Νέα δεδομένα δείχνουν ότι σχεδόν το ένα τρίτο (31%) των ενηλίκων παγκοσμίως, περίπου 1,8 δισεκατομμύρια άνθρωποι, δεν πληρούν τα συνιστώμενα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας το 2022. Τα ευρήματα υποδεικνύουν μια ανησυχητική τάση σωματικής αδράνειας μεταξύ των ενηλίκων, η οποία έχει αυξηθεί κατά περίπου 5 ποσοστιαίες μονάδες μεταξύ του 2010 και του 2022.
Εάν η τάση συνεχιστεί, τα επίπεδα αδράνειας αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω στο 35% έως το 2030 και ο κόσμος βρίσκεται επί του παρόντος μακριά από την επίτευξη του παγκόσμιου στόχου για τη μείωση της σωματικής αδράνειας έως το 2030.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) συνιστά στους ενήλικες να πραγματοποιούν 150 λεπτά μέτριας έντασης ή 75 λεπτά έντονης έντασης σωματική δραστηριότητα, ή κάτι ισοδύναμο, την εβδομάδα.
Η σωματική αδράνεια θέτει τους ενήλικες σε μεγαλύτερο κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων, όπως οι καρδιακές προσβολές και τα εγκεφαλικά επεισόδια, ο διαβήτης τύπου 2, η άνοια και οι καρκίνοι, όπως αυτός του μαστού και του παχέος εντέρου.
Η μελέτη εκπονήθηκε από ερευνητές του ΠΟΥ μαζί με ακαδημαϊκούς συναδέλφους και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό The Lancet Global Health.
“Αυτά τα νέα ευρήματα αναδεικνύουν μια χαμένη ευκαιρία για τη μείωση του καρκίνου και των καρδιακών παθήσεων και τη βελτίωση της ψυχικής υγείας και της ευημερίας μέσω της αυξημένης σωματικής δραστηριότητας”, δήλωσε ο Dr Tedros Adhanom Ghebreyesus, Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ.
“Πρέπει να αναθερμάνουμε τη δέσμευσή μας για την αύξηση των επιπέδων σωματικής δραστηριότητας και να δώσουμε προτεραιότητα σε τολμηρές δράσεις, συμπεριλαμβανομένων των ενισχυμένων πολιτικών και της αυξημένης χρηματοδότησης, για να αντιστρέψουμε αυτή την ανησυχητική τάση”.
Τα υψηλότερα ποσοστά σωματικής αδράνειας παρατηρήθηκαν στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού με υψηλό εισόδημα (48%) και στη Νότια Ασία (45%), ενώ τα επίπεδα αδράνειας στις άλλες περιοχές κυμαίνονται από 28% στις δυτικές χώρες με υψηλό εισόδημα έως 14% στην Ωκεανία.
Ανησυχητικές παραμένουν οι ανισότητες μεταξύ των δύο φύλων και της ηλικίας. Η σωματική αδράνεια εξακολουθεί να είναι πιο συχνή στις γυναίκες παγκοσμίως σε σύγκριση με τους άνδρες, με ποσοστά αδράνειας 34% έναντι 29%.
Σε ορισμένες χώρες, η διαφορά αυτή φτάνει τις 20 ποσοστιαίες μονάδες. Επιπλέον, τα άτομα άνω των 60 ετών είναι λιγότερο δραστήρια σε σχέση με τους υπόλοιπους ενήλικες, γεγονός που αναδεικνύει τη σημασία της προώθησης της σωματικής δραστηριότητας για τους ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας.
“Η σωματική αδράνεια είναι μια αθόρυβη απειλή για την παγκόσμια υγεία, συμβάλλοντας σημαντικά στην επιβάρυνση των χρόνιων ασθενειών”, δήλωσε ο Dr. Rüdiger Krech, Διευθυντής για την Προαγωγή της Υγείας στον ΠΟΥ.
“Πρέπει να βρούμε καινοτόμους τρόπους για να παρακινήσουμε τους ανθρώπους να είναι πιο δραστήριοι, λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως η ηλικία, το περιβάλλον και το πολιτισμικό υπόβαθρο. Κάνοντας τη σωματική δραστηριότητα προσβάσιμη, προσιτή και ευχάριστη για όλους, μπορούμε να μειώσουμε σημαντικά τον κίνδυνο μη μεταδοτικών ασθενειών και να δημιουργήσουμε έναν πληθυσμό πιο υγιή και παραγωγικό”.
Παρά τα ανησυχητικά αυτά αποτελέσματα, υπάρχουν κάποια σημάδια βελτίωσης σε ορισμένες χώρες. Η έρευνα έδειξε ότι σχεδόν οι μισές χώρες του κόσμου έχουν σημειώσει κάποια βελτίωση κατά την τελευταία δεκαετία και 22 χώρες χαρακτηρίστηκαν ως πιθανό να επιτύχουν τον παγκόσμιο στόχο της μείωσης της αδράνειας κατά 15% έως το 2030, αν η τάση που παρουσιάζουν συνεχιστεί με τον ίδιο ρυθμό.
Υπό το πρίσμα αυτών των ευρημάτων, ο ΠΟΥ καλεί τις χώρες να ενισχύσουν την εφαρμογή της πολιτικής τους για την προώθηση και την ενεργοποίηση της σωματικής δραστηριότητας μέσω του μαζικού και κοινωνικού αθλητισμού, της ενεργού αναψυχής και των μεταφορών (περπάτημα, ποδηλασία και χρήση των δημόσιων μέσων μεταφοράς), μεταξύ άλλων μέτρων.
“Η προώθηση της σωματικής δραστηριότητας υπερβαίνει την ενθάρρυνση των ατομικών επιλογών που αφορούν τον τρόπο ζωής – θα απαιτήσει μια προσέγγιση για το σύνολο της κοινωνίας και τη δημιουργία περιβαλλόντων που διευκολύνουν και καθιστούν ασφαλέστερο για όλους να είναι πιο δραστήριοι με τρόπους που τους ευχαριστούν, ώστε να αποκομίσουν τα πολλά οφέλη της τακτικής σωματικής δραστηριότητας για την υγεία”, δήλωσε η Dr. Fiona Bull, επικεφαλής της Μονάδας Φυσικής Δραστηριότητας του ΠΟΥ.
Θα χρειαστούν συλλογικές προσπάθειες βασισμένες σε συμπράξεις μεταξύ κυβερνητικών και μη κυβερνητικών φορέων και αυξημένες επενδύσεις σε καινοτόμες στρατηγικές για να προσεγγιστούν οι λιγότερο δραστήριοι άνθρωποι και να μειωθούν οι ανισότητες στην πρόσβαση σε μέτρα προώθησης και βελτίωσης της σωματικής δραστηριότητας.
Ποιοι είναι οι κίνδυνοι για την υγεία που συνδέονται με τη σωματική αδράνεια;
Η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας έχει αποδειχθεί ξεκάθαρα ότι αποτελεί παράγοντα κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα και άλλες παθήσεις:
- Οι λιγότερο δραστήριοι και λιγότερο γυμνασμένοι άνθρωποι έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να παρουσιάσουν υψηλή αρτηριακή πίεση.
- Η σωματική δραστηριότητα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2.
- Οι μελέτες δείχνουν ότι οι σωματικά δραστήριοι άνθρωποι έχουν λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν στεφανιαία νόσο σε σχέση με τους μη δραστήριους. Αυτό ισχύει ακόμη και αφού οι ερευνητές έλαβαν υπόψη το κάπνισμα, τη χρήση αλκοόλ και τη διατροφή.
- Η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας μπορεί να εντείνει τα συναισθήματα άγχους και κατάθλιψης.
- Η σωματική αδράνεια μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης ορισμένων μορφών καρκίνου.
- Τα σωματικά δραστήρια υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα μείωσαν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών χάρη στην τακτική σωματική δραστηριότητα.
- Οι ηλικιωμένοι που είναι σωματικά δραστήριοι μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο πτώσεων και να βελτιώσουν την ικανότητά τους να πραγματοποιούν καθημερινές δραστηριότητες.
Πόσο δραστήριοι σωματικά πρέπει να είμαστε;
Για να μειώσετε τον κίνδυνο καρδιακών και κυκλοφορικών παθήσεων, πρέπει να είστε δραστήριοι καθημερινά. Δεν χρειάζεται να κάνετε συγκεκριμένες ασκήσεις ή να ασχοληθείτε με κάποιο άθλημα, μπορείτε να πάτε μια βόλτα, να κουρέψετε το γκαζόν, να σκουπίσετε με ηλεκτρική σκούπα ή να χορέψετε με τη συνοδεία μουσικής.
Οποιαδήποτε δραστηριότητα είναι καλύτερη από την καθόλου δραστηριότητα, και θα πρέπει να προσπαθείτε να διακόπτετε τις μεγάλες περιόδους αδράνειας, όπως το να κάθεστε ή να ξαπλώνετε. Όταν παρακολουθείτε τηλεόραση, σηκωθείτε και περπατήστε κατά τη διάρκεια των διαφημιστικών διαλειμμάτων.
Στοχεύστε σε τουλάχιστον 150 λεπτά δραστηριότητας μέτριας έντασης την εβδομάδα. Αυτό σημαίνει οτιδήποτε αυξάνει τους καρδιακούς σας παλμούς και σας κάνει να αναπνέετε πιο γρήγορα και να αισθάνεστε πιο ζεστά, όπως το γρήγορο περπάτημα ή η ποδηλασία. Μπορείτε να κατανείμετε τα 150 λεπτά μέσα στην εβδομάδα.
Μπορείτε ακόμη και να εκτελείτε σύντομες ριπές δραστηριότητας – κάθε λεπτό μετράει. Θα πρέπει επίσης να στοχεύετε να κάνετε δραστηριότητες μυϊκής ενδυνάμωσης, όπως η χρήση βαριδιών χειρός, το ανέβασμα της σκάλας, κηπουρική όπως το σκάψιμο ή η μεταφορά βαριών αντικειμένων στα ψώνια τουλάχιστον δύο ημέρες την εβδομάδα.