Εάν πάσχετε από τη νόσο του Crohn, γνωρίζετε ότι πολλές τροφές μπορούν να προκαλέσουν εξάρσεις και να σας προκαλέσουν κοιλιακό πόνο, διάρροια και κόπωση.
Αλλά για τη διαχείριση της πάθησής σας δεν αρκεί μόνο να κάνετε έξυπνες επιλογές τροφίμων. Χρειάζεστε επίσης ένα πρόγραμμα αυτοφροντίδας που κάνει τη διαχείριση της νόσου του Crohn πιο εύκολη.
Όταν λέμε “αυτοφροντίδα”, δεν μιλάμε για αφρόλουτρα και βόλτες για ψώνια. Μιλάμε για επιστημονικά τεκμηριωμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής που βελτιώνουν την ποιότητα ζωής σας και διευκολύνουν τη διαχείριση της πάθησής σας. Σύμφωνα με μια μελέτη του 2016, τα άτομα με νόσο του Crohn βλέπουν μείωση των συμπτωμάτων – και καλύτερη συνολική υγεία – όταν καταρτίζουν και τηρούν ένα σχέδιο αυτο-διαχείρισης.
Συμβουλές αυτοφροντίδας για τη νόσο του Crohn
1. Μιλήστε με τον γιατρό σας πριν ξεκινήσετε να χρησιμοποιείτε βότανα και συμπληρώματα
Οι ανεπάρκειες βιταμινών που συνοδεύουν τη νόσο του Crohn μπορεί να κάνουν κάποια συμπληρώματα (όπως οι βιταμίνες D και B12 και το φολικό οξύ, για παράδειγμα) χρήσιμα.
Ωστόσο, άλλα συμπληρώματα είναι δυνατόν να επιδεινώσουν την κατάστασή σας. Το βαλσαμόχορτο, για παράδειγμα, μπορεί να αυξήσει τις στομαχικές διαταραχές, τη ναυτία και τον εμετό. Η black cohosh μπορεί να προκαλέσει ηπατικά προβλήματα.
Οι ειδικοί επιστήμονες συνιστούν να μιλήσετε με τον γιατρό σας προτού αρχίσετε να χρησιμοποιείτε βότανα ή συμπληρώματα. Μόνο ο γιατρός σας μπορεί να σας πει πώς αυτά τα προϊόντα θα αλληλεπιδράσουν με τα συνταγογραφούμενα φάρμακα που παίρνετε.
Εάν κάνετε χειρουργική επέμβαση για τη νόσο του Crohn, φροντίστε να ενημερώσετε τον αναισθησιολόγο για τα συμπληρώματα που παίρνετε.
2. Κόψτε το κάπνισμα
Γνωρίζετε ότι το κάπνισμα είναι κακό για την υγεία σας γενικά, αλλά μπορεί επίσης να προκαλέσει πραγματικό όλεθρο όταν έχετε τη νόσο του Crohn.
Δεν έχει σημασία τι καπνίζετε, επειδή η νικοτίνη είναι ο ένοχος. Τα τσιγάρα, τα πούρα και ακόμη και το άτμισμα μπορούν να ευνοήσουν τη φλεγμονή και να σας θέσουν σε μεγαλύτερο κίνδυνο υποτροπής. Το να ανάψετε τσιγάρο μπορεί επίσης να σημαίνει ότι θα χρειαστεί να πάρετε περισσότερα φάρμακα ή να χρειαστείτε περισσότερες χειρουργικές επεμβάσεις για να διαχειριστείτε την κατάστασή σας.
Το κάπνισμα αυξάνει επίσης τον κίνδυνο που συνεπάγεται η χειρουργική επέμβαση. Η διακοπή του καπνίσματος δεν είναι εύκολη υπόθεση, γι’ αυτό ρωτήστε το γιατρό σας για τις εναλλακτικές λύσεις που θα σας βοηθήσουν- αλλά ο αντίκτυπος που θα έχει στην κατάστασή σας θα κάνει αυτή τη σκληρή προσπάθεια να αξίζει τον κόπο.
3. Μειώστε ή εξαλείψτε την κατανάλωση αλκοόλ
Φυσικά, είναι δική σας επιλογή αν θέλετε να πίνετε περιστασιακά ένα κοκτέιλ ή ένα ποτήρι κρασί σε ειδικές περιστάσεις. Έχετε όμως κατά νου ότι το αλκοόλ μπορεί να αλληλεπιδράσει αρνητικά με τα φάρμακα που παίρνετε για τη διαχείριση της κατάστασής σας.
Η νόσος του Crohn ερεθίζει την επένδυση του εντέρου σας – και η περίσσεια αλκοόλ μπορεί επίσης να την επιδεινώσει περαιτέρω. Εάν το έντερό σας είναι φλεγμονώδες, αυξάνετε την πιθανότητα αιμορραγίας, υποσιτισμού και επιδείνωσης των συμπτωμάτων συνολικά.
Η κατανάλωση αλκοόλ με μέτρο είναι πιθανό να μην είναι επιβλαβής, αλλά το όριο ενόχλησης κάθε ατόμου είναι διαφορετικό. Αν αποφασίσετε να δοκιμάσετε τα όριά σας, να είστε προετοιμασμένοι για το ενδεχόμενο μιας δυσάρεστης έξαρσης.
Σημείωση: Εάν αντιμετωπίζετε διαταραχή χρήσης αλκοόλ, μοιραστείτε αυτή την πληροφορία με τον θεράποντα ιατρό σας. Κάτι τέτοιο μπορεί να επηρεάσει τα είδη των φαρμάκων που θα σας συνταγογραφήσει.
4. Εμβολιαστείτε
Η διαφύλαξη της υγείας σας μέσω της πρόληψης των λοιμώξεων αποτελεί κρίσιμο κομμάτι της συμβίωσης με τη νόσο του Crohn, οπότε μην παραλείπετε τους εμβολιασμούς που συνιστά ο γιατρός σας. Τα εμβόλια ενέχουν πολύ μικρό κίνδυνο.
Τα δεδομένα είναι πολύ ισχυρά υπέρ του εμβολιασμού. Γενικά, η σύσταση είναι να αποφεύγετε τα ζώντα εμβόλια όταν είστε σε ανοσοκαταστολή, αλλά ο αριθμός των ζωντανών εμβολίων έχει μειωθεί με την πάροδο των ετών. Έχουμε επίσης εναλλακτικές λύσεις “νεκρών” εμβολίων για τις περισσότερες από τις κύριες ασθένειες κατά των οποίων εμβολιαζόμαστε.
Η νόσος του Crohn σας καθιστά πιο ευάλωτους στη γρίπη και την πνευμονία, οπότε είναι ιδιαίτερα σημαντικό να κάνετε τα εμβόλια κατά της γρίπης και του πνευμονιόκοκκου.
Και, αν ο γιατρός σας συστήσει να πάρετε τοφακιτινίμπη, συζητήστε να κάνετε και το εμβόλιο κατά του έρπητα ζωστήρα (Shingrix®).
5. Συζητήστε για τον οικογενειακό προγραμματισμό
Εάν σκέφτεστε να κάνετε οικογένεια, είναι επίσης σημαντικό να το συζητήσετε με τον γαστρεντερολόγο σας. Μπορούν να προσδιορίσουν την καλύτερη στρατηγική για 1) την αντιμετώπιση τυχόν προβλημάτων γονιμότητας που μπορεί να έχετε ως αποτέλεσμα της νόσου του ευερέθιστου εντέρου (IBD) και 2) τη θεραπεία της νόσου του Crohn κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι η ενεργός νόσος του Crohn είναι το πιο επικίνδυνο πράγμα για ένα μωρό – όχι τα φάρμακα που χρησιμοποιούμε για τη θεραπεία της. Έτσι, να συμπεριλαμβάνετε πάντα τον γιατρό σας στη συζήτηση και να βεβαιώνεστε ότι όλοι συμφωνούν μεταξύ τους.
Το πιο σημαντικό είναι να συνεργάζεστε στενά με τον γιατρό σας για να βεβαιωθείτε ότι κατανοείτε πλήρως τις θεραπευτικές σας επιλογές, καθώς και ποιες συμπεριφορές είναι πιθανότερο να επιδεινώσουν τη νόσο του Crohn.
6. Εξασκηθείτε στην ενσυνειδητότητα για τη διαχείριση του στρες
Όταν είστε αγχωμένοι ή στρεσαρισμένοι, επηρεάζεται άμεσα η σοβαρότητα των συμπτωμάτων σας. Αυτό μάλλον δεν αποτελεί έκπληξη. Οι άνθρωποι που ζουν με τη νόσο του Crohn γνωρίζουν πολύ καλά ότι η ψυχική υγεία και η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου -ο εγκέφαλος και το έντερο- είναι άρρηκτα συνδεδεμένα. Σε τέτοιο βαθμό που μπορούν να δημιουργήσουν έναν αρνητικό κύκλο ανατροφοδότησης (βρόχος ανάδρασης): Τα προβλήματα ψυχικής υγείας πυροδοτούν μια έξαρση της νόσου του Crohn, η οποία αυξάνει το άγχος και την κατάθλιψη, η οποία πυροδοτεί άλλη μια έξαρση … πιάνετε το νόημα.
Το ευχάριστο είναι πως η σχέση εντέρου-εγκεφάλου μπορεί να δημιουργήσει και θετικό βρόχο ανάδρασης. Μια μελέτη του 2020 που δημοσιεύθηκε στο Nature διαπίστωσε ότι η συμμετοχή σε θεραπείες που βασίζονται στην ενσυνειδητότητα μπορεί πράγματι να βελτιώσει τους φλεγμονώδεις βιοδείκτες. Μερικά επιλεγμένα παραδείγματα θεραπειών που βασίζονται στην ενσυνειδητότητα και χρησιμοποιούνται για τη διαχείριση του Crohn περιλαμβάνουν ασκήσεις αναπνοής, διαλογισμό και πρακτικές σωματικής σάρωσης. Εάν καμία από αυτές τις πρακτικές δεν σας αρέσει, μη φοβάστε: Υπάρχουν πολλές ακόμη.
7. Να εφαρμόζετε καλή υγιεινή του ύπνου
Ένας άλλος τρόπος με τον οποίο μπορείτε να ελαχιστοποιήσετε τις επιπτώσεις του στρες είναι να εφαρμόζετε καλή υγιεινή του ύπνου. Οι περισσότεροι ενήλικες χρειάζονται κάπου μεταξύ επτά και εννέα ωρών ύπνου τη νύχτα, αλλά λίγοι από εμάς το καταφέρνουν στην πραγματικότητα.
Μπορεί να μην είστε σε θέση να αλλάξετε το διαρκώς αυξομειούμενο πρόγραμμα εργασίας σας, αλλά μπορείτε να κάνετε τα εξής:
- Καθιερώστε μια χαλαρή ρουτίνα πριν από τον ύπνο χωρίς οθόνες.
- Επενδύστε σε μερικές κουρτίνες συσκότισης και αποφύγετε το περιττό LED (μπλε) φως.
- Αποφύγετε τα μεταμεσονύκτια σνακ.
- Σταματήστε να πίνετε νερό δύο ώρες πριν πάτε για ύπνο και περιορίστε τη χρήση καφεΐνης και αλκοόλ το βράδυ.
8. Ασκηθείτε
Να ασκείστε όσο περισσότερο σας επιτρέπει το σώμα σας.
Αυτό το στοιχείο είναι σημαντικό. Πρέπει να ακούτε το σώμα σας. Αν αντιμετωπίζετε συμπτώματα όπως κράμπες, κοιλιακό άλγος, φούσκωμα ή πυρετό, δώστε στον εαυτό σας την άδεια να ξεκουραστεί. Και όταν νιώσετε ξανά καλά, εκμεταλλευτείτε την ευκαιρία να κινηθείτε.
Το τι σημαίνει “να κινηθείτε” πιθανότατα θα αλλάξει με την πάροδο του χρόνου. Το είδος της άσκησης που μπορείτε να κάνετε ενώ βρίσκεστε σε ύφεση ή σε μια ήπια κατάσταση της νόσου είναι συχνά διαφορετικό από αυτό που μπορείτε (ή πρέπει) να κάνετε κατά τη διάρκεια μιας έξαρσης.
Είναι καλή ιδέα να συζητήσετε την κατάλληλη σωματική δραστηριότητα με το γιατρό σας. Η συμβατική άποψη είναι ότι η σωματική δραστηριότητα χαμηλής και μέτριας έντασης είναι η καλύτερη, επειδή η πιο έντονη δραστηριότητα μπορεί να επιταχύνει την κινητικότητα του γαστρεντερικού σας συστήματος.
