Η χρήση της τουαλέτας απαιτεί να αγγίζετε πολλά πράγματα: ανοίγετε την πόρτα, σηκώνετε το καπάκι, σκουπίζετε και τραβάτε το καζανάκι.
Με κάθε μία από αυτές τις δραστηριότητες είναι βέβαιο ότι θα συγκεντρώσετε μικρόβια στα χέρια σας. Και αν δεν πλύνετε τα χέρια σας μετά τη χρήση του μπάνιου, κινδυνεύετε να μολύνετε ό,τι (και όποιον) αγγίζετε από εκεί και έπειτα.
Το πλύσιμο των χεριών σας είναι σημαντικό. Ακούγεται αυτονόητο. Σε θεωρητικό επίπεδο, είναι αυτονόητο.
Οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε ότι είναι σημαντικό να πλένουμε τα χέρια μας αφού χρησιμοποιήσουμε την τουαλέτα. Αλλά αποδεικνύεται ότι δεν είμαστε τόσο καθαροί όσο νομίζουμε – και πολλοί άνθρωποι δεν πλένουν τα χέρια τους αφού πάνε στην τουαλέτα.
Σε μια μελέτη του 2013 που εξέτασε τη συμπεριφορά 3.749 ανθρώπων στις ΗΠΑ για το πλύσιμο των χεριών μετά την τουαλέτα, μόνο το 67% από αυτούς προσπάθησε να πλύνει τα χέρια του με σαπούνι.
Μεταξύ των ατόμων που έπλεναν τα χέρια τους, μόνο το 5% έπλενε πράγματι σωστά με σαπούνι για το συνιστώμενο χρονικό διάστημα. Αν αυτό δεν είναι αρκετό για να σας κάνει να ανατριχιάσετε ελαφρώς, αυτό θα το κάνει: Μια μελέτη του 2019 διαπίστωσε ότι μια ανθεκτική στα αντιβιοτικά μορφή του E. coli εξαπλώνεται περισσότερο από την κακή υγιεινή στην τουαλέτα παρά από τον τρόπο με τον οποίο χειρίζεστε το ωμό κρέας!
Έχει βελτιωθεί η συμπεριφορά μας όσον αφορά το πλύσιμο των χεριών μετά την έναρξη της πανδημίας COVID-19; Πιθανώς. Αλλά οι κακές συνήθειες είναι δύσκολο να εξαλειφθούν. Και οι έρευνες δείχνουν ότι χρειαζόμαστε ανά τακτά χρονικά διαστήματα υπενθύμιση για τη σημασία της υγιεινής των χεριών, ειδικά τις ώρες εκείνες που είμαστε κουρασμένοι ή αγχωμένοι.
Η σημασία του πλυσίματος των χεριών
Πώς γνωρίζουμε ότι το πλύσιμο των χεριών είναι σημαντικό; Το ξέρουμε επειδή, δυστυχώς, πολλοί άνθρωποι σε όλο τον κόσμο δεν είναι σε θέση να πλύνουν σωστά τα χέρια τους.
Σύμφωνα με μελέτη της UNICEF του 2022, το 25% του παγκόσμιου πληθυσμού εξακολουθεί να μην έχει πρόσβαση σε εγκαταστάσεις για πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό στα σπίτια του. Και οι συνέπειες είναι συνταρακτικές.
Υπολογίζεται ότι 1,4 εκατομμύρια άνθρωποι – 400.000 από αυτούς είναι παιδιά – πεθαίνουν κάθε χρόνο από ασθένειες που θα μπορούσαν να είχαν προληφθεί αν υπήρχε στοιχειώδης υγιεινή των χεριών.
Ας πάμε στις λεπτομέρειες. Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC), μικρόβια όπως η σαλμονέλα, το E.coli και ο νοροϊός (απλά και μόνο για να αναφέρουμε μερικά) μπορούν να φτάσουν στα χέρια σας μετά τη χρήση της τουαλέτας ή την αλλαγή πάνας στο μωρό. Μόλις αυτά τα μικρόβια φτάσουν στα χέρια σας, είναι θέμα χρόνου να φτάσουν και σε άλλα αντικείμενα, επιφάνειες και ανθρώπους.
Μπορείτε να βγείτε από το μπάνιο με τα διπλάσια βακτήρια στα χέρια σας απ’ ό,τι όταν μπήκατε.
Μελέτες δείχνουν ότι οι πιστωτικές κάρτες, τα χρήματα και τα κινητά τηλέφωνα είναι μολυσμένα με περιττώματα. Και εδώ δεν μιλάμε για μερικά μικρόβια. Μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι τα κουμπιά του ασανσέρ έχουν περισσότερα βακτήρια πάνω τους απ’ ό,τι τα καθίσματα της τουαλέτας!
Τώρα που σας δώσαμε τα κακά νέα, ήρθε η ώρα για τα καλά νέα: Οι άνθρωποι που πλένουν σωστά τα χέρια τους έχουν χαμηλότερα ποσοστά διάρροιας, ιογενών λοιμώξεων (όπως το κοινό κρυολόγημα) και τροφιμογενών ασθενειών.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του CDC, η σωστή υγιεινή των χεριών μειώνει επίσης τις απουσίες των παιδιών από το σχολείο λόγω γαστρεντερικών νοσημάτων κατά τουλάχιστον 29%.
Πλύσιμο χεριών: ένας οδηγός βήμα προς βήμα
Δεδομένου ότι κάπου στη γειτονιά του 95% των ανθρώπων πιθανότατα δεν πλένουν σωστά τα χέρια τους, ακολουθεί ένα γρήγορο μάθημα:
- Αν υπάρχει διαθέσιμη εκεί που βρίσκεστε, πάρτε μια πετσέτα και βάλτε την στην άκρη. (Αυτό θα αποδειχθεί σημαντικό αργότερα).
- Βρέξτε καλά τα χέρια σας. Η θερμοκρασία του νερού δεν έχει σημασία.
- Απλώστε σαπούνι και κάντε αφρό στα χέρια σας. Και όταν λέμε “χέρια”, εννοούμε τους καρπούς σας, το πίσω μέρος των χεριών σας, τις παλάμες σας, γύρω και ανάμεσα στα δάχτυλά σας και κάτω από τα νύχια σας. Mπορείτε να χρησιμοποιήσετε οποιοδήποτε είδος σαπουνιού για να πετύχετε το σκοπό σας.
- Τρίψτε τα χέρια σας για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα. Πριν από την Covid-19, ο μέσος άνθρωπος ξόδευε μόλις έξι δευτερόλεπτα για να τρίψει τα χέρια του, επομένως αν νομίζετε ότι είστε αριστοτέχνης στο πλύσιμο των χεριών, μπορεί να κάνετε λάθος. Τα παιδιά σας (ή εσείς) μπορεί να θεωρήσουν χρήσιμο να πείτε ένα τραγούδι όταν πλένετε τα χέρια σας. (Πληροφοριακά, το να τραγουδήσετε το τραγούδι ABC μέχρι τέλους σε μέτριο ρυθμό – ή να τραγουδήσετε δύο φορές το “Happy Birthday” – διαρκεί περίπου 20 δευτερόλεπτα).
- Ξεπλύνετε καλά τα χέρια σας.
- Πάρτε εκείνη τη φυλαγμένη πετσέτα που λέγαμε και χρησιμοποιήστε την για να κλείσετε τη βρύση (επειδή την αγγίξατε τελευταία φορά με βρώμικα χέρια).
- Στεγνώστε καλά τα χέρια σας. Το στέγνωμα είναι σημαντικό. Τα βρεγμένα χέρια είναι 1.000 φορές πιο πιθανό να συγκεντρώσουν βακτήρια σε σχέση με τα στεγνά χέρια.
- Αν θέλετε να το πάτε ένα βήμα παραπέρα, χρησιμοποιήστε την πετσέτα για να ανοίξετε την πόρτα του μπάνιου βγαίνοντας. Αυτό θα μπορούσε να περιορίσει τη μετάδοση της μόλυνσης αλλού.
Πότε πρέπει να πλένετε τα χέρια σας
Μέχρι τώρα, έχουμε ξεκαθαρίσει ότι πρέπει να πλένετε τα χέρια σας αφού πάτε στο μπάνιο. Αλλά αυτή δεν είναι η μόνη περίπτωση που είναι σημαντικό να πλένετε τα χέρια σας. Πλένετε τα χέρια σας:
- Κάθε φορά που πρόκειται για φαγητό. Αυτό σημαίνει πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την προετοιμασία του γεύματος, καθώς και πριν το φαγητό.
- Όταν βοηθάτε άλλους στο μπάνιο. Είτε αλλάζετε την πάνα του μωρού, είτε εκπαιδεύετε ένα νήπιο στο γιογιό είτε βοηθάτε κάποιον που δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει μόνος του την τουαλέτα, είναι σημαντικό να βεβαιωθείτε ότι τα χέρια όλων είναι καλά πλυμένα και στεγνά.
- Όταν φροντίζετε άρρωστους ή τραυματισμένους ανθρώπους. Αν περιποιείστε ένα κόψιμο ή μια πληγή – ή αν φροντίζετε κάποιον που έχει γαστρεντερικά προβλήματα, όπως εμετό ή διάρροια – πρέπει να λαμβάνετε επιπλέον προφυλάξεις.
- Όταν εμπλέκονται ζώα. Μπορεί να μην τρέχετε στον νεροχύτη κάθε φορά που χαϊδεύετε τον Ρεξ, αλλά θα πρέπει οπωσδήποτε να το κάνετε αν αγγίξετε ένα ζώο που δεν είναι δικό σας. Το ίδιο ισχύει και για το χειρισμό τροφής, ζωοτροφών, λιχουδιών ή αποβλήτων ζώων.
- Όταν στην εξίσωση συμπεριλαμβάνονται σκουπίδια. Είτε βγάζετε τα σκουπίδια, είτε πλένετε τα πιάτα είτε τακτοποιείτε το σπίτι μετά από ένα πάρτι, βεβαιωθείτε ότι η υγιεινή των χεριών σας είναι σωστή.
- Κάθε φορά που τα χέρια σας είναι εμφανώς βρώμικα ή λιπαρά. Αυτό μάλλον δεν χρειάζεται να το εξηγήσουμε.
Το απολυμαντικό χεριών δρα εξίσου καλά με το πλύσιμο των χεριών;
Το απολυμαντικό χεριών μερικές φορές φαίνεται να είναι ευκολότερο από το πλύσιμο των χεριών σας – και σε ορισμένες περιπτώσεις, είναι η μόνη διαθέσιμη επιλογή. Είναι όμως κατάλληλο υποκατάστατο για το πλύσιμο των χεριών;
‘Οτιδήποτε είναι καλύτερο από το τίποτα – απλώς βεβαιωθείτε ότι το απολυμαντικό έχει τουλάχιστον 60% αλκοόλη.
Ωστόσο, υπάρχουν μερικά μειονεκτήματα στα απολυμαντικά χεριών.
- Δεν είναι τόσο αποτελεσματικά αν τα χέρια σας είναι βρώμικα ή λιπαρά.
- Δεν απομακρύνουν χημικές ουσίες, βαρέα μέταλλα ή ουσίες που θα μπορούσαν να σας προκαλέσουν ασθένεια.
- Δεν σκοτώνουν όλα τα μικρόβια που προκαλούν διάρροια, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων παρασίτων, του νοροϊού ή του Clostridium difficile (C. diff).
Εάν βρίσκεστε σε δύσκολη θέση και το απολυμαντικό χεριών με βάση το οινόπνευμα είναι η μόνη σας επιλογή, ακολουθήστε τα παρακάτω βήματα:
- Εφαρμόστε αρκετό απολυμαντικό για να καλύψετε κάθε μέρος του χεριού σας.
- Τρίψτε τα χέρια σας μεταξύ τους για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα ή μέχρι τα χέρια σας να στεγνώσουν.
