Σε μια πρόσφατη μελέτη, οι άνθρωποι που έπιναν τουλάχιστον 2 φλιτζάνια καφέ ή τσάι την ημέρα είχαν 38% και 36% χαμηλότερες πιθανότητες, αντίστοιχα, να αναπτύξουν άνοια σε σύγκριση με τους ανθρώπους που δεν έπιναν.
Τα αποτελέσματα από μια συνοδευτική έρευνα υποδηλώνουν ότι τα οφέλη για τον εγκέφαλο μπορεί να μειωθούν μετά από την κατανάλωση 3 φλιτζανιών.
Οι μελέτες ήταν μελέτες παρατήρησης, επομένως δεν έδειξαν αν ή πώς ο καφές και το τσάι προσέφεραν άμεσα αυτά τα οφέλη.
Αν ψάχνετε για περισσότερους τρόπους προκειμένου να καθυστερήσετε τη γνωστική παρακμή, ίσως θα πρέπει να επικεντρωθείτε στον πρωινό σας καφέ ή το τσάι. Και αυτό γιατί δύο νέες μελέτες δείχνουν ότι ένα ή δύο φλιτζάνια από αυτά τα ροφήματα καθημερινά θα μπορούσαν να είναι ένας τρόπος για να προάγετε την υγεία του εγκεφάλου καθώς γερνάτε.
Η μία από τις μελέτες παρακολούθησε περίπου 6.000 γνωστικά υγιείς ενήλικες για περίπου επτά χρόνια, ξεκινώντας από την ηλικία των 68 ετών κατά μέσο όρο. Κατά τα τελευταία πέντε περίπου χρόνια παρακολούθησης, περίπου 230 άτομα εμφάνισαν άνοια.
Όμως οι άνθρωποι που έπιναν τουλάχιστον δύο φλιτζάνια καφέ καθημερινά είχαν 38% λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν άνοια σε σχέση με εκείνους που δεν έπιναν ποτέ καφέ, ενώ ο κίνδυνος ήταν επίσης 36% χαμηλότερος για όσους έπιναν τσάι σε σχέση με εκείνους που δεν έπιναν ποτέ τσάι.
Αυτό πιθανώς οφείλεται στις υψηλές ποσότητες πολυφαινολών σε αυτά τα ροφήματα. Οι πολυφαινόλες είναι φυτικές ενώσεις που έχει αποδειχθεί ότι έχουν αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτική δράση, η οποία είναι ευεργετική για την υγεία του εγκεφάλου.
Η έτερη μελέτη παρακολούθησε 8.451 γνωστικά υγιείς ενήλικες για περίπου εννέα χρόνια, ξεκινώντας από τότε που ήταν τουλάχιστον 60 ετών. Η ανάλυση αυτή επικεντρώθηκε σε αυτό που είναι γνωστό ως ρευστή νοημοσύνη, ή αφηρημένη σκέψη και ικανότητες επίλυσης προβλημάτων – οι οποίες φυσικά μειώνονται με την πρόοδο της ηλικίας.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η κατανάλωση 0 έως 3 φλιτζανιών καφέ την ημέρα σχετιζόταν με σημαντικά μικρότερη μείωση της ρευστής νοημοσύνης σε σχέση με την κατανάλωση τεσσάρων ή περισσότερων φλιτζανιών καθημερινά. Όσον αφορά το τσάι, ωστόσο, διαπίστωσαν ότι η κατανάλωση ενός ή περισσότερων φλιτζανιών καθημερινά συνδεόταν με μικρότερη μείωση της ρευστής νοημοσύνης από ό,τι η μηδενική κατανάλωση τσαγιού.
Η καφεΐνη κάνει καλό στον εγκέφαλο – με μέτρο
Η ρευστή νοημοσύνη ωφελείται από την ικανότητα να εστιάζεις σωστά και να σκέφτεσαι γρήγορα, και αυτό θα περιμέναμε σε μέτρια επίπεδα κατανάλωσης καφεΐνης.
Η ποσότητα καφεΐνης σε αυτά τα ροφήματα μπορεί να έχει κάποια σχέση με την επίδρασή τους στη λειτουργία του εγκεφάλου.
Αλλά είναι δυνατόν να το παρακάνουμε όσο καλό κι αν κάνει ο καφές, και μπορεί η κατανάλωση πολύ υψηλών επιπέδων καφέ να παρέχει υπερβολική καφεΐνη, οδηγώντας σε πτώση της απόδοσης, καθώς ο εγκέφαλός σας μπορεί να βρίσκεται σε μεγάλη υπερδιέγερση.
Άλλες ουσίες στον καφέ μπορεί επίσης να είναι κακές για την υγεία του εγκεφάλου όταν καταναλώνονται σε υπερβολική ποσότητα.
Ο καφές μπορεί να έχει άλλα συστατικά, όπως η καφεστόλη – που μπορεί να αυξήσει τη χοληστερόλη – τα οποία θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά τη λειτουργία της σκέψης.
Οι έρευνες είχαν περιορισμούς
Και οι δύο μελέτες παρουσιάστηκαν στο Διεθνές Συνέδριο της Ένωσης Alzheimer στο Τορόντο. Οι ερευνητές παρείχαν μόνο προκαταρκτικά ευρήματα και τα αποτελέσματα δεν δημοσιεύθηκαν σε ιατρικό περιοδικό, μια διαδικασία που συνήθως περιλαμβάνει ανεξάρτητη αξιολόγηση των ευρημάτων από ειδικούς στον τομέα.
Καμία από τις δύο μελέτες δεν αποτελούσε ένα ελεγχόμενο πείραμα που σχεδιάστηκε για να αποδείξει αν ή πώς η κατανάλωση καφέ ή τσαγιού μπορεί να επηρεάσει άμεσα τη γνωστική λειτουργία ή τις πιθανότητες εμφάνισης άνοιας. Δεν είναι επίσης σαφές από τις μελέτες πόση καφεΐνη περιείχε ο καφές ή το τσάι που κατανάλωναν οι άνθρωποι.
Στην πρώτη μελέτη, η οποία επικεντρώθηκε στον κίνδυνο άνοιας, δεν ήταν σαφές το πόση καφεΐνη έπαιξε ρόλο στα αποτελέσματα. Οι άνθρωποι που έπιναν τουλάχιστον 2 φλιτζάνια καφέ την ημέρα είχαν 34% λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν άνοια από τους συμμετέχοντες που δεν έπιναν καθόλου καφέ, ενώ παρόμοια ποσότητα καφέ χωρίς καφεΐνη συσχετίστηκε με 51% χαμηλότερο κίνδυνο άνοιας. Ωστόσο, οι διαφορές αυτές ήταν πολύ μικρές για να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να οφείλονται σε τυχαίο παράγοντα.
Είναι πιθανό ότι παράγοντες που δεν παρουσιάστηκαν στα προκαταρκτικά ευρήματα – όπως το τι έτρωγαν οι άνθρωποι, πόσο γυμνάζονταν και τι υποκείμενα ιατρικά προβλήματα είχαν – μπορεί να συνέβαλαν στα αποτελέσματα.
Και οι δύο είναι μελέτες παρατήρησης και, επομένως, είναι σημαντικό να ληφθούν υπόψη άλλοι παράγοντες που σχετίζονται με την κατανάλωση καφέ ή τσαγιού και οι οποίοι μπορεί να εξηγούν αυτά τα ευρήματα, συμπεριλαμβανομένων των αρχικών καταστάσεων της υγείας τους.
Παλαιότερη έρευνα με παρόμοια αποτελέσματα
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2021 στο PLOS Medicine διαπίστωσε ότι η κατανάλωση καφέ και τσαγιού στη διατροφή σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο άνοιας και εγκεφαλικών επεισοδίων. Οι ερευνητές αξιολόγησαν την υγεία και τις αυτοαναφερόμενες συνήθειες κατανάλωσης καφέ και τσαγιού περισσότερων από 365.000 ηλικιωμένων ενηλίκων στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι οποίοι παρακολουθούνταν για 11 χρόνια. Σε σύγκριση με τα άτομα που δεν έπιναν καθόλου τσάι ή καφέ, τα άτομα που έπιναν δύο έως τρία φλιτζάνια καφέ καθώς και δύο έως τρία φλιτζάνια τσάι την ημέρα είχαν 28% χαμηλότερο κίνδυνο άνοιας και 32% χαμηλότερο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου κατά τη διάρκεια της περιόδου της έρευνας. Ο συνδυασμός και των δύο ροφημάτων στη διατροφή φάνηκε να έχει ισχυρότερη συσχέτιση από ό,τι η απλή κατανάλωση του ενός ή του άλλου. Η μελέτη είναι απλώς μελέτη παρατήρησης και δεν αποδεικνύει ότι η κατανάλωση καφέ και τσαγιού προλαμβάνει το εγκεφαλικό επεισόδιο ή την άνοια.
