Οι όροι αριστερός και δεξιός εγκέφαλος αφορούν τα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου.
Το αριστερό ημισφαίριο επικεντρώνεται γενικά περισσότερο στην ομιλία και τη γλώσσα, ενώ το δεξιό ημισφαίριο διαχειρίζεται τη δημιουργικότητα και τη χωρική σχέση/ χωροταξία (π.χ. την ικανότητα να εστιάζουμε σε ένα ζώο σε ένα δάσος χωρίς να παρατηρούμε το κάθε δέντρο).
Ορισμένοι πιστεύουν ότι μερικοί άνθρωποι διαθέτουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας ή δεξιότητες επειδή η μία πλευρά του εγκεφάλου είναι πιο κυρίαρχη.
Το να θεωρείς όμως ότι κάποιες ικανότητες είναι απαιτητικές δεν σημαίνει ότι η μία πλευρά του εγκεφάλου είναι αδύναμη.
Αντίθετα, οι δεξιότητες ή οι προκλήσεις έχουν περισσότερο να κάνουν με το πώς συνεργάζονται οι δύο πλευρές του εγκεφάλου.
Αυτό το άρθρο εξετάζει τις διαφορές μεταξύ των δύο πλευρών του εγκεφάλου, τις συνήθεις παρερμηνείες και πολλά άλλα.
Διαφορές αριστερού και δεξιού εγκεφάλου
Τα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου εξυπηρετούν διαφορετικούς σκοπούς.
Για παράδειγμα, η λογική, η γλώσσα και η ομιλία είναι κυρίως δουλειά της αριστερής πλευράς, ενώ η δημιουργικότητα, η διαίσθηση, η παρατηρητικότητα στο χώρο και ο συνειρμός είναι δουλειά της δεξιάς πλευράς.
Ο εγκέφαλος είναι επίσης υπεύθυνος για τη λειτουργία των μυών, με το αριστερό ημισφαίριο να ελέγχει τους μύες στη δεξιά πλευρά του σώματος και το δεξιό ημισφαίριο τους μύες στην αριστερή.
Με τι μοιάζει ένα άτομο που χρησιμοποιεί την αριστερή πλευρά του εγκεφάλου του;
Η επιστήμη αποδίδει στο αριστερό ημισφαίριο την έντονη προσοχή στη λεπτομέρεια και την ποσοτική σκέψη.
Ορισμένοι πιστεύουν ότι κάποιοι άνθρωποι είναι πιο λογικοί και αναλυτικοί επειδή το αριστερό ημισφαίριο είναι κυρίαρχο, αν και αυτό δεν είναι απαραίτητα αλήθεια.
Για παράδειγμα, τα παιδιά που θεωρούνται χαρισματικά στα μαθηματικά έχουν συνήθως ένα δεξί και ένα αριστερό ημισφαίριο που συνεργάζονται αποτελεσματικά, και όχι ένα εξαιρετικά ισχυρό αριστερό ημισφαίριο.
- Χαρακτηριστικά του αριστερού εγκεφάλου
Η αριστερή πλευρά του εγκεφάλου είναι εξειδικευμένη σε λειτουργίες που αφορούν τη λογική, τη γλώσσα και την αναλυτική σκέψη. Ο αριστερός εγκέφαλος περιγράφεται ως καλύτερος στα εξής:
- Γλώσσα
- Λογική
- Κριτική σκέψη
- Αριθμοί
- Συλλογιστική
Πώς είναι οι “αριστερόστροφοι” άνθρωποι; Περιγράφονται ως λογικοί, αναλυτικοί και τακτικοί.
Η εν λόγω θεωρία υποδηλώνει ότι οι άνθρωποι με κυρίαρχο τον αριστερό εγκέφαλο τα καταφέρνουν καλά σε επαγγέλματα που περιλαμβάνουν γραμμική σκέψη, μαθηματικά και λεκτικές πληροφορίες, όπως ένας λογιστής, ένας επιστήμονας ή ένας προγραμματιστής υπολογιστών.
Σε τι είναι καλοί οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν το δεξιό ημισφαίριο;
Τα άτομα με δεξιό εγκέφαλο μπορεί να σκέφτονται πιο ελεύθερα, ποιοτικά και διαισθητικά και να εξετάζουν πιο συχνά τη συνολική εικόνα.
Η δημιουργικότητα και οι καλλιτεχνικές ικανότητες αποδίδονται μερικές φορές στην κυριαρχία του δεξιού εγκεφάλου.
Οι άνθρωποι που υφίστανται βλάβη στο δεξιό ημισφαίριο, η οποία μερικές φορές προκαλείται από εγκεφαλικό επεισόδιο, μπορεί να αντιμετωπίζουν πρόβλημα:
- να συσχετίζουν ημερομηνίες, ώρες και τοποθεσίες
- να εστιάζουν ή να δίνουν προσοχή
- να κάνουν συνδέσεις μεταξύ των προβλημάτων και των επιπτώσεών τους
- να οργανώνουν ή να σχεδιάζουν
- να επεξεργάζονται αστεία ή κοινωνικά μηνύματα και ερεθίσματα
- να αναγνωρίζουν ή να επιλύουν προβλήματα
- να θυμούνται ή να μαθαίνουν νέες πληροφορίες
- να βλέπουν ή να παρατηρούν τα πράγματα στη δεξιά τους πλευρά
Αν και μπορεί να φαίνεται ότι αυτές οι λειτουργίες υφίστανται επεξεργασία στη δεξιά πλευρά του εγκεφάλου μετά από βλάβη στο δεξί ημισφαίριο, αυτό έχει περισσότερο να κάνει με το πώς τα δύο ημισφαίρια είναι σε θέση να συνεργαστούν μετά από εγκεφαλική βλάβη.
- Τα χαρακτηριστικά του δεξιού ημισφαιρίου του εγκεφάλου
Σύμφωνα με τη θεωρία της κυριαρχίας του αριστερού και του δεξιού εγκεφάλου, η δεξιά πλευρά του εγκεφάλου είναι ικανότερη για εκφραστικές και δημιουργικές εργασίες.
Ορισμένες από τις ικανότητες που συνδέονται συνήθως με τη δεξιά πλευρά του εγκεφάλου είναι οι ακόλουθες:
- Αναγνώριση προσώπων
- Έκφραση συναισθημάτων
- Δημιουργία μουσικής
- Ανάγνωση συναισθημάτων
- Εκτίμηση του χρώματος
- Χρήση της φαντασίας
- Το να είναι κανείς διαισθητικός
- Το να είναι κανείς δημιουργικός
Πώς είναι λοιπόν οι λεγόμενοι “δεξιόστροφοι άνθρωποι”; Συχνά περιγράφονται ως πιο συναισθηματικοί, διαισθητικοί και δημιουργικοί.
Χαρακτηρίζονται επίσης ως άτομα που τα καταφέρνουν καλά σε επαγγέλματα που περιλαμβάνουν δημιουργική έκφραση και ελεύθερη σκέψη, όπως το να γίνουν καλλιτέχνες, ψυχολόγοι ή συγγραφείς.
Αριστερός εγκέφαλος, δεξιός εγκέφαλος, και η παρερμηνεία της έννοιας της κυριαρχίας του ενός από τους δύο
Οι δύο πλευρές του εγκεφάλου διαδραματίζουν διαφορετικούς ρόλους, αλλά συνεργάζονται προκειμένου να λειτουργούν σωστά.
Οι άνθρωποι που διαπρέπουν σε δεξιότητες που σχετίζονται με τη μία ή την άλλη πλευρά του εγκεφάλου έχουν στην πραγματικότητα μια ισχυρή σύνδεση μεταξύ των δύο ημισφαιρίων.
Παρομοίως, όταν οι άνθρωποι βρίσκουν ορισμένα πράγματα πιο δύσκολα, αυτό δεν οφείλεται στο ότι η πλευρά του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για τα καθήκοντα αυτά είναι πιο αδύναμη. Αντίθετα, είναι επειδή ο εγκέφαλος αναπτύσσεται διαφορετικά από ό,τι συνήθως θα μπορούσε.
Για παράδειγμα, η δεξιά πλευρά μπορεί να επιτελεί έναν ρόλο που συνήθως είναι αρμοδιότητα της αριστερής πλευράς.
Πρόσφατες έρευνες
Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι η δεξιά πλευρά του εγκεφάλου αναπτύσσεται νωρίτερα από την αριστερή, με αποτέλεσμα η αριστερή πλευρά να είναι πιο ευάλωτη στις περιβαλλοντικές επιδράσεις κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης.
Οι έρευνες δείχνουν επίσης ότι είναι υγιές το αριστερό και το δεξί ημισφαίριο να αναπτύσσονται διαφορετικά, το καθένα με τον δικό του ξεχωριστό ρόλο.
Τα γονίδια και οι γενετικές μεταλλάξεις παίζουν ρόλο σε αυτή την υγιή ασυμμετρία του εγκεφάλου και μπορούν να αλλάξουν σε άτομα με αυτισμό, σχιζοφρένεια και άλλα σωματικά και ψυχικά προβλήματα.
Σήμερα, οι νευροεπιστήμονες γνωρίζουν ότι οι δύο πλευρές του εγκεφάλου συνεργάζονται για την εκτέλεση μιας ευρείας ποικιλίας λειτουργιών και ότι τα δύο ημισφαίρια επικοινωνούν μέσω του μεσολόβιου.
Ανεξάρτητα όμως από το πόσο μονόπλευρος μπορεί να είναι ο εγκέφαλος, οι δύο πλευρές εξακολουθούν να συνεργάζονται.
Η αντίληψη της ποπ-ψυχολογίας περί αριστερού και δεξιού εγκεφάλου δεν αποτυπώνει τη στενή συνεργασία τους.
Το αριστερό ημισφαίριο ειδικεύεται στο να διαλέγει τους ήχους που σχηματίζουν τις λέξεις και να επεξεργάζεται τη σύνταξη της φράσης, για παράδειγμα, αλλά δεν έχει το μονοπώλιο της γλωσσικής επεξεργασίας.
Το δεξιό ημισφαίριο είναι πιο ευαίσθητο στα συναισθηματικά χαρακτηριστικά της γλώσσας, συντονιζόμενο στους αργούς ρυθμούς της ομιλίας που μεταφέρουν τον τονισμό και την έμφαση.
Σε μια μελέτη ερευνητών του Πανεπιστημίου της Γιούτα, περισσότεροι από 1.000 συμμετέχοντες ανέλυσαν τον εγκέφαλό τους προκειμένου να διαπιστώσουν αν προτιμούσαν να χρησιμοποιούν τη μία πλευρά έναντι της άλλης.
Η μελέτη αποκάλυψε ότι ενώ η δραστηριότητα ήταν μερικές φορές υψηλότερη σε ορισμένες καθοριστικής σημασίας περιοχές, οι δύο πλευρές του εγκεφάλου ήταν ουσιαστικά ίσες σε δραστηριότητα κατά μέσο όρο.
Έτσι, ενώ οι άνθρωποι συχνά περιγράφονται είτε ως δεξιόστροφοι είτε ως αριστερόστροφοι, η αλήθεια είναι ότι στην πραγματικότητα είναι και τα δύο.
Παρόλο που η θεωρία του δεξιού /αριστερού εγκεφάλου έχει καταρριφθεί, η δημοτικότητά της επιμένει.
Μύθοι που επιμένουν
Οι ερευνητές έχουν αποδείξει ότι η θεωρία του δεξιού/αριστερού εγκεφάλου είναι ένας μύθος, ωστόσο η δημοτικότητά της εξακολουθεί να υφίσταται. Γιατί; Δυστυχώς, πολλοί άνθρωποι πιθανότατα δεν γνωρίζουν ότι η θεωρία είναι ξεπερασμένη.
Στην πραγματικότητα, η ιδέα φαίνεται να έχει αποκτήσει τη δική της υπόσταση στη λαϊκή κουλτούρα.
Από τα άρθρα των περιοδικών μέχρι τα βιβλία και τα διαδικτυακά κουίζ, είναι βέβαιο ότι θα δείτε πληροφορίες που υποδηλώνουν ότι μπορείτε να απελευθερώσετε τη δύναμη του μυαλού σας, αρκεί να ανακαλύψετε ποια πλευρά του εγκεφάλου σας είναι ισχυρότερη ή επικρατέστερη.
Σήμερα, οι μαθητές θα μπορούσαν να συνεχίσουν να μαθαίνουν για τη θεωρία αυτή ως αντικείμενο ιστορικού ενδιαφέροντος – για να κατανοήσουν πώς οι ιδέες μας για τη λειτουργία του εγκεφάλου εξελίχθηκαν και άλλαξαν με την πάροδο του χρόνου, καθώς οι ερευνητές έμαθαν περισσότερα για τον τρόπο λειτουργίας του εγκεφάλου.
