Αγοραφοβία: Όχι, δεν έχει να κάνει μόνο με το πλήθος

Η αγοραφοβία είναι μια αγχώδης διαταραχή που προκαλεί έντονο φόβο μπροστά στο ενδεχόμενο να βρεθεί κανείς σε δύσκολη θέση ή να μην μπορεί να ξεφύγει ή να ζητήσει βοήθεια. Λόγω του φόβου και του άγχους, τα άτομα με αγοραφοβία συχνά αποφεύγουν νέους χώρους και άγνωστες καταστάσεις, όπως:

• Μεγάλες, ανοιχτές περιοχές ή κλειστούς χώρους.
• Το πλήθος των ανθρώπων.
• Μέρη εκτός του σπιτιού τους.
• Τα μέσα μαζικής μεταφοράς.

Η αγχώδης διαταραχή είναι ένας τύπος διαταραχής της ψυχικής υγείας. Αν έχετε αγχώδη διαταραχή, ενδεχομένως να αντιδράτε σε ορισμένα πράγματα και καταστάσεις με φόβο και τρόμο. Είναι επίσης πιθανό να εμφανίζετε σωματικά σημάδια άγχους, όπως ταχυπαλμία και εφίδρωση.

Πόσο συχνή είναι η αγοραφοβία;

Οι ερευνητές δεν γνωρίζουν την ακριβή αιτία της αγοραφοβίας. Ωστόσο, συχνά συνδέεται με μια υπάρχουσα διαταραχή πανικού.

Η διαταραχή πανικού προκαλεί σύντομες, έντονες κρίσεις φόβου χωρίς ιδιαίτερο λόγο. Περίπου το ένα τρίτο των ατόμων που πάσχουν από διαταραχή πανικού αναπτύσσουν αγοραφοβία. Αλλά η αγοραφοβία μπορεί να εμφανιστεί και μόνη της.

Ποια είναι τα συμπτώματα της αγοραφοβίας;

Όλοι βιώνουν άγχος κατά καιρούς. Αλλά μια αγχώδης διαταραχή προκαλεί υπερβολική ανησυχία που επηρεάζει τις καθημερινές δραστηριότητες του ατόμου.

Η αγοραφοβία μπορεί να σας κάνει να αισθάνεστε ακραίο φόβο και άγχος, γεγονός που πιθανόν να σας κάνει να αποφεύγετε διάφορες καταστάσεις. Τα σημάδια της αγοραφοβίας είναι παρόμοια με μια κρίση πανικού.

Είναι πιθανό να εμφανίσετε τα ακόλουθα συμπτώματα όταν βρίσκεστε σε καταστάσεις ή χώρους που σας προκαλούν φόβο:

• Πόνος στο στήθος ή γρήγορος καρδιακός ρυθμός.
• Φόβος ή αίσθημα νευρικότητας.
• Υπεραερισμός ή δυσκολία στην αναπνοή.
• Ζαλάδα.
• Ξαφνικό ρίγος ή έξαψη (κόκκινο, ζεστό πρόσωπο).
• Υπερβολική εφίδρωση (υπεριδρωσία).
• Διαταραχές στο στομάχι.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για την αγοραφοβία; Ποιοι άνθρωποι κινδυνεύουν να την εμφανίσουν;

Οι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη αγοραφοβίας είναι οι εξής:

• Η εμφάνιση κρίσεων πανικού.
• Η αντίδραση στις κρίσεις πανικού με υπερβολικό φόβο και ανησυχία.
• Το να έχετε άλλες φοβίες.
• Η εμπειρία στρεσογόνων γεγονότων στη ζωή, όπως ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου, η επίθεση ή η κακοποίηση, ιδίως κατά την παιδική ηλικία.
• Το να είναι κανείς ευαίσθητος στο άγχος ή να έχει άλλες αγχώδεις διαταραχές.
• Η ύπαρξη συγγενικού προσώπου που πάσχει από αγοραφοβία.

Πώς ξέρετε αν πάσχετε όντως από αγοραφοβία;

Εάν νομίζετε ότι πάσχετε από αγοραφοβία και το άγχος σας παρεμβαίνει στην καθημερινή σας ζωή, θα πρέπει να μιλήσετε με έναν γιατρό ή έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας, όπως έναν ψυχίατρο ή έναν ψυχολόγο.

Εάν φοβάστε να επισκεφθείτε αυτοπροσώπως ένα ιατρείο, ενδέχεται να μπορείτε να προγραμματίσετε ένα ραντεβού μέσω τηλεφώνου ή βιντεοκλήσης.

Ο επαγγελματίας υγείας θα έχει τη δυνατότητα να σας ρωτήσει:

• Αγχώνεστε όταν βγαίνετε από το σπίτι σας;
• Υπάρχουν μέρη ή καταστάσεις που αποφεύγετε επειδή φοβάστε; Γιατί αυτό σας προκαλεί φόβο;
• Εξαρτάστε από άλλους για να κάνετε τα ψώνια και τις δουλειές σας εκτός σπιτιού;

Ο επαγγελματίας υγείας μπορεί να διαγνώσει την αγοραφοβία με βάση τα συμπτώματά σας, το πόσο συχνά εμφανίζονται και το πόσο σοβαρά είναι. Είναι σημαντικό να είστε ανοιχτοί και ειλικρινείς με τους θεραπευτές σας.

Ο γιατρός σας ή ο θεραπευτής σας μπορεί να διαγνώσει αγοραφοβία εάν πληροίτε συγκεκριμένα πρότυπα. Για να υπάρχει διάγνωση αγοραφοβίας, ένα άτομο πρέπει να αισθάνεται ακραίο φόβο ή πανικό σε τουλάχιστον δύο από τις ακόλουθες καταστάσεις:

• Στη χρήση των δημόσιων συγκοινωνιών.
• Όταν βρίσκεται σε ανοιχτό χώρο.
• Όταν βρίσκεται σε κλειστό χώρο, όπως κινηματογράφο, αίθουσα συνεδριάσεων ή ένα μικρό κατάστημα.
• Όταν στέκεται σε μια ουρά ή βρίσκεται μέσα σε πλήθος.
• Όταν βρίσκεται έξω από το σπίτι του μόνος/η του/της.

Πώς αντιμετωπίζεται η αγοραφοβία;

Η θεραπεία της αγοραφοβίας περιλαμβάνει συνήθως ένα συνδυασμό μεθόδων θεραπείας:

• Ψυχοθεραπεία (θεραπεία μέσω συζήτησης).
• Φαρμακευτική αγωγή.
• Αλλαγές στον τρόπο ζωής.

Ψυχοθεραπεία

Ένας θεραπευτής μπορεί να σας βοηθήσει να ξεπεράσετε τους φόβους σας. Χρησιμοποιώντας τη γνωστική συμπεριφορική θεραπεία (CBT), ένας επαγγελματίας ψυχικής υγείας μπορεί να σας βοηθήσει να αναγνωρίσετε τις διάφορες σκέψεις που σας προκαλούν άγχος. Στη συνέχεια, θα μάθετε τρόπους να αντιδράτε πιο παραγωγικά.

Χρησιμοποιώντας τεχνικές χαλάρωσης και απευαισθητοποίησης, ο θεραπευτής σας μπορεί να σας βάλει να φανταστείτε μια τρομακτική κατάσταση και να διαχειριστείτε τα συναισθήματά σας που γεννιούνται από αυτήν.

Τελικά, θα είστε σε θέση να συμμετέχετε σε δραστηριότητες που προκαλούν άγχος και θα ξέρετε πώς να διαχειριστείτε τα συναισθήματά σας. Με την πάροδο του χρόνου, η θεραπεία μπορεί να εκπαιδεύσει τον εγκέφαλό σας να σκέφτεται και να ανταποκρίνεται διαφορετικά.

• Συστημική απευαισθητοποίηση

Η συστηματική απευαισθητοποίηση για την αγοραφοβία είναι μια εναλλακτική λύση που μπορεί να σας βοηθήσει. Η θεραπεία συστηματικής απευαισθητοποίησης περιλαμβάνει τη μείωση της ευαισθησίας μας σε ερεθίσματα που προκαλούν άγχος. Προχωράτε προς την επίτευξη των στόχων σας στο πλαίσιο μιας διαδικασίας βήμα προς βήμα.

Κάποιος που κάνει θεραπεία απευαισθητοποίησης μπορεί να ξεκινήσει με ένα μικρό βήμα και στη συνέχεια να προχωρήσει σταδιακά στην αντιμετώπιση καταστάσεων που προκαλούν μεγαλύτερα επίπεδα άγχους.

Καθώς κανείς προβαίνει σε συστημική απευαισθητοποίηση, συνιστάται να θυμάται τα πέντε R:

• Αντιδράστε (React)
• Υποχωρήστε (Retreat)
• Χαλαρώστε (Relax)
• Ανακάμψτε (Recover)
• Επαναλάβετε (Repeat)

Η θεραπεία απευαισθητοποίησης τυπικά συμπεριλαμβάνει την υποστήριξη από κάποιον άλλον. Καθώς πρόκειται για μια προοδευτική διαδικασία, είναι σημαντικό να είστε υπομονετικοί με τον εαυτό σας.

Φάρμακα

Ο θεράπων ιατρός σας μπορεί επίσης να σας προτείνει φάρμακα που ονομάζονται εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI) ή αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης-νορεπινεφρίνης (SNRI).

Αυτά τα φάρμακα μπορούν να αντιμετωπίσουν την κατάθλιψη και τις αγχώδεις διαταραχές.

Αλλαγές στον τρόπο ζωής

Οι ακόλουθες αλλαγές στον τρόπο ζωής ίσως σας βοηθήσουν επίσης να διαχειριστείτε την αγοραφοβία:

• Αποφύγετε το αλκοόλ, την καφεΐνη και άλλες διεγερτικές ή κατασταλτικές ουσίες.
• Να ακολουθείτε μια υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή.
• Να ασκείστε τακτικά.
• Να κάνετε ασκήσεις αναπνοής.

Πώς μπορώ να μάθω να ζω με την αγοραφοβία;

Φροντίστε καλά τον εαυτό σας, πάρτε τα φάρμακά σας όπως σας έχουν συνταγογραφηθεί και εξασκηθείτε στις τεχνικές που μαθαίνετε από τον θεραπευτή σας.

Και μην επιτρέπετε στον εαυτό σας να αποφεύγει καταστάσεις και μέρη που προκαλούν άγχος.

Ο συνδυασμός αυτών των μεθόδων μπορεί να σας βοηθήσει να κάνετε πράγματα που σας ευχαριστούν έχοντας λιγότερο φόβο.