
- Δύσπνοια
- Συριγμός
- Πονόλαιμος
- Ανατριχίλες και ρίγη
- Πόνοι στο σώμα
- Χαμηλός πυρετός
Ο βήχας μπορεί να διαρκέσει αρκετές εβδομάδες ή και περισσότερο.
Αυτό συμβαίνει επειδή οι βρογχικοί σωλήνες χρειάζονται αρκετό χρόνο μέχρι να επουλωθούν.
Ένας βήχας που διαρκεί μπορεί να σηματοδοτεί κάποιο άλλο πρόβλημα, όπως άσθμα ή πνευμονία.
Τι προκαλεί την οξεία βρογχίτιδα;
Η οξεία βρογχίτιδα προκαλείται συχνότερα από κάποιον μεταδοτικό ιό.
Οι ίδιοι ιοί που προκαλούν κρυολόγημα μπορούν να προκαλέσουν οξεία βρογχίτιδα.
Αρχικά, ο ιός προσβάλλει τη μύτη, τα ιγμόρεια και το λαιμό σας.
Στη συνέχεια, η λοίμωξη ταξιδεύει στο βλεννογόνο των βρογχικών σωλήνων.
Καθώς το σώμα σας καταπολεμά τον ιό, παρουσιάζεται οίδημα και παράγεται βλέννα.
Μπορείτε να κολλήσετε τον ιό εισπνέοντάς τον ή μέσω δερματικής επαφής.
Διατρέχετε μεγαλύτερο κίνδυνο να κολλήσετε τον ιό εάν έχετε στενή επαφή με κάποιον που πάσχει από κρυολόγημα ή οξεία βρογχίτιδα.
Λιγότερο γνωστές αιτίες οξείας βρογχίτιδας είναι οι εξής:
- Βακτηριακές ή μυκητιασικές λοιμώξεις.
- Έκθεση σε ερεθιστικούς παράγοντες, όπως καπνός, σκόνη ή αναθυμιάσεις. Διατρέχετε μεγαλύτερο κίνδυνο εάν οι βρογχικοί σωλήνες σας έχουν ήδη υποστεί βλάβη.
- ΓΟΠΝ (γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση), η οποία προκαλεί καούρες. Μπορείτε να πάθετε οξεία βρογχίτιδα όταν το οξύ του στομάχου εισέρχεται στους βρόγχους.
Διάγνωση – Εκτίμηση
Η οξεία βρογχίτιδα αποτελεί κλινική διάγνωση με βάση το ιστορικό, την εξέταση των πνευμόνων και άλλα φυσικά ευρήματα.
Ο κορεσμός του οξυγόνου παίζει σημαντικό ρόλο στην εκτίμηση της σοβαρότητας της νόσου μαζί με το σφυγμό, τη θερμοκρασία και τον αναπνευστικό ρυθμό.
Δεν απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση εάν τα ζωτικά σημεία είναι φυσιολογικά και δεν υπάρχουν ευρήματα εξέτασης που να υποδηλώνουν πνευμονία.
[ruby_related heading=”Μπορεί να σας ενδιαφέρει” total=5 layout=1]
Εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα αποτελούν οι ηλικιωμένοι ασθενείς >75 ετών.
Επίσης, απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση όταν υπάρχει υποψία πνευμονίας, η κλινική διάγνωση αμφισβητείται ή σε περιπτώσεις έντονης υποψίας για γρίπη ή κοκκύτη.
Τα ευρήματα της ακτινογραφίας θώρακος δεν είναι ειδικά και είναι συνήθως φυσιολογικά.
Περιστασιακά, η ακτινογραφία θώρακος καταδεικνύει αυξημένα διάμεσα σημάδια που συνάδουν με την πάχυνση των βρογχικών τοιχωμάτων.
Η ακτινογραφία θώρακος διαφοροποιεί την πνευμονία από την οξεία βρογχίτιδα όταν παρατηρούνται διηθήσεις.
Οι κατευθυντήριες οδηγίες του Αμερικανικού Κολλεγίου Ιατρών Θώρακος (ACCP) συνιστούν τη λήψη ακτινογραφίας μόνο όταν ο καρδιακός ρυθμός είναι > 100/min, ο αναπνευστικός ρυθμός >24 αναπνοές/min, και η θερμοκρασία του σώματος από το στόμα > 38 βαθμούς C.
Μπορεί να ζητηθεί γενική αίματος και βιοχημικός έλεγχος στο πλαίσιο της διερεύνησης του πυρετού.
Ο αριθμός των λευκών αιμοσφαιρίων μπορεί να είναι ήπια αυξημένος σε ορισμένες περιπτώσεις οξείας βρογχίτιδας.
Διαφορική διάγνωση
Θα πρέπει να εξετάζονται άλλες αιτίες οξέος βήχα, ιδίως όταν ο βήχας επιμένει για περισσότερο από 3 εβδομάδες.
- Άσθμα: Το οξύ άσθμα διαγιγνώσκεται λανθασμένα ως οξεία βρογχίτιδα στο ένα τρίτο περίπου των ασθενών που παρουσιάζουν οξύ βήχα.
- Οξεία/χρόνια ιγμορίτιδα
- Βρογχιολίτιδα
- ΧΑΠ
- Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ)
- Ιογενής φαρυγγίτιδα
- Καρδιακή ανεπάρκεια
- Πνευμονική εμβολή
Θεραπεία οξείας βρογχίτιδας
Οι περισσότερες περιπτώσεις οξείας βρογχίτιδας προκαλούνται από ιό.
Αυτό σημαίνει ότι τα αντιβιοτικά δεν θα βοηθήσουν.
Η λοίμωξη πρέπει να κάνει τον κύκλο της.
Σχεδόν πάντα υποχωρεί από μόνη της.
Η θεραπεία στο σπίτι επικεντρώνεται στην ανακούφιση των συμπτωμάτων:
- Πίνετε υγρά, αλλά αποφύγετε την καφεΐνη και το αλκοόλ.
- Ξεκουραστείτε αρκετά.
- Πάρτε παυσίπονα χωρίς συνταγή για να μειώσετε τη φλεγμονή, να απαλύνετε τον πόνο και να μειώσετε τον πυρετό σας. Αυτά μπορεί να είναι η παρακεταμόλη (εμπορική ονομασία: Depon) ή η ιβουπροφαίνη (εμπορική ονομασία: Algofren). Ποτέ μην δίνετε ασπιρίνη σε παιδί. Έχει συνδεθεί με το σύνδρομο Reye, το οποίο μπορεί να επηρεάσει το συκώτι και τον εγκέφαλο.
- Αυξήστε την υγρασία στο σπίτι σας ή χρησιμοποιήστε υγραντήρα.
- Προσθέστε τζίντζερ σε τσάι ή ζεστό νερό. Το τζίντζερ είναι ένα φυσικό αντιφλεγμονώδες που μπορεί να ανακουφίσει τους ερεθισμένους και φλεγμονώδεις βρόγχους.
- Καταναλώστε σκούρο μέλι για να καταπραΰνετε το βήχα σας. Το μέλι καταπραΰνει επίσης το λαιμό σας και έχει αντιιικές και αντιβακτηριακές ιδιότητες.
Υπάρχουν ορισμένα φάρμακα για το βήχα που χορηγούνται χωρίς συνταγή που βοηθούν στη διάσπαση ή τη λύση της βλέννας.
Μην κρατάτε τον βήχα που φέρνει βλέννα. Αυτός ο τύπος βήχα βοηθά στην απομάκρυνση της βλέννας από τους βρόγχους σας.
Εάν καπνίζετε, θα πρέπει να το κόψετε. Αυτό θα βοηθήσει τους βρόγχους σας να επουλωθούν γρηγορότερα.
Μερικοί άνθρωποι που έχουν οξεία βρογχίτιδα χρειάζονται εισπνεόμενα φάρμακα. Ενδεχομένως να χρειάζεστε κάτι τέτοιο εάν έχετε συριγμό.
Μπορεί να βοηθήσει στο άνοιγμα των βρογχικών σωλήνων σας και στην απομάκρυνση της βλέννας. Συνήθως τα λαμβάνετε με μια συσκευή εισπνοής.
Μια συσκευή εισπνοής ψεκάζει το φάρμακο απευθείας στους βρόγχους σας.
Ο γιατρός σας θα αποφασίσει εάν αυτή η θεραπεία είναι κατάλληλη για εσάς.
Εάν ο γιατρός σας πιστεύει ότι την οξεία βρογχίτιδα την έχουν προκαλέσει βακτήρια, μπορεί να σας χορηγήσει αντιβιοτικά.
Οι β-αγωνιστές χρησιμοποιούνται συνήθως σε ασθενείς με οξεία βρογχίτιδα και συριγμό.
Μικρές τυχαιοποιημένες μελέτες ελέγχου σχετικά με τους β-αγωνιστές για το βήχα στην οξεία βρογχίτιδα είχαν ανάμεικτα αποτελέσματα.
Μια ανασκόπηση πέντε δοκιμών δεν έδειξε σημαντικό όφελος των β-αγωνιστών στον καθημερινό βήχα, εκτός από ένα μικρό όφελος σε μια υποομάδα ασθενών με συριγμό και απόφραξη της ροής του αέρα κατά την έναρξη.
Πολλές διεθνείς ιατρικές εταιρείες συνιστούν την αποφυγή της χρήσης αντιβιοτικών σε ιογενή οξεία βρογχίτιδα.
Παρά τις συστάσεις αυτές, σε μεγάλο ποσοστό ασθενών με οξεία βρογχίτιδα χορηγούνται αντιβιοτικά.
Δεν υπάρχουν δεδομένα που να δικαιολογούν την προοπτική ότι ο βήχας θα είναι λιγότερο σοβαρός ή λιγότερο παρατεταμένος με την αντιβιοτική θεραπεία.
Η αντιμικροβιακή θεραπεία συνιστάται όταν εντοπίζεται ένα θεραπεύσιμο παθογόνο, όπως η γρίπη ή ο κοκκύτης.
Σε ασθενείς με λοίμωξη από γρίπη, πρέπει να αρχίζει αμέσως η χορήγηση οσελταμιβίρης ή ζαναμιβίρης.
Οι μακρολίδες είναι η θεραπεία εκλογής για τον κοκκύτη μαζί με 5 ημέρες απομόνωσης.
Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι ο εντονος βήχας είναι παρών μόνο σε μια μειοψηφία ασθενών με κοκκύτη.
Οξεία βρογχίτιδα έναντι πνευμονίας
Τόσο η βρογχίτιδα όσο και η πνευμονία είναι λοιμώξεις στους πνεύμονές σας.
Δύο από τις κύριες διαφορές μεταξύ αυτών των παθήσεων είναι το τι τις προκαλεί και ποιο μέρος των πνευμόνων σας επηρεάζουν.
Αιτίες: Η βρογχίτιδα προκαλείται συχνότερα από ιούς, αλλά μπορεί επίσης να προκληθεί από βακτήρια ή ερεθιστικούς παράγοντες.
Η πνευμονία, ωστόσο, προκαλείται συχνότερα από βακτήρια, αλλά μπορεί επίσης να προκληθεί από ιούς ή άλλα μικρόβια.
Τοποθεσία: Η βρογχίτιδα προκαλεί φλεγμονή στους βρόγχους σας.
Πρόκειται για σωλήνες που συνδέονται με την τραχεία σας και μεταφέρουν αέρα στους πνεύμονές σας.
Διακλαδίζονται σε μικρότερους σωλήνες που ονομάζονται βρογχιόλια.
Η πνευμονία, από την άλλη πλευρά, προκαλεί φλεγμονή στις κυψελίδες σας. Πρόκειται για μικρούς σάκους στα άκρα των βρογχιολίων σας.
Πρόληψη της οξείας βρογχίτιδας
Δεν υπάρχει τρόπος να προληφθεί πλήρως η οξεία βρογχίτιδα, επειδή έχει ποικίλες αιτίες. Ωστόσο, μπορείτε να μειώσετε τον κίνδυνο ακολουθώντας τις συμβουλές που παρατίθενται παρακάτω.
- Βεβαιωθείτε ότι κοιμάστε αρκετά.
- Αποφύγετε να αγγίζετε το στόμα, τη μύτη ή τα μάτια σας αν βρίσκεστε κοντά σε άτομα με βρογχίτιδα.
- Αποφύγετε να μοιράζεστε με άλλους ποτήρια ή σκεύη.
- Πλένετε τα χέρια σας τακτικά και σχολαστικά, ιδιαίτερα κατά την περίοδο του κρυολογήματος.
- Σταματήστε το κάπνισμα ή αποφύγετε το παθητικό κάπνισμα.
- Να κάνετε μια ισορροπημένη διατροφή για να διατηρήσετε τον οργανισμό σας όσο το δυνατόν πιο υγιή.
- Κάντε εμβόλια για τη γρίπη, την πνευμονία και τον κοκκύτη.
- Περιορίστε την έκθεση σε ερεθιστικούς παράγοντες του αέρα, όπως η σκόνη, οι χημικές αναθυμιάσεις και άλλοι ρύποι. Φορέστε μάσκα, εάν είναι απαραίτητο.
Εάν έχετε εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα λόγω κάποιας πάθησης της υγείας σας ή λόγω μεγάλης ηλικίας, θα πρέπει να λάβετε ιδιαίτερη μέριμνα για να αποφύγετε την οξεία βρογχίτιδα.
Αυτό συμβαίνει επειδή είναι πιο πιθανό να αναπτύξετε επιπλοκές από αυτήν, όπως οξεία αναπνευστική ανεπάρκεια ή πνευμονία.
Φροντίστε να ακολουθήσετε τις παραπάνω συμβουλές πρόληψης για να μειώσετε τον κίνδυνο.
