Όταν το άγχος και το στρες συσσωρεύονται -και εμποδίζουν την καθημερινή ρουτίνα στο σπίτι και στην εργασία- ένα άτομο μπορεί να αντιμετωπίζει αυτό που μερικές φορές αναφέρεται ως νευρική κατάρρευση ή νευρικός κλονισμός.
Ένας τέτοιος νευρικός κλονισμός μπορεί να είναι δυσβάσταχτος και οδυνηρός, αλλά υπάρχουν τρόποι να τον εντοπίσετε πριν συμβεί ή να τον αντιμετωπίσετε όταν συμβεί.
Για περισσότερα σχετικά με τους νευρικούς κλονισμούς, μεταξύ άλλων για τις αιτίες και τα συμπτώματά τους, καθώς και για τον τρόπο πρόληψης και αντιμετώπισής τους, διαβάστε παρακάτω.
Τι είναι ο νευρικός κλονισμός;
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο όρος “νευρική κατάρρευση” ή “νευρικός κλονισμός” δεν είναι κλινικός και δεν χρησιμοποιείται ευρέως μεταξύ των επαγγελματιών της ιατρικής και της ψυχιατρικής. Λόγω του ότι είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται ευρέως εκτός της ιατρικής, θα χρησιμοποιούμε τον όρο νευρικός κλονισμός στο εξής.
Ο νευρικός κλονισμός, που μερικές φορές αποκαλείται ψυχικός κλονισμός ή κρίση ψυχικής υγείας, μπορεί να περιγραφεί ως μια αγχωτική κατάσταση που επηρεάζει την κοινωνική και σωματική λειτουργικότητα του ατόμου.
Με άλλα λόγια, πρόκειται για μια κατάσταση κατά την οποία ένα άτομο βιώνει ψυχικό ή συναισθηματικό στρες το οποίο είναι τόσο σοβαρό ώστε να μην είναι σε θέση να εκτελέσει τυπικές καθημερινές δραστηριότητες.
Η ξαφνική αντίδραση στο στρες που σηματοδοτείται από μια νευρική κατάρρευση οδηγεί σε ορισμένες αλλαγές στο σώμα μας – συγκεκριμένα σε μια αύξηση της ορμόνης του στρες της κορτιζόλης και/ή της νορεπινεφρίνης και της ντοπαμίνης (και οι δύο είναι νευροδιαβιβαστές στον εγκέφαλο) .
Η αμυγδαλή μας, ή αλλιώς το κέντρο αντίδρασης φόβου στον εγκέφαλο, μπορεί να γίνει υπερδραστήρια και να εξουδετερώσει τον προμετωπιαίο φλοιό, δηλαδή τον ορθολογικό επεξεργαστή του εγκεφάλου.
Συγκεκριμένα, ο νευρικός κλονισμός συνήθως σχετίζεται με το ότι η αντίδραση του οργανισμού σε μάχη ή φυγή εξουδετερώνει τον γνωστικό έλεγχο.
Για την ακρίβεια, η έρευνα δείχνει ότι οι απειλές -ιδιαίτερα όταν είναι απρόβλεπτες- μπορούν να οδηγήσουν σε πιο σημαντικές αλλαγές στον γνωστικό έλεγχο, δηλαδή στη διαδικασία που υποστηρίζει τις ευέλικτες και σκόπιμες σκέψεις και αντιδράσεις που κατευθύνονται σε συγκεκριμένους στόχους (όπως η εστίαση σε μια εργασία χωρίς την ενασχόληση απερίσκεπτα με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης). Με άλλα λόγια, εάν το σώμα αντιληφθεί ότι βρίσκεται σε κίνδυνο, ένα άτομο μπορεί να είναι πιο πιθανό να καταπολεμήσει την απειλή ή να απομακρυνθεί εντελώς από αυτήν αντί να εμπλακεί σε πιο ελεγχόμενες, σκόπιμες αποφάσεις και συμπεριφορές.
Οι νευρικοί κλονισμοί μπορεί να σχετίζονται συχνότερα με τις ακόλουθες διαταραχές:
- Διαταραχή πανικού
- Διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD)
- Διπολική διαταραχή
- Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (ΙΨΔ)
- Διαταραχή του οξέος στρες
Ποια είναι τα συμπτώματα της Νευρικής Κατάρρευσης;
Τα σημάδια μιας νευρικής κατάρρευσης μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο -συχνά παρουσιάζονται ως σωματικά και ψυχικά συμπτώματα- και εξαρτώνται από το τι προκάλεσε την κατάρρευση.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα συνήθη συμπτώματα νευρικής κατάρρευσης είναι τα εξής:
- Αυξημένος καρδιακός ρυθμός
- Δύσπνοια
- Ζαλάδα
- Ιδρώτας
- Τρέμουλο
- Ναυτία
- Εμετός
- Πόνος στο στήθος
- Σύγχυση
- Αποστασιοποίηση
- Μεταπτώσεις της διάθεσης
- Ανεξέλεγκτα συναισθήματα θυμού ή φόβου
- Παράνοια
- Ευερεθιστότητα
- Δυσκολία συγκέντρωσης
- Αλλαγές στις συνήθειες του ύπνου
- Αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες
Η μη αντιμετώπιση αυτών των συμπτωμάτων μπορεί να οδηγήσει σε μακροχρόνια προβλήματα, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνικής απομόνωσης και των αρνητικών επιπτώσεων στην εργασία και την οικογενειακή ζωή.
Γι’ αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αναζητήσετε θεραπεία το συντομότερο δυνατό εάν εσείς ή ένα αγαπημένο σας πρόσωπο αντιμετωπίζετε κάποια ή όλα αυτά τα συμπτώματα.
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ νευρικού κλονισμού και κρίσης πανικού;
Αν και οι όροι νευρικός κλονισμός και κρίση πανικού μπορεί να χρησιμοποιούνται ως συνώνυμα στις συζητήσεις, δεν είναι το ίδιο πράγμα.
Καταρχάς, οι κρίσεις πανικού εκδηλώνονται πολύ πιο γρήγορα. Η κρίση πανικού είναι ένα ξαφνικό επεισόδιο άγχους ή φόβου που πυροδοτεί μια έντονη σωματική αντίδραση.
Και σε σύγκριση με έναν νευρικό κλονισμό, τα συμπτώματα μιας κρίσης πανικού -που περιλαμβάνουν εφίδρωση, ναυτία, ταχυκαρδία, δυσκολία στην αναπνοή, τρέμουλο και ξηροστομία- υποχωρούν επίσης πολύ πιο γρήγορα.
Τα σωματικά συμπτώματα που σχετίζονται με μια κρίση πανικού συνήθως υποχωρούν γρήγορα -μεταξύ 10 και 30 λεπτών- ενώ ένας νευρικός κλονισμός μπορεί να διαρκέσει πολύ περισσότερο και συνήθως παρεμβαίνει στην ικανότητα του ατόμου να λειτουργεί στην καθημερινή ζωή.
Τι προκαλεί ένα νευρικό κλονισμό;
Υπάρχουν περισσότεροι από ένας λόγοι για τους οποίους ένα άτομο μπορεί να πάθει νευρικό κλονισμό. Σύμφωνα με τους ειδικούς, ένας νευρικός κλονισμός μπορεί να προκύψει από ένα συγκεκριμένο γεγονός – αλλά μπορεί επίσης να υποδηλώνει μια συνεχιζόμενη, υποκείμενη κατάσταση, όπως το άγχος ή η κατάθλιψη.
Για παράδειγμα, σημαντικές αλλαγές στη ζωή (όπως η μετακόμιση σε νέο σπίτι, η απόκτηση μωρού, η μεγάλη οικονομική ζημία ή ο χωρισμός από τον σύντροφο) ή μια τραγωδία (όπως η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, μια ιατρική διάγνωση ή ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα) μπορεί να οδηγήσουν σε νευρικό κλονισμό.
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για τον νευρικό κλονισμό;
Παρόλο που ένας νευρικός κλονισμός μπορεί να καταστήσει δύσκολο για τους ανθρώπους να φροντίζουν σωστά τον εαυτό τους, μπορεί να ισχύει και το αντίθετο: το να μην κοιμούνται αρκετά καλά ή το να επιδίδονται σε ανθυγιεινές συνήθειες μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για έναν κλονισμό.
Οι παράγοντες κινδύνου συνδέονται σε μεγάλο βαθμό με παρατεταμένες ανθυγιεινές και μη αντιμετωπισμένες σωματικές και ψυχολογικές καταστάσεις.
Οι πρωταρχικοί φυσικοί παράγοντες κινδύνου για νευρικό κλονισμό είναι η κακή διατροφή, ο κακός ύπνος, η αφυδάτωση και η μη επαρκής σωματική δραστηριότητα,.
Επιπλέον, το μη θεραπαυμένοή καταπιεσμένο τραύμα, η σκέψη που βασίζεται στον φόβο, η υπερβολική αυτοκριτική και η χρόνια ανησυχία μπορούν να οδηγήσουν σε μια τρωτή νοοτροπία που είναι επιρρεπής σε κατάρρευση.
Πώς αντιμετωπίζεται η νευρική κατάρρευση;
Η θεραπεία ενός νευρικού κλονισμού μπορεί να διαφέρει ανάλογα με το τι οδήγησε στον κλονισμό και αν το άτομο έχει ή όχι κάποιο υποκείμενο πρόβλημα ψυχικής υγείας.
Οι καλύτεροι τρόποι αντιμετώπισης ενός νευρικού κλονισμού είναι η προσέγγιση ενός αγαπημένου προσώπου για παρηγοριά, η αναζήτηση επαγγελματικής θεραπευτικής υποστήριξης, η λήψη ενός αγχολυτικού φαρμάκου ανάλογα με τις ανάγκες του ασθενούς και η εφαρμογή τεχνικών χαλάρωσης, όπως η αναπνοή, ο διαλογισμός ή η θετική αυτο-ομιλία.
Η θεραπεία με κεταμίνη μπορεί επίσης να είναι μια αποτελεσματική θεραπευτική επιλογή για άτομα που πάσχουν από υποκείμενες παθήσεις, όπως κατάθλιψη, άγχος ή μετατραυματικό στρες. Η θεραπεία με κεταμίνη είναι μια από τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις στον τομέα της ψυχιατρικής.
Η κεταμίνη που χρησιμοποιείται μερικές φορές για την ανθεκτική στη θεραπεία κατάθλιψη, αυξάνει την ποσότητα του νευροδιαβιβαστή γλουταμινικού συνδέοντας τους υποδοχείς στον εγκέφαλο.
Η έρευνα δείχνει ότι η ενίσχυση των επιπέδων του γλουταμινικού, το οποίο έχει συνδεθεί με διαταραχές της διάθεσης, συμπεριλαμβανομένης της κατάθλιψης, μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα της κατάθλιψης – ακόμη και για άτομα που δεν έχουν δει αποτελέσματα από τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα.
Και ενώ τα αντικαταθλιπτικά έχουν αργή δράση και συχνά απαιτούνται αρκετές εβδομάδες χρήσης για να παρατηρηθεί κάποια σημαντική αλλαγή, η θεραπεία με κεταμίνη έχει άμεσο αντίκτυπο.
Αν και η κεταμίνη από μόνη της μπορεί να χορηγείται σε χαμηλή δόση και ενδεχομένως να έχει λιγότερες παρενέργειες από τη λήψη ενός αντικαταθλιπτικού, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η θεραπεία με κεταμίνη χρησιμοποιείται συχνά παράλληλα με τα από του στόματος χορηγούμενα αντικαταθλιπτικά και ενέχει τον κίνδυνο για βραχυπρόθεσμη ναυτία, υπνηλία, πονοκέφαλο και αυξημένη αρτηριακή πίεση.
Μακροπρόθεσμα, η θεραπεία με κεταμίνη μπορεί να έχει πιο σημαντικές παρενέργειες, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης του σωματικού βάρους, του διαβήτη, των μεταβολικών αλλαγών και της υψηλής αρτηριακής πίεσης.
Μπορεί να προληφθεί ο νευρικός κλονισμός;
Η πρόληψη ενός νευρικού κλονισμού συνήθως προϋποθέτει τη λήψη μέτρων σχετικά με τον τρόπο ζωής που είναι γνωστό ότι βελτιώνουν την ψυχική και σωματική ευεξία.
Αυτοί οι παράγοντες μπορεί να αφορούν την κατανάλωση υγιεινών γευμάτων, την εξεύρεση χρόνου για τακτικές προπονήσεις, την αυτοφροντίδα και την αποφυγή ναρκωτικών, αλκοόλ και διεγερτικών ουσιών, όπως ο καφές. Η υγιεινή του ύπνου, η τήρηση ημερολογίου και ο διαλογισμός μπορούν επίσης να βοηθήσουν.
Επίσης, δεν χρειάζεται να πορευτείτε μόνοι σας. Η τακτική συνεργασία με έναν θεραπευτή μπορεί να βοηθήσει όσον αφορά τη διατήρηση της ψυχικής υγείας και την πρόληψη ενός νευρικού κλονισμού.
Η δημιουργία μιας υγιούς και ισχυρής βάσης είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη ενός νευρικού κλονισμού. Πολύ συχνά, οι άνθρωποι παραμελούν την ψυχική και συναισθηματική τους υγεία μέχρι να προκύψει κάποιο πρόβλημα.
