Μια πρόσφατη έρευνα από επιστήμονες της Αμερικανικής Αντικαρκινικής Εταιρείας έρχεται να προσθέσει στοιχεία στο μακρύ κατάλογο ερευνών που δείχνουν ότι οι παράγοντες που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής, από την κατανάλωση αλκοόλ έως την έλλειψη σωματικής άσκησης, αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για την ανάπτυξη καρκίνου.
Σύμφωνα με τη μελέτη, το 40% όλων των περιπτώσεων καρκίνου και περίπου οι μισοί καρκίνοι σε ενήλικες ηλικίας 30 ετών και άνω στις Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να αποδοθούν σε τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου, όπως το κάπνισμα, το υπερβολικό σωματικό βάρος, η κατανάλωση αλκοόλ, η σωματική αδράνεια, η διατροφή και οι λοιμώξεις όπως ο ιός HPV, που μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και άλλους καρκίνους.
Στην πραγματικότητα, αυτό το 40% μπορεί να αποτελεί μια υποεκτίμηση.
«Προσθέστε παράγοντες για τους οποίους δεν έχουμε ακόμη αρκετά δεδομένα, όπως η επίδραση της ρύπανσης του νερού και του αέρα, και οι παράγοντες που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής μπορεί να ευθύνονται για ποσοστό 60% ή και περισσότερο», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Farhad Islami, MD, PhD, επικεφαλής Επιστημονικός Διευθυντής Έρευνας για την Ανισότητα στον Καρκίνο στην Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία.
Το κάπνισμα ήταν μακράν ο κυριότερος παράγοντας κινδύνου, συμβάλλοντας σχεδόν στο 20% όλων των περιπτώσεων καρκίνου και στο 30% όλων των θανάτων από καρκίνο.
Οι ερευνητές δεν εξέτασαν ποιο ποσοστό των καρκίνων προκαλείται από τη γενετική ή την έκθεση σε καρκινογόνες χημικές ουσίες. Σε πολλές περιπτώσεις, ακόμη και αν ένα άτομο έχει γενετική προδιάθεση για έναν τύπο καρκίνου, ο κίνδυνος αυτός μπορεί να μειωθεί με την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Τα προληπτικά μέτρα μπορούν επίσης να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο, όπως το να φροντίζετε να κάνετε τακτικά μαστογραφίες αν έχετε οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού.
Τα ευρήματα αυτά δείχνουν ότι υπάρχει συνεχής ανάγκη να αυξηθεί η ισότιμη πρόσβαση στην προληπτική υγειονομική περίθαλψη και η ευαισθητοποίηση σχετικά με τα προληπτικά μέτρα.
Η μελέτη εξέτασε δεδομένα από το 2019 και διαπίστωσε ότι οι εν λόγω παράγοντες που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής συνδέονται με περισσότερες από 700.000 νέες περιπτώσεις καρκίνου και περισσότερους από 262.000 θανάτους μεταξύ ενηλίκων ηλικίας 30 ετών και άνω. Αυτό σημαίνει ότι περίπου το 40% του συνόλου των περιπτώσεων καρκίνου και το 44% του συνόλου των θανάτων από καρκίνο σε ενήλικες άνω των 30 ετών στις ΗΠΑ αποδίδονται στους παράγοντες κινδύνου που μελετήθηκαν.
Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε ότι ο καρκίνος αναπτύσσεται όταν υπάρχει βλάβη στο κυτταρικό DNA. Οι γνωστές αιτίες της βλάβης του DNA είναι κυρίως γενετικές και περιβαλλοντικές. Όταν μιλάμε για τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου, αναφερόμαστε σε περιβαλλοντικούς παράγοντες που περιέχουν καρκινογόνες χημικές ουσίες και οδηγούν σε βλάβη του DNA και καρκίνο. Μερικοί από αυτούς τους παράγοντες αναφέρονται στη μελέτη.
Τι μπορείτε να ελέγξετε
Σύμφωνα με την Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία, οι τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου για την πρόληψη του καρκίνου είναι οι εξής:
- Να σταματήσετε ή να μην αρχίσετε ποτέ το κάπνισμα
- Περιορισμός ή εξάλειψη του αλκοόλ
- Διατήρηση ενός φυσιολογικού βάρους
- Τα εμβόλια κατά του ιού HPV
- Να κάνετε τακτικές εξετάσεις για τον καρκίνο του δέρματος, να αποφεύγετε την υπεριώδη ακτινοβολία και να χρησιμοποιείτε αντηλιακό
- Προληπτικός έλεγχος για καρκίνο του παχέος εντέρου, τόσο με τη χρήση εξετάσεων κοπράνων στο σπίτι όσο και με κολονοσκόπηση κάθε 10 χρόνια
- Να κάνετε μαστογραφία για τον έλεγχο του καρκίνου του μαστού κάθε δύο χρόνια
Οι ειδικοί προτείνουν να συζητήσετε με το γιατρό σας για το πώς να αντιμετωπίσετε τους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου, δεδομένου ότι είναι δύσκολο να λάβετε όλα αυτά τα μέτρα ταυτόχρονα.
Αυτά που δεν μπορείτε να ελέγξετε
Ορισμένοι καρκίνοι είναι κληρονομικοί. Αλλά δεν είναι πολλοί.
Η συντριπτική πλειονότητα των καρκίνων εμφανίζεται τυχαία εξαιτίας αυτού που ονομάζουμε «σποραδικές μεταλλάξεις» και μόνο το 5% έως 10% οφείλεται σε γονίδια με τα οποία γεννιόμαστε.
Οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν οικογενειακό ιστορικό καρκίνου δεν διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, επειδή οι περισσότεροι καρκίνοι δεν είναι αποτέλεσμα κληρονομικής ευαισθησίας.
Ωστόσο, υπάρχουν και εξαιρέσεις.
Το σύνδρομο Lynch είναι μια κληρονομική κατάσταση που συνδέεται με μεγαλύτερη ευαισθησία στον καρκίνο του παχέος εντέρου και τον καρκίνο της μήτρας. Είναι υπεύθυνο για το 3% περίπου του συνόλου των καρκίνων του παχέος εντέρου. Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου της Αμερικής, το σύνδρομο Lynch προσβάλλει περίπου 1 στους 280 Αμερικανούς.
Επιπλέον, τα άτομα που έχουν κληρονομήσει μεταλλάξεις των γονιδίων BRCA1 ή BRCA2 έχουν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών, μεταξύ άλλων. Περίπου 1 στους 400 ανθρώπους ζει με μια μετάλλαξη BRCA, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού σε ποσοστό άνω του 60%, σε σύγκριση με το 13% του γενικού πληθυσμού.
Οι γενετικές εξετάσεις μπορούν να προσδιορίσουν κατά πόσον έχετε κληρονομήσει είτε το σύνδρομο Lynch είτε μια μετάλλαξη BRCA, καθώς και τον εξατομικευμένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου από αυτά τα γενετικά χαρακτηριστικά. Μπορεί να είστε σε θέση να υποβληθείτε σε συχνότερες ή πιο έγκαιρες εξετάσεις για τους εν λόγω τύπους καρκίνου.
