Φαίνεται ότι δεν υπάρχει κανένα όριο στο τι μπορείτε να κάνετε με τις ντομάτες. Βρίσκονται παντού μέσα και πάνω στο φαγητό μας, από τη σάλτσα στα μακαρόνια σας και τη σάλτσα που βάζετε στα πατατάκια σας μέχρι την κέτσαπ που στάζει από τις πατάτες σας. Και φυσικά, είναι απαραίτητο συστατικό κάθε σαλάτας.
Η ντομάτα, ένα φρούτο που συχνά λανθασμένα αποκαλείται λαχανικό (και μαγειρεύεται σαν λαχανικό), παρέχει φυτικές ίνες, βιταμίνη C, κάλιο, φυλλικό οξύ και πολλά άλλα. Και το έντονο κόκκινο χρώμα μιας ώριμης ντομάτας δεν αποτελεί απλώς πανδαισία για τα μάτια. Το χρώμα προέρχεται από το λυκοπένιο (που δίνει στις ντομάτες την κόκκινη χρωστική τους) και το β-καροτένιο (που συμβάλλει στην πορτοκαλί λάμψη), δύο αντιοξειδωτικά που ευθύνονται για ορισμένα από τα ευεργετικά χαρακτηριστικά της ντομάτας για την υγεία.
Είναι υγιεινή η ντομάτα;
Μία ωμή ντομάτα μεσαίου μεγέθους παρέχει:
- 23 θερμίδες.
- 5 γραμμάρια υδατανθράκων.
- 1 γραμμάριο πρωτεΐνης.
- Λιγότερο από ένα γραμμάριο λίπους.
- 1,5 γραμμάριο φυτικών ινών.
- 17 γραμμάρια βιταμίνης C (19% της ημερήσιας συνιστώμενης ποσότητας για ενήλικες).
- 10 μικρογραμμάρια βιταμίνης Κ ( το 8% της ημερήσιας συνιστώμενης ποσότητας για ενήλικες).
- 296 χιλιοστόγραμμα καλίου (6% DV).
- 19 μικρογραμμάρια φυλλικού οξέος (5% DV).
Σημειώστε ότι η διατροφική αξία αλλάζει ανάλογα με το αν τρώτε τις ντομάτες ωμές, σε μορφή χυμού, ως σάλτσα ή σε άλλες μορφές. Η διατροφική ετικέτα του προϊόντος θα σας ενημερώσει για τα θρεπτικά συστατικά που λαμβάνετε ανά μερίδα.
Οι κύριες φυτικές ενώσεις της ντομάτας είναι οι εξής:
- Λυκοπένιο. Πρόκειται για μια κόκκινη χρωστική ουσία και αντιοξειδωτικό, και έχει μελετηθεί εκτενώς για τις ευεργετικές του επιδράσεις στην υγεία.
- Βήτα καροτίνη. Ως αντιοξειδωτικό που συχνά προσδίδει στα τρόφιμα κίτρινη ή πορτοκαλί απόχρωση, το β-καροτένιο μετατρέπεται σε βιταμίνη Α στο σώμα σας.
- Ναρινγενίνη. Αυτό το φλαβονοειδές που βρίσκεται στη φλούδα της ντομάτας έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τη φλεγμονή και προστατεύει από διάφορες ασθένειες σε ποντίκια.
- Χλωρογενικό οξύ. Ως ισχυρή αντιοξειδωτική ένωση, το χλωρογενικό οξύ μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση σε άτομα με αυξημένα επίπεδα.
Οι χλωροφύλλες και τα καροτενοειδή όπως το λυκοπένιο είναι υπεύθυνα για το πλούσιο χρώμα της ντομάτας.
Όταν ξεκινά η διαδικασία ωρίμανσης, η χλωροφύλλη (πράσινο) αποικοδομείται και συντίθενται καροτενοειδή (κόκκινο).
1. Χαμηλότερος κίνδυνος καρδιακών παθήσεων και χοληστερόλης
Οι καρδιακές παθήσεις αποτελούν βασική αιτία θανάτου στις ΗΠΑ και παγκοσμίως. Όμως οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι μια διατροφή που περιλαμβάνει ντομάτες, οι οποίες είναι πλούσιες σε λυκοπένιο, συμβάλλει στη μείωση αυτού του κινδύνου. Μια ανασκόπηση 25 προηγούμενων ερευνών διαπίστωσε ότι τα υψηλά επίπεδα λυκοπενίου στο αίμα μειώνουν τον κίνδυνο καρδιακής νόσου κατά 14%.
Έχει ενδιαφέρον το γεγονός ότι ο τρόπος παρασκευής της ντομάτας μπορεί να επηρεάσει το βαθμό της ευεργετικής αξίας που προσλαμβάνει ο οργανισμός σας. Η ίδια ερευνητική ανασκόπηση συνέκρινε τις επιπτώσεις στην υγεία της καρδιάς από την κατανάλωση:
- ωμών ντοματών.
- σάλτσας ντομάτας.
- σάλτσας ντομάτας με ελαιόλαδο.
Ενώ και οι τρεις μορφές ντομάτας μείωσαν τη χοληστερόλη και τη φλεγμονή, όσοι έτρωγαν σάλτσα ντομάτας με ελαιόλαδο είχαν τη μεγαλύτερη θετική αλλαγή στους δείκτες που αφορούσαν την υγεία της καρδιάς. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το ελαιόλαδο βοηθά το σώμα σας να απορροφήσει περισσότερο λυκοπένιο.
Οι ντομάτες κάνουν επίσης καλό στα επίπεδα της χοληστερόλης σας. Σε μια μικρή μελέτη με 15 άτομα, οι συμμετέχοντες έπιναν χυμό ντομάτας (οποιαδήποτε ποσότητα) τέσσερις ημέρες την εβδομάδα για δύο μήνες. Στο τέλος των δύο μηνών, οι συμμετέχοντες είχαν χαμηλότερη LDL (“κακή”) χοληστερόλη και υψηλότερη HDL (“καλή”) χοληστερόλη από ό,τι όταν ξεκίνησε η μελέτη.
2. Χαμηλότερος κίνδυνος καρκίνου
Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που τρώνε περισσότερες ντομάτες έχουν χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα, του προστάτη και του στομάχου.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι το λυκοπένιο και το β-καροτένιο στις ντομάτες μειώνουν τον κίνδυνο καρκίνου. Αυτά τα δύο αντιοξειδωτικά έχουν παρουσιάσει αντικαρκινικές ιδιότητες σε μελέτες που έγιναν σε δοκιμαστικούς σωλήνες με τη χρήση κυττάρων. Όμως είναι δύσκολο να γνωρίζουμε με βεβαιότητα μέχρι να έχουμε πλήρους κλίμακας μελέτες σε ανθρώπους.
3. Ενίσχυση της ανοσίας
Αν και οι έρευνες είναι ασαφείς σχετικά με το αν η βιταμίνη C μπορεί πραγματικά να αποτρέψει τα κρυολογήματα, γνωρίζουμε ότι αυτή η βιταμίνη είναι απαραίτητη για την καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού σας συστήματος.
Ένα φλιτζάνι χυμός ντομάτας προσφέρει 45 χιλιοστόγραμμα βιταμίνης C – περίπου το 75% των ημερήσιων αναγκών ενός ενήλικα. Ως ισχυρό αντιοξειδωτικό, η βιταμίνη C βοηθά στην ενίσχυση των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος του σώματός σας που καταπολεμούν τις λοιμώξεις και αποτρέπουν τη βλάβη από τις ελεύθερες ρίζες στα υγιή κύτταρά σας.
4. Βελτίωση της κινητικότητας του σπέρματος
Η υπογονιμότητα στους άνδρες μπορεί να οφείλεται σε διάφορα θέματα, όπως:
- Γενετικές ασθένειες.
- Ορμονική ανισορροπία.
- Τραυματισμός στους όρχεις.
- Χαμηλός αριθμός σπερματοζωαρίων.
- Φάρμακα και θεραπείες για τον καρκίνο.
- Κατάχρηση ουσιών.
Παρόλο που οι ντομάτες δεν θα επηρεάσουν τα περισσότερα από αυτά τα προβλήματα, μπορούν να βοηθήσουν σε ένα συγκεκριμένο ζήτημα: Την κινητικότητα του σπέρματος, δηλαδή το πόσο καλά μπορεί να κολυμπήσει το σπέρμα. Εάν το σπέρμα δεν μπορεί να κινηθεί αποτελεσματικά προς το ωάριο, η γονιμοποίηση δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί.
Σε μια μικρή μελέτη, 44 άνδρες που είχαν υπογονιμότητα χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες:
- Η μία ομάδα (η ομάδα ελέγχου) δεν έκανε τίποτα.
- Η δεύτερη ομάδα έπινε 200 ml χυμό ντομάτας καθημερινά για 12 εβδομάδες.
- Η τρίτη ομάδα έπαιρνε μια αντιοξειδωτική κάψουλα.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η ομάδα που κατανάλωνε χυμό ντομάτας παρουσίασε βελτιωμένη κινητικότητα του σπέρματος, δείκτης ο οποίος αποτελεί ένδειξη καλύτερης γονιμότητας. Η ομάδα που λάμβανε την αντιοξειδωτική κάψουλα δεν εμφάνισε σημάδια βελτιωμένης γονιμότητας.
5. Προστασία από τα ηλιακά εγκαύματα
Οι ντομάτες δεν είναι μόνο καλές για το εσωτερικό σας – ωφελούν και το δέρμα σας. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που έτρωγαν 40 γραμμάρια τοματοπολτού με ελαιόλαδο καθημερινά για 10 εβδομάδες εμφάνιζαν 40% λιγότερα ηλιακά εγκαύματα. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτή η προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία (UV) οφείλεται στο λυκοπένιο της ντομάτας.
Εμπορική διαδικασία ωρίμανσης
Όταν οι ντομάτες αρχίζουν να ωριμάζουν, παράγουν μια αέρια ορμόνη που ονομάζεται αιθυλένιο .
Οι εμπορικά καλλιεργούμενες ντομάτες συλλέγονται και μεταφέρονται ενώ είναι ακόμα πράσινες και ανώριμες. Για να γίνουν κόκκινες πριν από την πώληση, οι εταιρείες τροφίμων τις ψεκάζουν με τεχνητό αέριο αιθυλένιο.
Αυτή η διαδικασία εμποδίζει την ανάπτυξη της φυσικής γεύσης και μπορεί να οδηγήσει σε άνοστες ντομάτες.
Ως εκ τούτου, οι ντομάτες που καλλιεργούνται σε τοπική κλίμακα μπορεί να έχουν καλύτερη γεύση, επειδή τους επιτρέπεται να ωριμάσουν φυσικά.
Εάν αγοράσετε μη ώριμες ντομάτες, μπορείτε να επιταχύνετε τη διαδικασία ωρίμανσης τυλίγοντάς τες σε ένα φύλλο εφημερίδας και αφήνοντάς τες στον πάγκο της κουζίνας για λίγες ημέρες. Απλώς φροντίστε να τις ελέγχετε καθημερινά για την ωριμότητά τους.
