Δεν είναι καθόλου ασυνήθιστο να ακούμε ανθρώπους που έχουν ξυπνήσει με αδιαθεσία, αφυδάτωση και έντονο πονοκέφαλο να αποδίδουν το μεθύσι τους στο γεγονός ότι ανακάτεψαν τα ποτά τους απερίσκεπτα.
Εξάλλου, υπάρχουν και οι θεωρίες σχετικά με τη σειρά με την οποία πρέπει να καταναλώνονται τα διάφορα ποτά. Μια εκδοχή υποστηρίζει: “Κρασί πριν από την μπύρα και θα νιώσετε άσχημα.
Μπύρα πριν από το κρασί και θα νιώσετε καλά“. Ή μήπως συμβαίνει το αντίθετο; Μετά από μερικά ποτά δεν είναι πάντα εύκολο να θυμάστε τι ήπιατε και με ποια σειρά. Όλα αυτά εγείρουν το ερώτημα πόσο αξιόπιστες είναι αυτές οι παροιμίες. Υπάρχουν αποδείξεις πέρα από τις ανεκδοτολογικές αναφορές ότι η κατανάλωση κρασιού ακολουθούμενη από μπύρα ή το αντίστροφο επιδεινώνει το μεθύσι;
Μια ανασκόπηση προηγούμενων ερευνών που δημοσιεύθηκε το 2000 επιβεβαιώνει ότι οι αιτίες των κύριων συμπτωμάτων του hangover είναι η αφυδάτωση, οι αλλαγές στα επίπεδα ορμονών όπως η αλδοστερόνη και η κορτιζόλη και οι τοξικές επιδράσεις του ίδιου του αλκοόλ. Επιπλέον, υπάρχουν ενδείξεις ότι το ανοσοποιητικό σύστημα διαταράσσεται και ότι αυτό θα μπορούσε να είναι η αιτία του πονοκεφάλου, της ναυτίας και της κόπωσης.
Το πρώτο από τα δύο κύρια συστατικά ενός ποτού που επηρεάζουν τη σοβαρότητα του hangover είναι προφανές. Όσο υψηλότερη είναι η περιεκτικότητα σε αλκοόλ και όσο πιο γρήγορα το πίνετε, τόσο χειρότερο είναι το hangover. Ωστόσο, αυτό αποτελεί απλώς έναν μέσο όρο. Η ίδια ποσότητα αλκοόλ δεν οδηγεί πάντα στην ίδια βαρύτητα του hangover.
Πολλοί αναφέρουν ότι δεν εμφανίζουν πονοκέφαλο και κανείς δεν γνωρίζει ακριβώς το γιατί. Σε μια μελέτη σε νεαρούς Δανούς που έκαναν διακοπές, σχεδόν το ένα τρίτο όσων κατανάλωσαν τουλάχιστον 12 μονάδες αλκοόλ (που αντιστοιχούν περίπου σε τέσσερις μεγάλες μπύρες ή τέσσερα ποτήρια κρασί των 250 ml) απέφυγαν το hangover.
Η ανάμειξη ποτών δεν είναι απαραίτητο ότι αυξάνει τη συνολική ποσότητα αλκοόλ που καταναλώνετε, αλλά αυτό μπορεί να συμβεί με τα κοκτέιλ. Εάν συνδυάσετε τρεις ή τέσσερις μεζούρες αλκοολούχων ποτών μαζί με άλλα συστατικά, ένα παλλόμενο κεφάλι και ένας ξηρός λαιμός είναι πιθανώς απλώς το αποτέλεσμα της συνολικής κατανάλωσης περισσότερου αλκοόλ.
Πέρα από την αιθανόλη που προκαλεί τη μέθη, τα άλλα βασικά συστατικά που επηρεάζουν το hangover είναι αυτό που η βιομηχανία ποτών ονομάζει συγγενείς ουσίες. Πρόκειται για τις υπόλοιπες ουσίες που παράγονται κατά τη ζύμωση του αλκοόλ, όπως η ακετόνη, η ακεταλδεΰδη, το φουζέλαιο και η πιο γνωστή, οι τανίνες, οι οποίες δίνουν στα σκουρόχρωμα ποτά το χρώμα τους και μέρος της γεύσης τους. Το μπέρμπον ουίσκι, για παράδειγμα, περιέχει 37 φορές μεγαλύτερη ποσότητα συγγενών ουσιών από τη βότκα.
Για να διαπιστώσουν την επίδραση αυτών των ουσιών στη σοβαρότητα του hangover, ερευνητές στις ΗΠΑ στρατολόγησαν φοιτητές πανεπιστημίου που έπιναν τακτικά, χωρίς να αντιμετωπίζουν προβλήματα με το αλκοόλ. Σε διαφορετικές βραδιές τους έδωσαν είτε μπέρμπον και κόλα, βότκα και κόλα είτε ένα εικονικό φάρμακο που αποτελούνταν από κόλα αναμεμειγμένη με τόνικ, με μερικές σταγόνες είτε μπέρμπον είτε βότκα για να έχει γεύση παρόμοια με την πραγματική.
Ήπιαν από τρία έως έξι ποτά, όσο ήταν πάντως αρκετό για να τους εξασφαλίσει συγκέντρωση 0,11 g αλκοόλ ανά 100 ml αναπνοής. Αυτό τους καθιστούσε δύο έως πέντε φορές πάνω από το όριο οδήγησης υπό την επήρεια αλκοόλ, ανάλογα με τη χώρα στην οποία βρίσκονταν.
Στη συνέχεια, πέρασαν τη νύχτα στην κλινική και τους ξύπνησαν στις 7 π.μ. για πρωινό, πριν λάβουν μέρος σε μια σειρά δοκιμών. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι φοιτητές που έπιναν μπέρμπον αξιολόγησαν το μεθύσι τους ως χειρότερο, αλλά το ενδιαφέρον είναι ότι είχαν εξίσου καλές επιδόσεις σε εργασίες όπως τα τεστ χρόνου αντίδρασης.
Τα διαυγή ποτά, όπως το λευκό ρούμι, η βότκα και το τζιν, τείνουν να προκαλούν ηπιότερο και λιγότερο πονοκέφαλο, επειδή περιέχουν σχετικά χαμηλά επίπεδα συγγενών ουσιών. Ίσως εκείνοι που αναμειγνύουν τα ποτά τους να είναι πιο πιθανό να επιλέξουν ένα ποτό σκούρου χρώματος που περιέχει υψηλότερα επίπεδα αυτών των ουσιών απλώς και μόνο λόγω του ότι πίνουν περισσότερα ποτά, αλλά και πάλι δεν είναι η ανάμειξη αυτή καθαυτή που προκαλεί το πρόβλημα.
Κανένας επιστήμονας δεν φαίνεται να έχει πραγματοποιήσει την τέλεια αντισταθμιστική μελέτη, όπου ανατίθεται τυχαία στους ανθρώπους να πίνουν μπύρα και μετά κρασί ή κρασί και μετά μπύρα. Αλλά ίσως δεν είναι το σταφύλι ή το σιτάρι που έχει σημασία, αλλά η επίδραση που έχει η δύναμη αυτών των ποτών στην κριτική ικανότητα.
Η μπύρα έχει μόνο το ένα τρίτο έως το μισό της δύναμης του κρασιού, επομένως το ξεκίνημα με αυτήν οδηγεί σε λιγότερη μέθη, αν ακολουθήσει ισχυρότερο ποτό. Αν όμως κάποιος ξεκινήσει με κρασί ή οινοπνευματώδη ποτά, τότε η κρίση του μπορεί να επηρεαστεί αρκετά ώστε να πιει αργότερα πιο πολύ. Υπάρχουν σίγουρα στοιχεία ότι οι άνθρωποι δεν είναι καλοί στο να κρίνουν τη δική τους μέθη. Σε χαμηλά επίπεδα οι άνθρωποι υπερεκτιμούν την ποσότητα αλκοόλ στο αίμα τους, αλλά μετά από μερικά ποτά αρχίζουν να την υποτιμούν.
Έτσι, τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι το hangover δεν μπορεί να αποδοθεί στην ανάμειξη των ποτών. Πιθανότατα οφείλεται στον υψηλό αριθμό συγγενών ουσιών του ποτού ή στην υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.
Όσον αφορά τις θεραπείες για το hangover, οι επιστήμονες έχουν ασχοληθεί και με αυτές, και το British Medical Journal δημοσίευσε το 2005 μια ανασκόπηση των μελετών για τα πάντα, από το βόραχο μέχρι την αγκινάρα και από τη γλυκόζη μέχρι τα φραγκόσυκα. Το κακό για τους πότες είναι ότι κανένα από αυτά δεν είναι αποτελεσματικό.
