Ο εξαναγκασμός όσων είναι ιδιαίτερα ιδιότροποι ή υπερβολικά επιλεκτικοί όσον αφορά το φαγητό μπορεί να μην βελτιώσει τη στάση ή τη συμπεριφορά τους απέναντί του.
Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη, η διαμόρφωση μιας θετικής, υποστηρικτικής και ευέλικτης προσέγγισης στο θέμα του φαγητού είναι πιο χρήσιμη.
Ερευνητές από το Duke Health εξέτασαν περισσότερους από 19.000 Αμερικανούς ενήλικες που χαρακτηρίζονταν ως “επιλεκτικοί ή ιδιότροποι ως προς το φαγητό” ή είχαν συμπτώματα της Διαταραχής Πρόσληψης Τροφίμων Αποφευκτικού/Περιοριστικού τύπου (Avoidant/Restrictive Food Intake Disorder – ARFID). Τους ζητήθηκε να ανακαλέσουν στη μνήμη τους αν ορισμένες στρατηγικές διατροφής των γονέων τους βοήθησαν στις διατροφικές τους συνήθειες.
Η μελέτη διαπίστωσε ότι το 39% των μεθόδων που τους βοηθούσαν στο να τρώνε και τι οποίες ανέφεραν οι συμμετέχοντες σχετίζονταν με ένα “θετικό συναισθηματικό πλαίσιο” γύρω από το φαγητό.
Περίπου το 40% των απαντήσεων που εξετάστηκαν ανέφεραν ότι η δημιουργία μιας ” διαδικασίας σχετικά με το φαγητό” ήταν χρήσιμη.
Από την άλλη πλευρά, οι συμμετέχοντες δήλωσαν ότι δεν βοήθησε το γεγονός ότι τους ανάγκαζαν να τρώνε ή ότι ένιωθαν ότι θύμωναν τους γονείς τους αποφεύγοντας ορισμένα τρόφιμα.
Δυστυχώς, οι διατροφικές διαταραχές έχουν συσχετιστεί εδώ και καιρό με ζητήματα που αφορούν μόνο τα λευκά κορίτσια στην εφηβεία, δηλώνουν ερευνητές του Κέντρου Διατροφικών Διαταραχών στο Children’s Mercy Kansas City.
Όμως, οι Διαταραχές Διατροφής δεν κάνουν πραγματικά διακρίσεις μεταξύ μεγεθών, τύπων σώματος, εθνοτήτων, ταυτοτήτων φύλου ή κοινωνικοοικονομικών καταστάσεων.
Διαταραχές Διατροφής
Οι ερευνητές θέλησαν να χρησιμοποιήσουν τα αποτελέσματα της μελέτης για να βρουν στρατηγικές που θα μπορούσαν να βοηθήσουν τα άτομα με ARFID (Διαταραχή Πρόσληψης Τροφίμων Αποφευκτικού/Περιοριστικού τύπου), μια αρκετά νέα διαγνωσμένη διατροφική διαταραχή.
Η πάθηση συμπεριλήφθηκε για πρώτη φορά στην έκδοση του 2013 του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου Ψυχικών Διαταραχών (DSM-5) της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας.
Η διάγνωση αυτή γίνεται όταν ένα άτομο έχει μια “διατροφική διαταραχή” που το κάνει να μην προσλαμβάνει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ο οργανισμός του.
Η ARFID δεν είναι ίδια με τις άλλες διατροφικές διαταραχές, όπως η νευρική ανορεξία ή η νευρική βουλιμία, επειδή τα άτομα με ARFID συνήθως δεν ανησυχούν για το βάρος τους ή την εικόνα του σώματός τους.
Τα άτομα με ARFID συχνά περιορίζουν την πρόσληψη τροφής με βάση την αισθητηριακή ευαισθησία ή το φόβο αρνητικών εμπειριών όπως ο πνιγμός ή η εμφάνιση κάποιας ασθένειας.
Τι είναι η Διαταραχή Πρόσληψης Τροφίμων Αποφευκτικού/Περιοριστικού τύπου (ARFID);
Σε αντίθεση λοιπόν με την ανορεξία, τα άτομα με ARFID δεν ανησυχούν για την εικόνα του σώματός τους, το σχήμα ή το μέγεθός τους.
Πολλά παιδιά παρουσιάζουν φάσεις επιλεκτικής διατροφής. Αλλά η ARFID (την οποία οι γιατροί συνήθιζαν να αποκαλούν επιλεκτική διατροφική διαταραχή) είναι διαφορετική.
Κάποιος με ARFID δεν καταναλώνει αρκετές θερμίδες ώστε το σώμα του να λειτουργήσει σωστά.
Στα παιδιά, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε καθυστερημένη αύξηση βάρους και ανάπτυξη.
Στους ενήλικες, η ARFID μπορεί όχι μόνο να προκαλέσει επικίνδυνη απώλεια βάρους, αλλά μπορεί επίσης να τους εμποδίσει να διατηρήσουν σε καλή κατάσταση βασικές λειτουργίες του σώματος.
Αιτίες
Οι γιατροί δεν γνωρίζουν τι προκαλεί την ARFID.
Ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι τα άτομα που πάσχουν από αυτήν μπορεί να έχουν ακραία ευαισθησία στη γεύση ή την υφή των τροφών.
Μπορεί να είχαν κάποτε μια άσχημη εμπειρία με το φαγητό – όπως πνιγμό ή εμετό – που τους κάνει να φοβούνται ή να αγχώνονται για το φαγητό.
Τα άτομα που είναι πιο πιθανό να πάθουν ARFID είναι:
- Παιδιά που δεν ξεπερνούν ποτέ την επιλεκτική διατροφή
- Άτομα στο φάσμα του αυτισμού
- Όσοι πάσχουν από ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας)
Τα παιδιά με ARFID έχουν συχνά αγχώδεις διαταραχές. Έχουν επίσης μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν και άλλα ψυχιατρικά ζητήματα.
Συμπτώματα
Ορισμένα από τα σωματικά συμπτώματα της ARFID μοιάζουν με εκείνα της ανορεξίας. Αυτά περιλαμβάνουν:
- Σοβαρή απώλεια βάρους
- Έλλειψη όρεξης
- Ανώμαλη έμμηνη ρύση
- Κράμπες και πόνους στο στομάχι
- Δυσκοιλιότητα
- Προβλήματα συγκέντρωσης
- Χαμηλά επίπεδα σιδήρου ή θυρεοειδών ορμόνων
- Αργός καρδιακός ρυθμός
- Ζάλη ή λιποθυμία
- Αίσθημα κρύου όλη την ώρα
- Ξηρά μαλλιά, δέρμα και νύχια
- Λεπτή τριχοφυΐα στο σώμα
- Αραίωση των μαλλιών στο κεφάλι
- Μυϊκή αδυναμία
- Αποδυναμωμένο ανοσοποιητικό σύστημα
- Κακή επούλωση πληγών
- Κρύα χέρια και πόδια
- Πρησμένα πόδια
Τα άτομα με ARFID μπορεί επίσης να έχουν συμπτώματα που σχετίζονται με τη συμπεριφορά ή την ψυχολογία τους.
Για παράδειγμα:
- Ανάγκη να ντύνονται με στρώματα ρούχων για να κρύψουν την απώλεια βάρους ή να παραμείνουν ζεστοί
- Δραστικός περιορισμός στα είδη ή την ποσότητα των τροφίμων που θα φάνε
- Δυσκολία στο φαγητό με άλλους
- Φόβος εμετού ή πνιγμού
Διάγνωση
Για να διαπιστώσετε αν έχετε ARFID, ο γιατρός σας θα σας κάνει ερωτήσεις σχετικά με τις διατροφικές σας συνήθειες.
Θα θελήσει να μάθει αν:
- Έχετε έλλειψη ενδιαφέροντος για φαγητό
- Αποφεύγετε το φαγητό με βάση πράγματα όπως η υφή του ή το πώς φαίνεται ή μυρίζει
- Ανησυχείτε πολύ για πράγματα που μπορεί να σας συμβούν ενώ τρώτε, όπως πνιγμός
- Παίρνετε πολλά συμπληρώματα διατροφής
- Έχετε πρόβλημα με το φαγητό μόνο κατά τη διάρκεια περιόδων ανορεξίας ή βουλιμίας
Θα ελέγξει επίσης για να δει αν έχετε:
- Πολύ χαμηλό βάρος ή μεγάλη απώλεια βάρους
- Υποσιτισμό
- Προβλήματα με τις καθημερινές εργασίες
- Άλλη ιατρική πάθηση ή ψυχική διαταραχή που εξηγεί καλύτερα το πρόβλημα
Τι πρέπει να κάνει ο γονιός;
Αν και η επιλεκτική διατροφή μπορεί να διαφέρει στα διάφορα πολιτισμικά πλαίσια, πολλοί γονείς επικεντρώνονται στο γεγονός ότι τα παιδιά έχουν έντονη προτίμηση ή απέχθεια για συγκεκριμένα τρόφιμα και όχι στη σχέση τους με το φαγητό γενικά.
Είναι ιδιαίτερα δύσκολο για τους γονείς να προσανατολιστούν σε ένα πολυάσχολο πρόγραμμα όταν υπάρχουν και άλλα παιδιά στο νοικοκυριό.
Αλλά η ενθάρρυνση των παιδιών να καθιερώσουν μια υγιεινή διατροφή είναι παρόμοια με την εκπαίδευση στο ποδήλατο.
Το τάισμα και το φαγητό είναι συχνά μια συμπεριφορά που μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε με σταθερές προσδοκίες, θετική υποστήριξη και αρκετή υπομονή.
Αποτελεί πάντα πρόβλημα το επιλεκτικό φαγητό;
Ναι, μπορεί να υπάρχει πρόβλημα αλλά όχι πάντα.
Οι διατροφικές διαταραχές είναι απρόσμενα συχνές στην πρώιμη παιδική ηλικία – μια μελέτη διαπίστωσε ότι από σχεδόν το ένα τέταρτο έως το μισό των μικρών παιδιών υποφέρουν από κάποια διατροφική διαταραχή (το μεγάλο αυτό εύρος οφείλεται στους διαφορετικούς ορισμούς που χρησιμοποιούνται για τη “διατροφική διαταραχή” ).
Φυσικά, δεν είναι όλοι όσοι τρώνε επιλεκτικά το ίδιο, και τα ιατρικά προβλήματα που μπορεί να κρύβονται πίσω από την επιλεκτική διατροφή μπορεί να εκδηλωθούν με διαφορετικούς τρόπους.
Κάντε στον εαυτό σας αυτές τις ερωτήσεις σχετικά με το φαγητό του παιδιού σας και, στη συνέχεια, διαβάστε περισσότερα για πιθανές ιατρικές αιτίες και λύσεις:
- Παιδιά με αποστροφή στην υφή της τροφής: Το παιδί σας αρνείται τροφές με συγκεκριμένη υφή (υγρή, τραγανή, ζελατινώδη);
- Παιδιά που τρώνε μόνο μία ή δύο τροφές: Το παιδί σας περιορίζει αυστηρά τη διατροφή του σε λίγες μόνο τροφές;
- Παιδιά που πνίγονται με στερεές τροφές: Το παιδί σας πνίγεται με τροφές που δεν είναι πολτοποιημένες ή υγρές;
- Παιδιά που δεν θέλουν να φάνε τίποτα: Το παιδί σας αρνείται κάθε τροφή ή καταφέρνει να καταπιεί τροφή μόνο όταν το παρακαλέσουν ή το εξαναγκάσουν;
- Παιδιά που δεν θέλουν να φάνε κάτι πολύ συγκεκριμένο: Το παιδί σας αρνείται να φάει ένα συγκεκριμένο τρόφιμο;
Πολλά νήπια εμφανίζουν κάποιες ενδείξεις επιλεκτικής διατροφής καθώς προσπαθούν να διεκδικήσουν ένα είδος ανεξαρτησίας, σύμφωνα με ειδικούς.
Τα συμπτώματα τροφικής αποφυγής σε νεαρή ηλικία δεν είναι πάντα ανησυχητικά, αλλά οι έντονες διατροφικές προτιμήσεις μπορεί να γίνουν ανησυχητικές εάν προκαλούν υποσιτισμό, αναπτυξιακές καθυστερήσεις ή άγχος κατά τη διάρκεια του γεύματος.
Από πολλούς ειδικούς συνιστάται το μοντέλο Δυναμικής Σίτισης Satter (fdSatter) που βοηθά τους γονείς να δημιουργήσουν μια συγκεκριμένη δομή γύρω από τη σίτιση.
Το Μοντέλο Δυναμικής Σίτισης Satter (fdSatter) βασίζεται σε μια πρακτική και θεωρητικά ορθή κατανόηση και εμπιστοσύνη στη φυσιολογική ανάπτυξη του παιδιού, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης και της συμπεριφορικής, διατροφικής, ψυχοκοινωνικής, στοματοκινητικής και σωματικής επάρκειας των παιδιών.
Σε ένα υποστηρικτικό πλαίσιο σίτισης, τα παιδιά αναπτύσσουν διατροφικές στάσεις και συμπεριφορές που συνάδουν με τη διατροφική επάρκεια:
Αισθάνονται καλά με το φαγητό, ωθούν τον εαυτό τους να τρώει τα τρόφιμα που τρώνε οι ενήλικες που εμπιστεύονται, τρώνε όσο χρειάζεται για να αναπτυχθούν σωστά και συμμετέχουν με άνεση στα οικογενειακά γεύματα και τα οργανωμένα σνακ.
Αυτές οι θετικές διατροφικές στάσεις και συμπεριφορές, με τη σειρά τους, επιτρέπουν στα παιδιά να εξελίσσουν τη διατροφική ποικιλία, να διατηρούν την ενεργειακή ισορροπία και την ανάπτυξη, να ακολουθούν προβλέψιμα μοτίβα όσον αφορά τη στοματοκινητική και ψυχοκοινωνική ανάπτυξη και να ανταποκρίνονται βέλτιστα στην εξουσιαστική γονική μέριμνα.
Πολλά νήπια εμφανίζουν κάποιες ενδείξεις επιλεκτικής διατροφής καθώς προσπαθούν να διεκδικήσουν ένα είδος ανεξαρτησίας, σύμφωνα με ειδικούς.
Τα συμπτώματα τροφικής αποφυγής σε νεαρή ηλικία δεν είναι πάντα ανησυχητικά, αλλά οι έντονες διατροφικές προτιμήσεις μπορεί να γίνουν ανησυχητικές εάν προκαλούν υποσιτισμό, αναπτυξιακές καθυστερήσεις ή άγχος κατά τη διάρκεια του γεύματος.
Από πολλούς ειδικούς συνιστάται το μοντέλο Δυναμικής Σίτισης Satter (fdSatter) που βοηθά τους γονείς να δημιουργήσουν μια συγκεκριμένη δομή γύρω από τη σίτιση.
Μολονότι οι γονείς μπορεί να μην βλέπουν πάντα άμεσες αλλαγές στα διατροφικά πρότυπα του παιδιού τους, μπορούν να θεωρήσουν τις υποστηρικτικές διατροφικές πρακτικές ως φύτευση σπόρων που θα βοηθήσουν στην οικοδόμηση θετικών αναμνήσεων για τις τροφές, θα αυξήσουν την ευχαρίστηση σε σχέση με το φαγητό και θα μειώσουν την κοινωνική απομόνωση.
