Ημικρανία: Διάγνωση και Θεραπεία

Τι είναι το ημερολόγιο ημικρανίας;

Η τήρηση ενός ημερολογίου ημικρανίας δεν είναι μόνο επωφελής για εσάς, αλλά βοηθά τον γιατρό σας όσον αφορά τη διάγνωση.

Το ημερολόγιό σας θα πρέπει να είναι λεπτομερές και να ενημερώνεται όσο το δυνατόν περισσότερο πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από μια κρίση ημικρανίας.

Να καταγράφετε τα εξής:

• Την ημερομηνία και την ώρα που ξεκίνησε η ημικρανία – συγκεκριμένα όταν ξεκίνησε το πρόδρομο στάδιο, εφόσον είστε σε θέση να το αντιληφθείτε. Παρακολουθήστε το χρόνο που περνάει. Πότε ξεκίνησε η φάση της αύρας; Ο πονοκέφαλος; Το πρόδρομο στάδιο; Κάντε ό,τι μπορείτε για να διακρίνετε σε ποιο στάδιο βρίσκεστε και πόσο διαρκεί αυτό. Αν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο μοτίβο, αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να προβλέψετε τι θα συμβεί στο μέλλον.
• Ποια είναι τα συμπτώματά σας; Να είστε συγκεκριμένοι.
• Σημειώστε πόσες ώρες κοιμηθήκατε το προηγούμενο βράδυ και το επίπεδο άγχους σας. Τι προκαλεί το άγχος σας;
• Παρατηρήστε τον καιρό.
• Καταγράψτε την πρόσληψη τροφής και νερού. Μήπως φάγατε κάτι που προκάλεσε την ημικρανία; Μήπως παραλείψατε κάποιο γεύμα;
• Περιγράψτε το είδος του πόνου και βαθμολογήστε τον σε μια κλίμακα από το ένα έως το 10, με το 10 να είναι ο χειρότερος πόνος που έχετε βιώσει ποτέ.
• Πού εντοπίζεται ο πόνος; Στη μία πλευρά του κεφαλιού σας; Στο σαγόνι σας; Στο μάτι σας;
• Αναφέρετε όλα τα φάρμακα που πήρατε. Αυτό συμπεριλαμβάνει όλες τις καθημερινές συνταγές, όλα τα συμπληρώματα και όλα τα παυσίπονα που πήρατε.
• Πώς προσπαθήσατε να θεραπεύσετε την ημικρανία σας και δούλεψε; Ποιο φάρμακο πήρατε, σε ποια δοσολογία, ποια ώρα;
• Εξετάστε και άλλους εκλυτικούς παράγοντες. Μήπως παίζατε μπάσκετ στο φως του ήλιου; Μήπως παρακολουθήσατε μια ταινία που είχε φώτα που αναβόσβηναν; Αν είστε γυναίκα, έχετε περίοδο;

Υπάρχουν κάποιες εφαρμογές για smartphone που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να κρατάτε ημερολόγιο ημικρανίας, αν δεν θέλετε να χρησιμοποιήσετε στυλό και χαρτί.

Πώς διαγιγνώσκονται οι ημικρανίες;

Για τη διάγνωση της ημικρανίας, ο γιατρός σας θα λάβει ένα λεπτομερές ιατρικό ιστορικό, όχι μόνο το δικό σας ιστορικό πονοκεφάλων αλλά και της οικογένειάς σας.

Επίσης, θα χρειαστεί να καταγράψει το ιστορικό των συμπτωμάτων σας που σχετίζονται με την ημικρανία, πιθανόν ζητώντας σας:

• Να περιγράψετε τα συμπτώματα του πονοκεφάλου σας. Πόσο σοβαροί είναι;
• Να θυμηθείτε πότε σας πιάνουν. Κατά τη διάρκεια της περιόδου σας, για παράδειγμα;
• Να περιγράψετε τον τύπο και τη θέση του πόνου σας. Είναι ο πόνος σαν σφυροκόπημα; Είναι παλλόμενος; Μοιάζει με σφίξιμο;
• Θυμηθείτε αν κάτι κάνει τον πονοκέφαλό σας ηπιότερο ή χειρότερο.
• Να αναφέρετε πόσο συχνά έχετε πονοκεφάλους ημικρανίας.
• Να μιλήσετε για τις δραστηριότητες, τις τροφές, τους στρεσογόνους παράγοντες ή τις καταστάσεις που μπορεί να έχουν προκαλέσει την ημικρανία.
• Να συζητήσετε σχετικά με τα φάρμακα που παίρνετε για να ανακουφιστείτε από τον πόνο και πόσο συχνά τα παίρνετε.
• Να πείτε πώς αισθανθήκατε πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τον πονοκέφαλο.
• Να θυμηθείτε αν κάποιος στην οικογένειά σας πάσχει από ημικρανίες.

Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να ζητήσει εξετάσεις αίματος και απεικονιστικές εξετάσεις (όπως αξονική ή μαγνητική τομογραφία) για να βεβαιωθεί ότι δεν υπάρχουν άλλες αιτίες για τον πονοκέφαλό σας.

Μπορεί να ζητηθεί ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ) για να αποκλειστούν οι επιληπτικές κρίσεις.

Ποια συμπτώματα πρέπει να έχετε για να διαγνωστεί η ημικρανία;

Ημικρανία με αύρα (επιπλεγμένη ημικρανία). Πρόκειται για πονοκέφαλο, συν:

• Οπτικά συμπτώματα (να βλέπεις κηλίδες, σπινθήρες ή γραμμές) ή απώλεια όρασης.
• Αισθητηριακά συμπτώματα (αίσθημα τσιμπήματος, για παράδειγμα).

Ημικρανία χωρίς αύρα (κοινή ημικρανία). Μια κοινή ημικρανία είναι ένας πονοκέφαλος και:

• Οι κρίσεις ενέχουν πόνο στη μία πλευρά του κεφαλιού σας.
• Είχατε τουλάχιστον πέντε κρίσεις, καθεμία από τις οποίες διαρκούσε μεταξύ τεσσάρων και 72 ωρών.

Επιπλέον, έχετε βιώσει τουλάχιστον ένα από τα ακόλουθα:

• Ναυτία ή/και εμετό.
• Το φως σας ενοχλεί ή/και αποφεύγετε το φως.
• Οι ήχοι σας ενοχλούν ή/και αποφεύγετε τους ήχους.

Γίνεται λανθασμένη διάγνωση των ημικρανιών;

Μερικές φορές εσείς ή ο γιατρός σας μπορεί να υποθέσετε ότι ο πόνος που αισθάνεστε είναι πονοκέφαλος των ιγμορείων ή κεφαλαλγία τάσης.

Δείξτε στον πάροχο υγειονομικής περίθαλψης το ημερολόγιο ημικρανίας σας, ώστε να μάθει για την ιδιαίτερη κατάστασή σας.

Πώς αντιμετωπίζονται οι ημικρανίες;

Οι ημικρανικοί πονοκέφαλοι είναι χρόνιοι.

Δεν μπορούν να θεραπευτούν, αλλά μπορούν να αντιμετωπιστούν και ενδεχομένως να βελτιωθούν.

Υπάρχουν δύο κύριες θεραπευτικές προσεγγίσεις που χρησιμοποιούν φάρμακα: η κατασταλτική και η προληπτική.

Τα κατασταλτικά φάρμακα είναι πιο αποτελεσματικά όταν τα χρησιμοποιείτε με το πρώτο σημάδι ημικρανίας. Πάρτε τα όσο ο πόνος είναι ήπιος.

Σταματώντας πιθανώς τη διαδικασία του πονοκεφάλου, τα κατασταλτικά φάρμακα βοηθούν να σταματήσουν ή να μειώσουν τα συμπτώματα της ημικρανίας σας, συμπεριλαμβανομένου του πόνου, της ναυτίας, της ευαισθησίας στο φως κ.λπ.

Ορισμένα ανασταλτικά φάρμακα λειτουργούν με το να συστέλλουν τα αιμοφόρα αγγεία σας, επαναφέροντάς τα στο φυσιολογικό και ανακουφίζοντας τον σφύζοντα πόνο.

Τα προληπτικά (προφυλακτικά) φάρμακα μπορεί να συνταγογραφηθούν όταν οι πονοκέφαλοί σας είναι σοβαροί, εμφανίζονται περισσότερες από τέσσερις φορές το μήνα και παρεμποδίζουν σημαντικά τις συνήθεις δραστηριότητές σας.

Τα προληπτικά φάρμακα μειώνουν τη συχνότητα και τη σοβαρότητα των πονοκεφάλων.

Τα φάρμακα λαμβάνονται γενικά σε τακτική, καθημερινή βάση για να βοηθήσουν στην πρόληψη των ημικρανιών.

Ποια φάρμακα χρησιμοποιούνται για την ανακούφιση από τον πόνο της ημικρανίας;

Τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα είναι αποτελεσματικά για ορισμένα άτομα με ήπιες έως μέτριες ημικρανίες.

Τα κύρια συστατικά των αναλγητικών φαρμάκων είναι η ιβουπροφαίνη, η ασπιρίνη, η παρακεταμόλη, η ναπροξένη και η καφεΐνη.

Παράδειγμα τέτοιων φαρμάκων είναι το Cafergot που περιέχει εργοταμίνη και καφεΐνη, το Excedrin® Migraine, το Elmigrain που περιέχει ελιτριπτάνη (eletriptan) η οποία αποτελεί έναν εκλεκτικό αγωνιστή των αγγειακών υποδοχέων 5-HT1B και των νευρωνικών υποδοχέων 5-HT1D κτλ.

Να είστε προσεκτικοί όταν λαμβάνετε φάρμακα που χορηγούνται χωρίς συνταγή για την ανακούφιση του πόνου.

Ορισμένες φορές η υπερβολική χρήση τους μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους  ή πρόβλημα εξάρτησης.

Εάν παίρνετε οποιαδήποτε φάρμακα κατά του πόνου που χορηγούνται χωρίς ιατρική συνταγή περισσότερο από δύο έως τρεις φορές την εβδομάδα, αναφέρετε το στον γιατρό σας.

Μπορεί να σας προτείνει συνταγογραφούμενα φάρμακα που ενδέχεται να είναι πιο αποτελεσματικά.

Τα συνταγογραφούμενα φάρμακα για τους πονοκεφάλους ημικρανίας περιλαμβάνουν:

• Κατηγορία φαρμάκων τριπτάνης
• Αποκλειστές διαύλων ασβεστίου
• Μονοκλωνικά αντισώματα που σχετίζονται με το γονίδιο καλσιτονίνης (CGRP)
• β-αποκλειστές
• Αντικαταθλιπτικά
• Αντιεπιληπτικά

Άλλα:

• Στεροειδή.
• Φαινοθειαζίνες.
• Κορτικοστεροειδή.

Ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει βιταμίνες, μέταλλα ή βότανα, όπως:

• Ριβοφλαβίνη (βιταμίνη Β2).
• Μαγνήσιο.
• Βάλσαμο (φυτό).
• Συνένζυμο Q10.

Τα φάρμακα για την ανακούφιση από τον πόνο της ημικρανίας κυκλοφορούν σε διάφορα σκευάσματα, όπως χάπια, δισκία, ενέσεις, υπόθετα και ρινικά σπρέι.

Εσείς και ο γιατρός σας θα συζητήσετε το συγκεκριμένο φάρμακο, το συνδυασμό φαρμάκων και τα σκευάσματα που ανταποκρίνονται καλύτερα στη δική σας περίπτωση.

Χορηγούνται επίσης φάρμακα για την ανακούφιση της ναυτίας, εφόσον είναι απαραίτητο.

Όλα τα φάρμακα πρέπει να χρησιμοποιούνται υπό την καθοδήγηση ειδικού σε θέματα πονοκεφάλου ή ιατρού που είναι έμπειρος στη θεραπεία της ημικρανίας.

Όπως συμβαίνει με κάθε φάρμακο, είναι σημαντικό να ακολουθείτε προσεκτικά τις οδηγίες της ετικέτας και τις συμβουλές του γιατρού σας.

Οι εναλλακτικές μέθοδοι αντιμετώπισης της ημικρανίας, γνωστές και ως σπιτικές θεραπείες, περιλαμβάνουν:

• Ξεκούραση σε ένα σκοτεινό, ήσυχο, δροσερό δωμάτιο.
• Εφαρμογή μιας κρύας κομπρέσας ή μιας πετσέτας στο μέτωπό σας ή πίσω από το λαιμό σας. (Ορισμένοι άνθρωποι προτιμούν τη θερμότητα).
• Μασάζ στο τριχωτό της κεφαλής σας.
• Γιόγκα.
• Εφαρμογή πίεσης στους κροτάφους σας με κυκλικές κινήσεις.
• Διατήρηση του εαυτού σας σε κατάσταση ηρεμίας. Διαλογισμός.
• Βιοανάδραση.

Τι είναι η βιοανάδραση;

Η βιοανάδραση είναι η χρήση ειδικού εξοπλισμού που δένεται στο κεφάλι σας.

Ο εξοπλισμός μετρά τη φυσική ένταση στο σώμα σας και σας ειδοποιεί όταν πρέπει να ελέγξετε το άγχος σας, γεγονός που αλλάζει τις φυσικές διεργασίες που σχετίζονται με το άγχος.

Δεν θα χρειαστεί να χρησιμοποιείτε τον εξοπλισμό για πάντα, επειδή θα μάθετε πώς να ανιχνεύετε την ένταση από μόνοι σας.

Η συσκευή λειτουργεί τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες.

Υπάρχουν χειρουργικές επεμβάσεις που ανακουφίζουν από τις ημικρανίες;

Οι χειρουργικές θεραπείες δεν συνιστώνται γενικά για την ημικρανία.

Ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές για τις ημικρανίες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;

Αποφύγετε τα φάρμακα για ημικρανίες όταν είστε έγκυος ή αν νομίζετε ότι μπορεί να είστε έγκυος.

Μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά το μωρό σας.

Με την άδεια του γιατρού σας, ενδέχεται να μπορείτε να πάρετε ένα ήπιο παυσίπονο όπως η παρακεταμόλη.

Μπορούν να προληφθούν οι ημικρανίες;

Δεν υπάρχει θεραπεία για τις ημικρανίες, αλλά μπορείτε να αναλάβετε ενεργό ρόλο στη διαχείρισή τους, ενδεχομένως να μειώσετε τη συχνότητα εμφάνισής τους και πιθανότατα να θέσετε υπό έλεγχο τη σοβαρότητά τους, ακολουθώντας τις παρακάτω συμβουλές:

Κρατήστε ημερολόγιο ημικρανίας.

Κρατήστε σημειώσεις για τυχόν τρόφιμα και άλλα ερεθίσματα που πιστεύετε ότι μπορεί να σας προκάλεσαν ημικρανία. Κάντε αλλαγές στη διατροφή σας και αποφύγετε όσο το δυνατόν περισσότερο αυτά τα εναύσματα.

Ζητήστε συνταγή για μονοκλωνικά αντισώματα CGRP. Αυτό το φάρμακο δημιουργήθηκε ειδικά για να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των ημικρανιών.

Κοιμηθείτε επτά έως εννέα ώρες τη νύχτα.

Τρώτε σε τακτά χρονικά διαστήματα. Μην παραλείπετε γεύματα. Πίνετε άφθονο νερό.

Να γυμνάζεστε τακτικά και να διατηρείτε ένα φυσιολογικό βάρος.

Μάθετε τεχνικές για τον έλεγχο του στρες, όπως διαλογισμό, γιόγκα, ασκήσεις χαλάρωσης ή ασκήσεις αναπνοής.

Να παίρνετε τα φάρμακα σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σας.

Τα προληπτικά φάρμακα περιλαμβάνουν αντικαταθλιπτικά, φάρμακα κατά των σπασμών, πεπτίδια που σχετίζονται με το γονίδιο της καλσιτονίνης, φάρμακα που μειώνουν την αρτηριακή πίεση και ενέσεις Botox.

Μπορεί να σας συνταγογραφηθεί τιμολόλη, αμιτριπτυλίνη, τοπιραμάτη και βαλπροϊκό νάτριο. Σημειώστε ότι ορισμένα από τα ίδια φάρμακα που μπορούν να σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε μια ημικρανία μπορεί επίσης να βοηθήσουν στην πρόληψη μιας ημικρανίας.

Συζητήστε με τον γιατρό σας σχετικά με το ενδεχόμενο ορμονοθεραπείας, εάν οι ημικρανίες σας φαίνεται να συνδέονται με τον εμμηνορροϊκό σας κύκλο.

Ποια είναι η πρόγνωση για τα άτομα με ημικρανίες;

Η ημικρανία είναι διαφορετική για κάθε άτομο.

Ομοίως, ο τρόπος διαχείρισης των ημικρανιών είναι επίσης μοναδικός.

Τα καλύτερα αποτελέσματα επιτυγχάνονται συνήθως με την εκμάθηση και την αποφυγή των ατομικών εκλυτικών παραγόντων της ημικρανίας, τη διαχείριση των συμπτωμάτων, την εφαρμογή προληπτικών μεθόδων, την τήρηση των συμβουλών του γιατρού σας και την αναφορά τυχόν σημαντικών αλλαγών αμέσως μόλις αυτές εμφανιστούν.

Υπάρχει θεραπεία για τις ημικρανίες;

Αν και δεν υπάρχει θεραπεία, υπάρχουν θεραπείες που μπορούν να σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε τα συμπτώματα.

Για πόσο καιρό θα έχω ημικρανίες;

Μπορεί να έχετε ημικρανίες για το υπόλοιπο της ζωής σας.

Εάν οι ημικρανίες σας προκαλούνται από την περίοδό σας, μπορεί να σταματήσετε να τις έχετε όταν αρχίσει η εμμηνόπαυση.

Πότε πρέπει να αναζητήσω άμεση βοήθεια ή να επικοινωνήσω με τον γιατρό μου;

Καλέστε αμέσως το 166 ή μεταβείτε στο τμήμα επειγόντων περιστατικών εάν:

• Αντιμετωπίζετε τον “χειρότερο πονοκέφαλο της ζωής σας”.
• Έχετε νευρολογικά συμπτώματα που δεν είχατε ποτέ στο παρελθόν, όπως δυσκολία στην ομιλία, προβλήματα ισορροπίας, προβλήματα όρασης, διανοητική σύγχυση, επιληπτικές κρίσεις ή αίσθημα μουδιάσματος/μυρμηγκιάσματος.
• Ο πονοκέφαλός σας εμφανίζεται ξαφνικά.
• Έχετε πονοκέφαλο μετά από τραυματισμό στο κεφάλι.

Προγραμματίστε μια επίσκεψη στον γιατρό σας εάν:

• Ο αριθμός ή η σοβαρότητα των πονοκεφάλων σας αυξάνεται ή το μοτίβο του πονοκεφάλου σας αλλάζει.

Τα φάρμακά σας δεν φαίνεται πλέον να έχουν αποτέλεσμα ή εμφανίζετε νέες ή διαφορετικές παρενέργειες.