Μολονότι μπορεί να σας έχουν διδάξει τη σημασία του διαβάσματος σε νεαρή ηλικία, είναι γεγονός ότι όλο και περισσότεροι Ευρωπαίοι διαβάζουν συνολικά λιγότερα βιβλία, γεγονός που εγείρει ερωτήματα σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις αυτής της πραγματικότητας στην υγεία.
Από την άλλη σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη το 2021 από το Κέντρο Ερευνών Pew, το 23% των Αμερικανών ενηλίκων φέρεται να μην είχε διαβάσει κανένα μέρος ενός βιβλίου είτε σε έντυπη είτε σε ηλεκτρονική μορφή κατά τους προηγούμενους 12 μήνες.
Η τάση αυτή ισχύει και για τα παιδιά: Το Pew Research Center αναφέρει ότι ο αριθμός των παιδιών και των εφήβων ηλικίας 9 έως 13 ετών που διαβάζουν “για διασκέδαση” είναι ο χαμηλότερος που υπήρξε ποτέ.
Επίσης, ενώ η ανάγνωση οποιασδήποτε μορφής μπορεί να είναι ωφέλιμη, η έρευνα δείχνει ότι η ανάγνωση παραδοσιακών χάρτινων βιβλίων έναντι ψηφιακών μορφών μπορεί να είναι ανώτερη λόγω της ικανότητας των αναγνωστών να ανακαλέσουν πιο αποτελεσματικά τα γεγονότα και το συνολικό χρονοδιάγραμμα μιας συγκεκριμένης ιστορίας.
Οι ερευνητές σημειώνουν επίσης, ωστόσο, ότι η κατανόηση μπορεί να είναι παρόμοια και στις δύο μορφές. Επιπλέον, σύμφωνα με το Harvard Business Review, ενώ η αρθρογραφία προσφέρει ευκαιρίες για γλωσσική καλλιέργεια και μάθηση, η λογοτεχνική μυθοπλασία μπορεί να προσφέρει ακόμη περισσότερα οφέλη, όπως ενσυναίσθηση, δεξιότητες κριτικής σκέψης και πολλά άλλα.
Λόγω του ολοένα και πιο γρήγορου ρυθμού ζωής και των φαινομενικά αμέτρητων ευθυνών, το διάβασμα μπορεί να είναι στον πάτο της λίστας των προτεραιοτήτων σας. Αλλά αυτό ενδεχομένως να αξίζει να το ξανασκεφτείτε.
Ακολουθούν επτά τρόποι με τους οποίους η ανάγνωση βιβλίων μπορεί να προσφέρει οφέλη στην υγεία:
1. Το διάβασμα βιβλίων μπορεί να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε το στρες
Παρόλο που το διάβασμα μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του στρες όταν αντιμετωπίζετε μια πάθηση ψυχικής υγείας, τα οφέλη αυτά μπορούν να επεκταθούν και στην καθημερινή διαχείριση του στρες.
Το διάβασμα μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των επιπέδων άγχους, παρέχοντας μια πολυπόθητη ανάπαυλα από τις προκλήσεις της καθημερινής ζωής.
Όταν χάνεστε σε ένα καλό βιβλίο, το σώμα σας αρχίζει να χαλαρώνει και η αναπνοή σας επιβραδύνεται.
Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του καρδιακού ρυθμού και της αρτηριακής πίεσης, γεγονός που μπορεί να προάγει το συνολικό αίσθημα ευεξίας του ατόμου.
Με ένα βιβλίο – σε αντίθεση με μια ταινία ή μια τηλεοπτική εκπομπή – εφευρίσκετε εσείς οι ίδιοι το οπτικό υλικό, και αυτή η ενεργή συμμετοχή το κάνει πολύ πιο ισχυρό.
Το παραπάνω μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως δεξιότητα ή μηχανισμός αντιμετώπισης τυχόν δυσάρεστων συναισθημάτων ή σκέψεων που μπορεί να βιώνετε.
Βυθίζεστε στον κόσμο για τον οποίο διαβάζετε και αυτό σας βοηθά να ξεχάσετε τις ανησυχίες σας, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι μεταμορφωτικό και να σας δώσει διορατικότητα και ιδέες για το πώς να αλληλεπιδράσετε διαφορετικά με τον κόσμο και τους άλλους.
2. Το διάβασμα μπορεί να βελτιώσει την ψυχική σας ευεξία
Σύμφωνα με την Εθνική Συμμαχία για τις Ψυχικές Ασθένειες, το διάβασμα συμβάλλει στη βελτίωση της ψυχικής ευεξίας, μειώνοντας το άγχος και βοηθώντας στην υγιή απόδραση – διέξοδο από τα προβήματα της καθημερινότητας.
Μια μελέτη για το διάβασμα σε εφήβους διαπίστωσε επίσης ότι η ανάγνωση βιβλίων οδήγησε σε αυξημένη ενσυνειδητότητα και αισθήματα αισιοδοξίας, ενώ παράλληλα μείωσε τα ποσοστά άγχους και κατάθλιψης.
Είναι σημαντική επίσης η σημασία της ανάγνωσης για την αντιμετώπιση της μοναξιάς, επειδή μπορεί να ταυτιστείτε με χαρακτήρες που βιώνουν παρόμοιες καταστάσεις με εσάς.
3. Τα βιβλία ενισχύουν την κατανόηση και το λεξιλόγιο των νεαρών αναγνωστών
Είτε διαβάζετε σε ένα μωρό είτε σε ένα νήπιο, είτε αν ένα μεγαλύτερο παιδί έχει αρχίσει να διαβάζει μόνο του, η ανάγνωση βιβλίων είναι μια υγιής συνήθεια, επειδή μπορεί να βοηθήσει στην ενίσχυση της αντιληπτικής ικανότητας και του λεξιλογίου.
Αυτό όχι μόνο βοηθάει στη σταδιακή εξέλιξη των αναγνωστικών δεξιοτήτων, αλλά οι νεαροί αναγνώστες μπορούν επίσης να αξιοποιήσουν αυτές τις δεξιότητες στην καθημερινή τους ζωή.
Σε όσες περισσότερες λέξεις εκτίθεστε, τόσο πιο πιθανό είναι να τις μάθετε και να είστε σε θέση να τις χρησιμοποιήσετε στον δικό σας προφορικό και γραπτό λόγο.
Το γεγονός αυτό είναι ιδιαίτερα ευεργετικό για τα παιδιά, τα οποία αποκτούν γρήγορα γλωσσικές δεξιότητες.
Επιπλέον, η από κοινού ανάγνωση δίνει στους γονείς και τα παιδιά την ευκαιρία να επικοινωνήσουν και να συνδεθούν μεταξύ τους.
Σύμφωνα με την Cleveland Clinic, το διάβασμα βοηθά στην ανάπτυξη των γλωσσικών δεξιοτήτων των μωρών και τα εξοικειώνει με μία μεγαλύτερη ποικιλία λέξεων απ’ ό,τι θα μπορούσαν να συναντήσουν ακούγοντας καθημερινές συνομιλίες.
Επίσης, όσο νωρίτερα αρχίσετε να διαβάζετε βιβλία στα μικρά παιδιά, τόσο πιθανότερο είναι να τα καταφέρουν καλύτερα στο νηπιαγωγείο και όχι μόνο.
Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι η ανάπτυξη του λεξιλογίου και η κατανόηση της ανάγνωσης πάνε χέρι-χέρι.
Μια προηγούμενη μακροχρόνια μελέτη διαπίστωσε ότι τόσο η αναγνωστική εμπειρία όσο και η κατανόηση ήταν ισχυροί παράγοντες πρόβλεψης του λεξιλογίου, με την “καλή” κατανόηση να συνδέεται με ισχυρές δεξιότητες λεξιλογίου και το αντίστροφο.
4. Το διάβασμα βοηθά τους εφήβους να αποκτήσουν αυτογνωσία
Η διαμόρφωση της ταυτότητας αποτελεί βασικό συστατικό στοιχείο της εφηβείας. Μολονότι οι έρευνες δείχνουν ότι η αυτο-ταυτότητα επηρεάζεται από έναν συνδυασμό γεγονότων της ζωής, την ωριμότητα και τις στενές σχέσεις, το διάβασμα μπορεί επίσης να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο.
Το διάβασμα όχι μόνο ενισχύει τις ακαδημαϊκές επιδόσεις, την κοινωνική συμμετοχή και την ανάπτυξη της προσωπικότητας, αλλά βοηθά επίσης τους εφήβους να αναπτύξουν επίγνωση για το πώς να γίνουν και να παραμείνουν ενήλικες.
Η εξερεύνηση της αυτογνωσίας είναι ζωτικής σημασίας κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Διαβάζοντας φανταστικές ιστορίες, αναπτύσσουν αντίληψη σχετικά με τις ώριμες σχέσεις, τις φιλίες, τις προσωπικές αξίες και την πολιτισμική ταυτότητα.
Όλα αυτά είναι σημαντικά όταν εξετάζουμε τη μετάβαση από το να είσαι παιδί στο να γίνεις ενήλικας.
5. Το διάβασμα αυξάνει την ενσυναίσθηση και μπορεί να βελτιώσει τις σχέσεις
Όταν διαβάζετε ένα βιβλίο σε ένα μωρό ή νήπιο, το βοηθάτε στην ανάπτυξη του εγκεφάλου του που εκτείνεται πέρα από τη γλωσσική ανάπτυξη – συμβάλλετε επίσης στη συναισθηματική του εκπαίδευση.
Οι δεξιότητες αυτές μπορούν επίσης να αξιοποιηθούν σε όλη τη διάρκεια της ζωής σας ως αναγνώστες.
Η ενσυναίσθηση, ή η ικανότητα να καταλαβαίνεις και να μοιράζεσαι τα συναισθήματα ενός άλλου ατόμου, είναι ένα σημαντικό δομικό στοιχείο για τις κοινωνικές και διαπροσωπικές σχέσεις.
Προηγούμενες έρευνες υποστηρίζουν ότι ιδίως η ανάγνωση βιβλίων μυθοπλασίας μπορεί να οδηγήσει σε παρόμοια κοινωνικο-γνωστικά αποτελέσματα που μπορούν να αποκτηθούν στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις της πραγματικής ζωής.
Επιπλέον, η έρευνα επισημαίνει τα οφέλη της ανάγνωσης μυθοπλασίας στη “θεωρία του νου”, η οποία περιγράφει την ικανότητα να αναγνωρίζεις ότι οι άνθρωποι έχουν απόψεις και επιθυμίες που διαφέρουν από τις δικές σου.
Η θεωρία του νου δεν θεωρείται μόνο σημαντική κοινωνική δεξιότητα για τη δημιουργία σχέσεων, αλλά θεωρείται επίσης σημαντικό χαρακτηριστικό των λειτουργικών κοινωνιών.
6. Το διάβασμα βελτιώνει τη γνωστική λειτουργία – ακόμη και καθώς γερνάτε
Την ώρα που η ανάγνωση βιβλίων μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να αναπτύξουν γνωστικές δεξιότητες στο πλαίσιο της υγιούς ανάπτυξής τους, τα οφέλη αυτά μπορούν να επεκταθούν και στους μεγαλύτερους ενήλικες.
Οι έρευνες δείχνουν ότι οι τακτικές δραστηριότητες που σχετίζονται με τις γνώσεις κατά τη διάρκεια της παιδικής και της ενήλικης ζωής μπορεί να επιβραδύνουν τη γνωστική έκπτωση καθώς γερνάτε.
Μια τέτοια δραστηριότητα που ενδεχομένως να βοηθάει είναι η ανάγνωση βιβλίων.
Το διάβασμα είναι μια γνωστική δραστηριότητα που γυμνάζει τον εγκέφαλό σας και προλαμβάνει την απώλεια μνήμης.
Το διάβασμα είναι μια διανοητικά διεγερτική δραστηριότητα που αυξάνει τη ροή του αίματος, του οξυγόνου και των θρεπτικών συστατικών στον εγκέφαλο.
Μπορεί επίσης να βοηθήσει στην καθυστέρηση της γνωστικής παρακμής και της εξασθένησης και σχετίζεται με τη βελτίωση της γνωστικής λειτουργίας.
Το διάβασμα μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της ανάπτυξης εναποθέσεων β-αμυλοειδούς στον εγκέφαλο.
Αυτά είναι χαρακτηριστικά της νόσου Αλτσχάιμερ, ενός τύπου άνοιας που σχετίζεται με την ηλικία.
Η πνευματική διέγερση μπορεί επίσης να επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου του Αλτσχάιμερ, καθώς εκτιμάται ότι η διατήρηση του εγκεφάλου σε ενεργή κατάσταση δημιουργεί αποθέματα υγιών εγκεφαλικών κυττάρων και συνδέσεων μεταξύ τους.
Η συγκρότηση αυτού του εγκεφαλικού αποθέματος μπορεί να βοηθήσει στην αντιστάθμιση της βλάβης που προκαλεί η νόσος Αλτσχάιμερ και επειδή ο εγκέφαλος είναι σε θέση να την αντισταθμίσει και να συνεχίσει να λειτουργεί, η εμφάνιση της άνοιας μπορεί να καθυστερήσει.
7. Η ανάγνωση βιβλίων μπορεί να σας βοηθήσει να ζήσετε περισσότερο
Μπορεί η τακτική άσκηση και η υγιεινή διατροφή να είναι μερικοί μόνο από τους τρόπους με τους οποίους μπορείτε να παρατείνετε τη διάρκεια ζωής σας, αλλά και οι γνωστικές επιδράσεις της ανάγνωσης βιβλίων μπορεί να σας βοηθήσουν να ζήσετε περισσότερο.
Σύμφωνα με σχετική μελέτη, οι αναγνώστες βιβλίων είχαν κατά μέσο όρο 23 μήνες μεγαλύτερη διάρκεια ζωής σε σύγκριση με τους μη αναγνώστες βιβλίων.
Η ανάγνωση βιβλίων σίγουρα δεν αποτελεί υποκατάστατο άλλων υγιεινών συμπεριφορών.
Αλλά αν λάβετε υπόψη τα συνολικά οφέλη που συζητήθηκαν σε αυτό το κείμενο, όπως τα γνωστικά, κοινωνικά και ψυχικά οφέλη για την υγεία, είναι κατανοητό πώς το διάβασμα μπορεί να σας βοηθήσει να ζήσετε μια μακρύτερη και πιο γεμάτη ζωή.
